Contantinus’a ait Ticinum Madalyonu ve Üç-Tanrılı Brakteat’ların Kökeni

Azımsanmayacak bir kısmı Aşağı Saksonya kökenli olup İ.S. 5. ve 6. yüzyıllara ait bine yakın Germanik altın kolye arasında Loki’yi kuşadam, Balder’i dansçı ve Odin’i de Balder’in yardımcısı olarak tasvir eden üç-tanrılı 6 brakteat (Germanik tanrıları tasvir eden Kuzey Avrupa altın muskaları) da bulunmaktadır. Yazar makalesinde bu grup brakteat’ların kökenini irdelemekte ve Roma madalyonlarının bu yönde model oldukları sonucuna varmaktadır. Odin’in Balder-tayını iyileştirmesi teması, tayın hemen üzerinde Odin’in başını resmeden yüzlerce C-brakteat’ı üzerinde işlenmiştir. Modern araştırmalar 313 yılında Ticinum’da basılan Constantinus madalyonunun C-brakteat’ları için ilk örnek olduğu konusunda hemfikirdir. Zira her ne kadar at madalyonda sadece büst, buna karşın brakteat’ta ise tam olarak betimlenmiş olsa da her ikisinde de hem ana karakterin başının atın boynuyla bütünleşmiş olduğu genel görünümde hem de örneğin miğferlerdeki tüy bezeğiyle detayda büyük bir benzerlik gözlemlenebilmektedir (bak. res. 2). Bu çıkarımın ardından Üç-Tanrılı Brakteat’ların (bak. res. 1) hangi model temel alınarak yaratıldıkları sorusunun bugüne kadar yanıtlanamadığını vurgulayan yazar, bu üçlü grubun yaratılmasında da Geç Antik Dönem’e ait bir madalyon ustasının esin kaynağı olabileceğini kabul etmekte ve bunların 313 yılına tarihli aynı Contantinus madalyonunun arka yüzünden geliştirildiklerini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Germanik tanrılar, Loki, Balder, Odin, Roma madalyonları, muskalar, altın kolyeler, asker traşı

Konstantins Ticinum-Medallion und der Ursprung der Dreigötterbrakteaten

How did the bracteates originate, those famous northern European golden amulets that depict Germanic gods? Roman medallions served as models. It has long been known, that the C-bracteates, the most numerous, derive from the obverse of Constantine’s Ticinum medallion. Here it is argued that the important three-god bracteates derive from the reverse of that same medallion.

Keywords:

Germanic gods, Loki, Balder, Woden, Roman medallions, gold pendants, crew hair cut,

PDF

___

Alföldi 1963 M. R. Alföldi, Die Constantinische Goldprägung. Untersuchungen zu ihrer Bedeutung für Kaiserpolitik und Hofkunst, Mainz 1963.
Axboe 2004 M. Axboe, Die Goldbrakteaten der Völkerwanderungszeit – Herstellungsprobleme und Chronologie, Berlin 2004.
Hauck 1985 K. Hauck, Die Goldbrakteaten der Völkerwanderungszeit, I,1: Einleitung, I,3: Ikonographischer Katalog (IK 1, Tafeln), München 1985.
Hauck 1998 K. Hauck, Der Kollierfund vom fünischen Gudme und das Mythenwissen skandinavischer Führungsschichten in der Mitte des ersten Jahrtausends. Mit zwei runologischen Beiträgen von Wilhelm Heizmann. Zur Ikonologie der Goldbrakteaten, LV,’ in: D. Geuenich (Hrsg.), Die Franken und die Merowinger bis zur Schlacht bei Zülpich, Berlin 1998, 489–543.
Hauck 2011 K. Hauck, Die Bildformeln der Goldbrakteaten in ihren Leitvarianten, in: W. Heizmann – M. Axboe (Hrsgg.), Die Goldbrakteaten der Völkerwanderungszeit – Auswertung und Neufunde (Ergänzungsbände zum RGA 40), Berlin 2011, 61–152.
Heizmann 2007 W. Heizmann, Geld, Macht, Kult: Karl Haucks Studien zur Ikonologie der Goldbrakteaten, Frühmittelalterliche Studien 41, 2007, 11–23.
Pesch 2007 A. Pesch, Die Goldbrakteaten der Völkerwanderungszeit – Thema und Variation, Berlin 2007.
Speidel 2004 M. P. Speidel, Ancient Germanic Warriors, London 2004.
Speidel 2012 M. P. Speidel, Balder and Loki on Germanic Silver Coins of the First Century B.C., in: A. Groslambert – B. Cabouret – C. Wolff (Hrsgg.), Visions de l’Occident romain, Lyon, 2012, 853–873.
Wamers 2003 E. Wamers, Io triumphe! Die Gebärde der ausgestreckten Hand in der germanischen Kunst, in: W. Heizmann – A. van Nahl (Hrsgg.), Runica – Germanica – Mediaevalica (Ergänzungsbände zum RGA 37), Berlin – New York 2003, 905–931.