Türkiye'de Şehit Yakınlarını Konu Edinen Eserlerin Meta-Sentez Çalışması ile Değerlendirilmesi

Bu çalışma, Türkiye’de şehit yakınları ile gerçekleştirilen nitel çalışmaları sistematik bir şekilde bir araya getirmeyi ve çalışmalar arasındaki ilişkileri meta-sentez yöntemi ile ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu çerçevede TÜBİTAK ULAKBİM, YÖK Ulusal Tez Merkezi, ERIC ve Google Scholar sosyal bilimler veri tabanlarında toplam 23 akademik çalışma incelenmiştir. Dâhil etme ve dışlama ölçütleri dikkate alınarak elenen 8 çalışma ile bir meta-sentez gerçekleştirilmiştir. Ve sonuç olarak şehit yakınları ile alakalı gerçekleştirilen nitel çalışmalardan yola çıkılarak yedi ana temaya ulaşılmıştır. Daha sonra bu temalara yönelik çıkarımların ve çalışmaların sonuçları analiz edilmiştir. Araştırma alanına yönelik bir takım önerilerle çalışma bitirilmiştir. Çalışmanın din psikolojisi alanında süren çalışmaların yönelimini göstermesi açısından değerli olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Din Psikolojisi, Şehit Yakını, Şehitlik, Meta-Sentez, Manevi-Psiko-Sosyal Yaklaşım

