ANADOLU’DAKİ YOLCULUĞUNDA BİLGİ’NİN PEYZAJLA ETKİLEŞİMİ

Bilgi, insan aklı ve eylemleri ile doğrudan ilişkilidir ve her zaman kaynağı olan bir peyzaj içinde gelişmiştir. İnsanın öğrenme çabası ile doğa ve doğal faktörler ile etkileşimi bilginin oluşumunda çok önemli rol oynamıştır. İnsan doğa hakkındaki gerçekleri öğrendikçe, doğayı daha iyi kullanmanın ve şekillendirmenin çözümlerini ortaya koymuştur. Bilgi, insanın peyzaj, peyzajdaki süreçler ve peyzajdaki her bir bileşenden yararlanmayı amaçlayan yaratıcı keşfinin ürünü olmuş ve zaman içinde toplumların kültürlerini şekillendirmiştir. Bilgi tarihi, insanın ve onun düşüncesinin, yarattığı uygarlığın ve kültürün tarihi olduğu için bilginin keşfinin ve gelişiminin insanlık tarihi içinde doğa ve peyzaj ile olan etkileşimi bağlamında ele alınması gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, çağlar boyunca bilginin Anadolu’daki yolculuğunda peyzajın yerinin ele almak; bilginin varoluşunun ve tarih boyunca gelişiminin peyzaj ile süregelen karşılıklı etkileşimine farklı bir bakış açısı getirmek ve özellikle Anadolu’nun etkileşim içinde olduğu coğrafyalarda bilginin gelişimini tarihsel bir süreçte değerlendirmektir.
Anahtar Kelimeler:

Bilgi, Bilim, Peyzaj, Anadolu

Knowledge is directly related to human wisdom and actions and, has always developed in a landscape that has its source. Human's effort to learn and interaction with nature and natural factors have played a very important role in the formation of knowledge. As man learned the facts about nature, he revealed the solutions to better use and shape it. Knowledge has been the product of man’s creative exploration of aiming to benefit from landscape, processes in the landscape and each component of the landscape, and has shaped the cultures of societies over time. Since the history of knowledge is the history of man and his thought, the civilization and culture he created, the discovery and development of knowledge should be handled in the context of its interaction with nature and landscape in human history.. The aim of this study is to discuss the role of landscape in the journey of knowledge in Anatolia throughout the ages; to bring a different perspective to the ongoing interaction of the existence and development of knowledge with the landscape and to evaluate the development of knowledge in a historical process, especially in the geographies where Anatolia interacts.

