OSMANLI DEVLETİ'NDE MİLLİ KİMLİK İNŞASINDA OKUL

Modern devletler milli kimliklerin inşasına büyük önem vermişlerdir. Bu yolla farklı etnik kökene sahip olanhalkın bir milli bilinç çerçevesinde devlete bağlanmaları sağlanmaya çalışılmıştır. Milli kimliklerin inşasındaokullar etkili birer enstrüman olarak kullanılmıştır. Osmanlı Devleti farklı milletlerden oluşmaktaydı ve bütünbu farklılıkları okulun da katkısıyla tek potada eriterek modern bir devlet inşa etmek istemiştir. Bu bağlamdabütün tebaanın birlikte okuyacağı modern okulların kurulması ve ülke genelinde yaygınlaştırılması yolunagidildi. Milliyetçilik duyguları özellikle gayrimüslimlerde hızla yaygınlaşmış olduğundan ve bu milletlerinkendi okullarının olmasından dolayı bu konuda fazla başarılı olunamamıştır. Bu çalışmada Osmanlı Devletinde kurulmuş olan modern okullar, okullar yoluyla elde edilmek istenensonuçlar, Osmanlı kimliğinin inşasında bu okulların rolü irdelenmiştir.

SCHOOL IN BUILDING THE NATIONAL IDENTITY IN OTTOMAN EMPIRE

Modern states have given importance to build the national identities. In this way, the people who had differentethnic origins were tried to be combined to the state within the framework of national consciousness.Schools are used as an effective instrument in building the national identity. Ottoman Empire was made upof different nations and wanted to build a modern state integrating all these differences with the help ofschool. In this context, the state chose the way to establish and extend modern schools across the countryin order to get all ethnical elements would study together. Because of the fact that the nationalist idea wasso popular especially among non-Muslim groups and they had their own schools, this plan did not getmuch success.In this study, the modern schools opened in Ottoman State, the desired results through these schools andthe role of the schools toward Ottoman identity are examined.