PDF

___

(Yıldız imi (*) ile işaretlenmiş kaynaklar, meta senteze dâhil edilen çalışmaları göstermektedir. ) *Ademhan Tunaç, Çiğdem. “Toplumsal cinsiyet bağlamında şehit eşlerinin yaşam deneyimleri”. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi, 2018.
Altun, İsmail, “Hz. Peygamber’in Şehit Aileleriyle Münasebetleri”, Ekev Akademi Dergisi, 14/44 (Yaz 2010), 227-245.
*Aykaç, Şafak. “Şehitlik ve Türkiye'de militarizmin yeniden üretimi: 1990-1999”. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, 2011.
Baltacı, Ali. "Nitel Veri Analizinde Miles-Huberman Modeli". Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3 / 1 (Haziran 2017), 1-14.
Baltacı, Ali. "Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır?". Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 5 / 2 (Aralık 2019), 368-388.
Casarett, David, Kutner Jean S. and Abrahm, Janet. “Life after death: A practical approach to grief and bereavement”. Annals of Internal Medicine 134 (2001), 208-215.
Craggs, Holly and Kelley, Catherine. “Adolescents’ experiences of school belonging: A qualitative meta-synthesis”. Journal of Youth Studies 21/20 (2018), 1411‒1425.
Çalık, Muammer - Sözbilir, Mustafa. “İçerik Analizinin Parametreleri”, Eğitim ve Bilim, 39/174 (2014), 33-38.
Çelik, Osman Tayyar, Konan, Necdet, Çeti̇n, Remzi. "Türkiye’de Okul Yöneticisi Görevlendirme Sorunu: Bir Meta Sentez Çalışması". Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 44 / 44 (Temmuz 2018), 92-113.
Erdur-Baker, Özgül ve Aksöz-Efe, İdil (ed.). Yas Danışmanlığı. Ankara: Anı Yayıncılık, 2017.
*Esen Ateş, Nesibe. “Şehit aileleri, gaziler ve gazi ailelerinde dinî başa çıkma: Adana örneği”. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi, 2018.
Frankl, Viktor E. İnsanın anlam arayışı. çev. Selçuk Budak. İstanbul: Okuyan Us Yayınları, 2009.
Freud, Sigmund. Yas ve Melankoli. çev. Aziz Yardımlı. İstanbul: İdea Yayınevi, 2001.
Hill Peter C. & Pargament. Kenneth I. Din ve Maneviyatın Kavramlaştırılması ve Ölçülmesindeki Gelişmeler Beden Ve Ruh Sağlığı Araştırmaları İçin Olası Bulgular , Çev. Mustafa Ulu Bilimname Xxvııı, 2015/1, 343-368.
Holland, Jason M. vd. “Meaning reconstruction in the first two years of bereavement: The role of sense-making and benefit-finding”. Omega: Journal of Death and Dying 53/3 (2006), 175–191.
Humphrey, Keren M. Kayıp ve Yas İçin Danışmanlık Becerileri. çev. ed. Fuat Tanhan. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2017.
İsfehani, el Ragıp. Kuran Kavramları Sözlüğü. çev. Yusuf Türker. İstanbul: Pınar Yayınları, 2008.
Janoff-Bulman, Ronnie. “Assumptive worlds and the stress of traumatic events: Applications of the schema construct”. Social Cognition 7/2 (1989), 113-136.
Kılıç. Zeki. “Şehâdet Sözcüğünün Semantik Açıdan İncelenmesi”. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, 2001.
Neimeyer, Robert A. (ed.), Meaning reconstruction & the experience of loss, American Psychological Association, 2001.
*Özdemir, Cevdet. “Terör: Şehit ve Gazi Yakınlarının Terör Hakkındaki Görüşleri”. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 8 (2008), 477-500.
*Özdemir, Leyla. “Şehit ailelerinin yas süreciyle baş etme davranışlarının incelenmesi”. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, 2019.
Palabıyık, M. Hanefi. “Milli Mücadeleye Destek ve Arka Plan Olarak Dini Düşünce ve Dini Gelenekler”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 14/36 (2010), 225-262.
Polat, Seyat-Ay, Osman. "Meta-Sentez: Kavramsal Bir Çözümleme". Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi 4/2 (Temmuz 2016), 52-64.
Prigerson, Holly G. vd., “Complicated grief and bereavement-related depression as distinct disorders: preliminary empirical validation in elderly bereaved spouses”. The American journal of psychiatry 152/1 (1995), 22–30.
Sönmez, Nesim. "Hılful-Fudûl Teşkilatı". Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 0/41 (Temmuz 2014), 399-419.
Stroebe, Margaret vd. “Health outcomes of bereavement”. Lancet (London, England), 370/9603 (2007), 1960–1973.
Sütçü, Tevfik. “Türkçede Vatan ve Vatanseverlik”. Türk Yurdu Dergisi 103/324 (2014), 32-36.
Şi̇mşek Arslan, Buket, Buldukoğlu, Kadriye. "Yasın Aile Üzerine Etkilerini Azaltmak İçin Uygulanan Yas Destek Programları". Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 11 / 3 (Eylül 2019), 402-417.
*Türksever, Zeynep. “Türk halk inançlarında şehitlik üzerine halk bilimsel bir inceleme: Edirnekapı örneği.” İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, 2014.
Volkan, Vamık D. & Zıntl, Elizabeth. Kayıptan Sonra Yaşam-Komplike Yas ve Tedavisi. Ankara: Pusula Yayınevi, 2018.
Walsh Denis–Downe Soo. “Meta-synthesis method for qualitative research: a literature review”. Journal of Advanced Nursing 50/2 (2005), 204‒211.
Worden, William J. Yas Danışmanlığı ve Yas Terapisi Ruh Sağlığı Çalışanları İçin El kitabı, çev. Bedriye Öncü. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, 2003.
*Yağlı Soykan, Nurdan. "Şehit Yakınlarının Yas Deneyimine İlişkin Fenomenolojik Bir Araştırma", Turkish Studies-Comparative Religious Studies 15/2 (2020), 255-282.
Yalom, Irvin D. “Ölüm Korkusunu Yenmek”. çev. Zeliha Babayiğit. İstanbul: Pegasus Yayınları, 2017.
Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2011.
Yıldız, Mualla. “Suça Karışan Ergenlerde Affetme Üzerine Bir İnceleme”. Toplum Bilimleri, 11(22), (2017), 39-52.
Yıldız Mualla. “İlköğretim Öğrencilerinin 4 7 Sınıflar Tanrı İmgesi İle İlişkili Bazı Faktörlerin İncelenmesi”. Toplum Bilimleri, 6(11), (2014), 57-68.
*Yıldız, Münevver. “Çocuk yaşta ebeveynleri şehit olan bireylerin sosyalleşmesinde etkili olan unsurlar ve yaşam kalitesi”. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi, 2019.
Yılmaz. Sema. Çocuklarda “Ölüm Kaygısı’nın Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Bilimname Xxv, 2013/2, 169-189
Zisook Sidney vd. “Widowhood and anxiety”. Psychiatric medicine, 8/4 (1990), 99–116.
İnternet Kaynakları Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, “Şehit Yakınları ve Gaziler Genel Müdürlüğü” (Erişim 1 Ekim 2020). https://www.ailevecalisma.gov.tr/syggm/genel-mudurluk/gorevlerimiz/