___

  • Akdoğan G (1974) Bahçe ve Peyzaj Sanat Tarihi, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Ders Kitabı.
  • Atik M (2022) PMB Bilimsel Araştırma Teknikleri ve Etik II. 2021-2022 Eğitim Öğretim Bahar Yarıyılı Ders Notları Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Antalya.
  • Bozkurt S G ve Altınçekiç H (2013) Anadolu’da Geleneksel Konut ve Avluların Özellikleri ile Tarihsel Gelişiminin Safranbolu Evleri Örneğinde İrdelenmesi. Journal of the Faculty of Forestry, Istanbul University 63(1):69-91.
  • Çalık D ve Çınar Ö P (2009) Geçmişten Günümüze Bilgi Yaklaşımları Bilgi Toplumu ve İnternet. XIV. Türkiye’de İnternet Konferansı Bildirileri. ss. 77-88, 12-13 Aralık, Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
  • Canlıoğlu G (2008) Değişen toplum yapılarında bilginin değişen konumu. Y. Lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul, 137 s.
  • Çavdar Ş (2022) Romalılarda bilim ve teknoloji. file:///C:/Users/s%C4%B1la/Downloads/Romada%20Bilim%20SC1.pdf [Son erişim tarihi: 23.05.22]
  • Council of Europe, (2000). COUNCIL OF EUROPE LANDSCAPE CONVENTION https://rm.coe.int/0900001680a25020 [Son erişim tarihi: 12.05.22]
  • Demir N K (2018) Bilgi tarihi ve bilginin eğitimdeki yeri. Eğitim Bilim Toplum Dergisi 16(63): 11-23.
  • Gül A. (2000) Peyzaj- İnsan İlişkisi ve Peyzaj Mimarlığı. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A(1): 97-114.
  • Kaygısız İ (2018) Tarihe Giriş: Tarihin çağlara ayrılması. https://www.irfankaygisiz.com/2018/08/11/tarihe-giris-06-tarihin-caglara-ayrilmasi/ [Son erişim tarihi: 09.05.22]
  • Koca S (2017) Haçlı Seferleri sebep ve sonuçları bakımından nasıl değerlendirilebilir? Akademik Bakış, 10(20):15-35.
  • Konya Büyükşehir Belediyesi, (2022) Dünya Miras Listesinde bir neolitik kent ‘Çatalhöyük’. Konya Büyükşehir Belediyesi Yayını http://212.174.161.8/kudeb_dokuman/catalhoyuk.pdf [Son erişim tarihi: 07.05.22]
  • Köse Y ve Şahin Ş (2017) Bir Kırsal Yerleşim Olarak Evciler Mahallesi Peyzaj Özellikleri. Ankara Araştırmaları Dergisi, 5(2); 257-272.
  • Kültür ve Turizm Bakanlığı, (2022) Karain mağarası (Antalya) T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44407/karain-magarasi-antalya.html [Son erişim tarihi: 20.04.22].
  • Mengüşoğlu T (1992) Felsefeye Giriş, İstanbul: Remzi Kitabevi, 4. Bs
  • Onat H (2022) Bilgi, Bilim ve Bilimsel Yöntem [PDF belgesi]. Ankara Açıkders Online Web site: 28 Şubat 2022 tarihinde https://acikders.ankara.edu.tr/ r [Son erişim tarihi: 28.02.2022]
  • Özgüner H (2003) İNSAN – Doğa İlişkilerinin Gelişimi ve Peyzaj Tasarımında ‘Doğal’ Stilin 20. Yüzyılda Önem Kazanmasının Nedenleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A(1): 43-54.
  • Taşkıran H (2018) Prehistorik Arkeoloji ve Mağaralar. Mavi Gezegen, 24, 62-68.
  • TDK (2005). Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu 4. Akşam Sanat Okulu Matbaası, Ankara, 2243 sayfa.
  • TDK (2022). https://sozluk.gov.tr/ (Son erişim tarihi: 28.02.2022)
  • Topdemir H G (2013) Rönesans döneminde bilim. Bilim ve Teknik, https://e-dergi.tubitak.gov.tr/edergi/yazi.pdf;jsessionid= [Son erişim tarihi: 15.04.22]
  • Tuan Y F (1974) Topophilia: A Study of Environmental Perception, Attitudes and Values. Prentice-Hall, New Jersey.
  • Türkcan A U, Polat Y, Oransay A, Alanyalı F, Tek A T (2010) Anadolu Arkeolojisi. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını: 2127, Eskişehir, 88-109.
  • Umurtak G (2016) Hacılar Büyük Höyük. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi Ayrıntı, 38, 7-10.
  • Unat Y (2012) Bilimsel Bilginin Ortaya Çıkışı ve İlk Uygarlıklarda Bilim. https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/52703/ [Son erişim tarihi: 25.04.22]
  • Unat Y (2019) Orta çağ İslâm Dünyasında Bilim ve Batıya Etkileri. Uluslararası İslam Bilim Tarihi ve Fuat Sezgin Sempozyumu, ss. 137-165, 15-17 Şubat, Diyarbakır
  • Yerli Ö ve Kaya S (2015) Bahçe sanatının tarihsel gelişimi. Çukurova Üniversitesi Uluslararası Sanat Araştırmaları Sempozyumu, ss. 407-417. 8-11 Nisan, Adana
  • Yıldırım C (2020) Bilimin gelişim süreci: Antik çağda bilim. https://bilimveutopya.com.tr/bilimin-gelisim-sureci-antik-cagda-bilim [Son erişim tarihi: 10.04.22]
  • Yıldız S (2019) Anadolu ve Tarih Öncesi Çağlar. İksad Yayın Evi, Ankara, 159 s.