PDF

___

Adanır, F. (1989). Der j ungtürkische Modernismus und die nationale Frage im Osmanischen Reich, Zeitschrift für Türkeistudien, 2. Jahrgang, Heft 2, Integra Verlag, 79-91.
Akıncı, A. (2011). Milli Kimlik İnşa Stratejileri (Türkiye Örneği 1839-1946), (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Arslan, A. (2007). Avrupadan Türkiyeye Yahudi Göçünün Stratej ik Olarak Kullanılması (1880- 1920), Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Güvenlik Stratejileri Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 5, 7-40.
Bakır, K. (2008). II. Meşrutiyet Döneminde Milli Seçkincilik ve Eğitim: Emrullah Efendi Tuba Ağacı Nazariyesi, Doğu Batı, Yıl: 11, Sayı: 45, 197-213.
Başaran, İ. E. (1999). Türkiyede Eğitim Sisteminin Evrimi, (Ed: F. Gök), 75 Yılda Eğitim, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 91-110.
Berkes, N. (1997). Batıcılık, Ulusçuluk ve Toplumsal Devrimler-1, Cumhuriyet Gazetesinin Armağanı.
Berkes, N. (2008). Türkiyede Çağdaşlaşma, 12. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Bilim, C. Y. (1984). Tanzimat Devrinde Türk Eğitiminde Çağdaşlaşma (1839-1876), Anadolu Üniversitesi Basımevi, Eskişehir.
Çolak, M. (2004). Milas Yahudileri ve Eğitim: Talmud Toradan Alliance Israelite Universellee (1851-1934), Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Dergisi, Cilt: 21, Sayı:1, 231-247.
Doğan, N. (1994). Ders Kitapları ve Sosyalleşme, BağlamYayıncılık, İstanbul. Dölen, E. (1985). Darülfünun, Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedesi, 2. Cilt, İletişim Yayınları, 476-477.
Darüşşafaka. (2013). http://www.darussafaka.k12.tr/Darussafaka/Sayfalar/Tarihcemiz.aspx, (E.T: 07.11.2013).
Engelhardt (1999). Tanzimat ve Türkiye, (Çev: A. Reşad), 1. Baskı, Kaknüs Yayınları, İstanbul.
Erdoğdu, A. T. (2008). Osmanlılığın Evrimi Hakkında Bir Deneme: Bir Grup (Üst Düzey Yönetici) Kimliğinden Millet Yaratma Projesi, Doğu Batı, Yıl 11, Sayı 45, 19-46.
Ersanlı, B. (2006). İktidar ve Tarih, Türkiyede Resmi Tarih Tezinin Oluşumu (1929-1937), 2. Baskı, İletişim Yayınlar, İstanbul.
Gellner, E. (1992). Uluslar ve Ulusçuluk, (Çev: B. E. Behar ve G. G. Özdoğan), İnsan Yayınları, İstanbul.
Güven, İ. (2004). Osmanlı Eğitiminin Batılılaşma Evreleri, 3. Baskı, Naturel Yayınları, Ankara.
Hobsbawm, E. (2005). İmparatorluk Çağı 1875-1914, (Çev: V. Aslan), Üçüncü Baskı, Dost Kitabevi, Ankara.
Hobsbawm, E. (2006). Giriş: Gelenekleri İcat Etmek, Geleneğin İcadı, (Ed: E. Hobsbawm ve T. Ranger), (Çev: M. M. Şahin), Agorakitaplığı, İstanbul, 1-18.
Karpat, K. H. (2009). Osmanlıdan Günümüze Kimlik ve İdeoloji, 2. Baskı, TİMAŞ Yayınları, İstanbul.
Kayalı, H. (1998). Jön Türkler ve Araplar: Osmanlıcılık, Erken Arap Milliyetçiliği ve İslamcılık (1908-1918), (Çev: T. Yöney), 2. Baskı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
Keyder, Ç. (2008). Türkiyede Devlet ve Sınıflar, İletişim Yayınları, İstanbul.
Kocabaşoğlu, U. (1985). Amerikan Okulları, Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, 2. Cilt, İletişim Yayınları, 495-500.
Koçak, C. (1985). Tanzimattan Sonra Özel ve Yabancı Okullar, Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, 2. Cilt, İletişim Yayınları, 485-494.
Koçer, H. A. (1992). Türkiyede Modern Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi, Milli Eğitim Yayınevi, İstanbul.
Kurnaz, Ş. (1992). Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını (1839-1923), Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
Kurnaz, Ş. (1996). II. Meşrutiyet Döneminde Türk Kadını, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
Küçük, M. A. (2005). Ermeniler Arasında Protestanlığın Yayılışı ve Protestan Ermeniler (Türkiye Örneği), (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Mardin, Ş. (2000). Jön Türklerin Siyasi Fikirleri 1895-1908, 7. Baskı, İletişim Yayınevi, İstanbul.
Ortaylı, İ. (2006). İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, 25. Baskı, Alkım Yayınevi, İstanbul.
Ölker, G. (2007). Talîm-i Lisân-ı Rumî ve Dil Öğretim Yöntemi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 22, 129-143.
Özkalp, E. (2008). Sosyolojiye Giriş, 16. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa.
Sakaoğlu, N. (1985). Eğitim Tartışmaları, Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, 2. Cilt, İletişim Yayınları, 478-484.
Shaw, S. J. ve Shaw E. K. (2000). Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, (Çev: M. Harmancı), Cilt: 2, Baskı: 3, e Yayınları, İstanbul.
Somel, S. A. (2010). Osmanlıda Eğitimin Modernleşmesi (1839-1908); İslamlaşma, Otokrasi ve Disiplin, (Çev: O. Yener), İletişim Yayınlar, İstanbul.
Şişman, A. (2004). Tanzimat Döneminde Fransaya Gönderilen Osmanlı Öğrencileri (1839-1876), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Taşdemir, E. (2001). Türk Eğitim Tarihinde Azınlık Okulları ve Yabancı Okullar, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:10, 13-30.
Taşer, S. (2010). Darülfünun-ı Şahanede Kayıt, Ücret ve İmtihanlar İle İlgili Hususlar ve Başarılı Öğrencilerin Ödüllendirilmesi, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 29, 357-370.
Tekeli, İ. (1985). Tanzimattan Cumhuriyete Eğitim Sistemindeki Değişiklikler, Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, 2. Cilt, İletişim Yayınları, 456-475.
Toprak, Z. (2006). Bir Hayal Ürünü: İttihatçıların Türkleştirme Politikası, Toplumsal Tarih, Sayı: 146, 14-22.
Tunaya, T. Z. (1984). Türkiyede Siyasal Partiler 1: İkinci Meşrutiyet Dönemi 1908-1918, 2. Baskı, İstanbul.
Üstel, F. (2009). Makbul Vatandaşın Peşinde, 4. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul
Zürcher, E. J. (2007). Modernleşen Türkiyenin Tarihi, (Çev: Y. S. Gönen, 21. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul.