GELENEKSEL TÜRK MOTİFLERİNİN BAZI ÖRNEKLERİNİN MARKETRİ (KAKMACILIK) TEKNİĞİYLE MOBİLYA VE AHŞAP YÜZEYLERDE UYGULANMASI

Ahşap malzeme esnek ve hafif yapısı, işleme kolaylığı gibi birçok olumlu özelliği sayesinde yapı elemanı ve dekorasyonutamamlayıcı donatı elemanı olarak eski çağlardan bugüne tercih edilen bir malzemedir. Ahşap, mekânlarda donatı elemanıolarak genellikle, kullanıcıların rahatlığını ve konforunu arttıran, fiziksel aktivitelerde kolaylık sağlayan “mobilya elemanı”olarak kullanılmaktadır.Geometrik süsleme sanatı İslamiyet öncesi ve sonrasıyla birlikte Türk-İslam kültürüyle yoğrularak “Geleneksel Türk SüslemeSanatı” adıyla bugünkü şeklini almıştır. Özellikle Anadolu Selçukluları döneminde geometrik motifli süslemeler alanındayapılmış pek çok esere rastlanmaktadır. Osmanlılar’da ise bu tür motiflerin kökenlerindeki sembolik anlamları kaybolarakonların zamanla bir süsleme malzemesi hâline dönüşmeleri sağlanmıştır.Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait geometrik motifler ibadet mekânlarındaki süslemelerin her alanında kullanılmalarıyla birlikte,özellikle ahşap malzeme ile yapılan kapı, minber, mihrap gibi bölümlerinde yoğun bir kullanım alanına sahiptir. Geleneksel TürkKilim motiflerinin ise mobilya süslemeciliğinde kullanılan örneğine çok fazla rastlanmamaktadır. Mobilya üretiminde kullanılanahşap malzeme bazı işlemlerden geçerek ve yüzeyine süslemeler yapılarak mekânların dekorasyonlarında önemli bir roloynamaktadır. Mobilya yüzeylerindeki bu süslemeler farklı yöntem ve teknikler kullanılarak uygulanabilmektedir.Bu çalışmada, mobilya süslemeciliğinde kullanılan kakma süsleme tekniği (marketri tekniği) anlatılmış ve bu teknik kullanılarakGeleneksel Türk Motiflerinin mobilya süslemeciliğindeki uygulanabilirliği değerlendirilmiştir. Bu kapsamda, motiflerin mobilyaüzerinde örnekleri ile mobilya süslemeciliğindeki üretim yöntemleri incelenmiştir. Uygulama örnekleri ile Türk kültürünütanımlayan bir “Türk Mobilyası” kavramının oluşturulabilmesine katkı sağlanması amaçlanmıştır.

APPLICATION OF SOME EXAMPLES OF TRADITIONAL TURKISH MOTIFS WITH FURNITURE AND WOOD SURFACES BY MARKETRIES (ORNAMENTAL INLAYING) TECHNIQUE

Wood is a material that has not been abandoned since the beginning of the ages as a building material and decoration element with many positive features such as flexible and light structure, ease of processing. Generally, wood is used as a reinforcement element in spaces and as a “furniture element” that increases the comfort and comfort of users and facilitates physical activities. Geometric ornament art was influenced by Turkish and Islamic cultures and today it is called as “Traditional Turkish Ornament Art”. Especially in the Anatolian Seljuk period, many works related to the geometric motifs are found. In the Ottomans, the meaning of such motifs disappeared and only turned into a decorative material. The geometric motifs of the Seljuk and Ottoman periods were used in decorations in the places of worship. It is especially used in applications such as doors, pulpits and mihrabs made of wood. Traditional Turkish kilim motifs used in furniture decoration are not very common. The wood material used in furniture production plays an important role in the decoration of the place by going through some processes and ornament their surface. These ornaments on wooden furniture surfaces can be applied with different methods and techniques. In this study, inlay decoration technique (marquetry) used in furniture decoration is explained and the applicability of Traditional Turkish Motifs in furniture decoration is evaluated using this technique. In this context, examples of motifs on furniture and production methods in furniture decoration were examined. It is aimed to contribute to the creation of a concept of “Turkish Furniture” that defines Turkish culture with this application examples.

PDF

___

AKSOY, Mustafa (2008). “Kültür Sosyolojisi Açısından Halı-Kilim Sanatı ve Etnografik Eserlerdeki Damgaların Dili”, 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi (İCANAS, 10-15.09.2007), Maddi Kültür Bildirileri, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, 75-103.
Asarcıklı, M., Keskin, H., (2006). “Ahşap Süsleme Teknikleri (Teknik&Projeler)”, 1. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
Atay, İ., (1997), Osmanlıda Tabiat Sevgisi ve Tefekkürün Simgesi Bir Çiçek “ lâle ”, Tarih ve Medeniyet, Temmuz 1997, s.60.
Avcıoğlu Kalebek, N., Vuruşkan, D., Çoruh, E., (2014). “Türk Halıcılığının Tarihçesi”, Tekstil Teknolojileri Elektronik Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, s. 52-61.
Ayvazoğlu, B., (2001). “Türkistan’dan Hollanda’ya Lâle Kültürü”, Diyalog Avrasya Düşünce ve Kültür Dergisi, Cilt 4, s. 78-82.
Başacar, T., Aras, R., Sönmez, A., (1982). “Kakma ve Süsleme Motifleri”, Yüksek Teknik Öğretmen Okulu Matbaası, Ankara.
Büyükçanga, M. (2008). “Türk Mimarisinde Sekiz Köşeli Yıldız Motifleri”, 6. Uluslar arası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi, Kırgızistan, 1230 - 1234.
Cargocollective (2018). (Erişim Tarihi:24.01.2018), http://cargocollective.com/luckyrug/ELI-BELINDE
Coolpictures (2018). (Erişim Tarihi: 23.01.2018), http://123coolpictures.com/konya+sircali+medresesi? image=980629718
Çoruhlu, Y. (2006), “Türk Mitolojisinin Anahtarları”, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
Deniz Kuru, A., (2006). “Geleneksel Motiflerin Kimliklerini Kaybetmeden Yeni Tasarımlara Dönüşmeleri”, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Duvarkapla (2018). (Erişim Tarihi:29.01.2018), https://www.duvarkapla.com/eski-osmanli-tarzi-karanfil-motifi. html
Egitim.tarim (2018), (Erişim Tarihi:24.01.2018), https://egitim.tarim.gov.tr/elazig/Sayfalar/Detay.aspx? OgeId=9&Liste=Slogan
Flickriver (2018). (Erişim Tarihi:26.01.2018), www.flickriver.com/photos/smigol/sets/72157621916466651/
Gümüştekin, N., (2011), “Anadolu ve Diğer Kültürlerde İşaret ve Simgelerde Anlam” Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 14, Sayı 26, s.103-117
Gürleyen, T., (2005), “Geleneksel Türk süsleme motiflerinin günümüz mobilyalarına uygulanması” Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
İnfinitytools (2018). (Erişim Tarihi:29.01.2018), https://www.infinitytools.com/blog/2015/03/17/federal-styleoval-table-part-4-veneering/
Karamağaralı, H., (1980), “Sanat ve Kültür Münasebeti”, Kültür ve Sanat, İstanbul.
Kartal A., (1997). “Klasik Türk Edebiyatında Lâle”, Bilig Bilim ve Kültür Dergisi, Sayı 4 Kış’97, s.108-122.
Logos-maialmila-fahl (2018). (Erişim Tarihi:29.01.2018), http://logos-maialmila-fahl.blogcu.com/turkler-dekaranfil-susleme-sanati/12726257
Luxurywoodflooring (2018). (Erişim Tarihi:29.01.2018), http://www.luxurywoodflooring.com/bespoke-floorslondon-wood-floor-specialists
Mandel, G. (1978), “İslam Sanatını Tanıyalım”, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
Megep Modüller, (2011). “Karışık Motif Çizimleri”, El Sanatları Teknolojisi, Ankara.
Mobilyaevdekoru (2018). (Erişim Tarihi:24.01.2018), http://www.mobilyaevdekoru.com/hali-ve-kilimler/hali-vekilim-modelleri-8
Mustafa KARATAŞ, (2017 ). “Bir Gösterge Türü Olarak Türk Yanışları (Motifler)” Dil Araştırmaları Dergisi, Sayı 20, Bahar 2017, s. 167-185.
Mülayim, S., (1982). “Anadolu-Türk Mimarisinde Geometrik Süslemeler” Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Mülayim, S., (1998). “Tanımsız Figürlerin İkonografisi, Türk Soylu Halkların Halı, Kilim ve Cicim Sanatı” Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, Kayseri 27-31 Mayıs 1998.
Okuryazarim (2018). (Erişim Tarihi:30.04.2018), https://okuryazarim.com/ayse-bibi-turbesi/
Okuryazarim (2018). (Erişim Tarihi:30.04.2018), https://okuryazarim.com/ozkent-turbeleri/
Oguzcinikutahya (2018). (Erişim Tarihi:29.01.2018), https://www.oguzcinikutahya.com/Oguz-Cini-30CMKARANFIL-DESENLI-CINI-TABAK,PR-472.html
Ögel, B. (1956), Selçuklu Devri Anadolu Ağaç İşçiliği Hakkında Notlar, Yıllık Araştırmalar Dergisi, Sayı 1, 199-235.
Pala, İ. (2006). “Mühr-i Süleyman”, İslam Ansiklopedisi Cilt 31, s. 526, Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul
Papila, A., (2006). “Mimar Sinan’ın 1540-1570 Yılları Arasında İstanbul’da İnşa Ettiği Camilerdeki Süsleme Programı”, Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Soyupak, O., (2016), “Selçuklu Geometrik Desenleri Arasında Yer Alan Yıldız Sembolünün Günümüz Ürünleri Üzerindeki Yansımaları”, Uluslararası Geçmişten Geleceğe Sanat Sempozyumu Bildirileri, Çorum.26-28 Eylül 2016.
Şimşir, Z., (1990). “Konya Selçuklu Medreseleri Çinilerinde Kullanılan Motifler” Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Siskoosman (2018). (Erişim Tarihi:24.01.2018), http://www.siskoosman.com/motifs_tr.html
Tr.pinterest (2018). (Erişim Tarihi:29.01.2018), https://tr.pinterest.com/pin/328481366545933963/ Türk Ansiklopedisi, Cilt 22, s.459.
Ucanhali (2018). (Erişim Tarihi:24.01.2018), http://ucanhali.com.tr/index.php/motiflerin-dili
Zekituncer (2011). (Erişim Tarihi:30.04.2018), http://zekituncer.blogspot.com.tr/2011/10/yeni-validecamiivalide-i-cedid-cami.html