Hadislerde Beş Tümele Göre Tanım Örnekleri

Her bilim, diğer disiplinlerden tanım ile ayrılır. Bu nedenle her bilim tanım ile başlamaktadır. Mantığın asıl amaçlarından olan tanım konusu, klasik mantığın temel konularının işlenebilmesi için bilinmesi şart olan bir konudur. Dolayısıyla mantıktaki temel konulara geçmek için tanım konusunun da bilinmesi zaruridir. Akıl yürütme ve mantıklı düşünmenin ilk ve temel prensibi tanım konusudur. Tanım, klasik mantık açısından cins-tür ve içlem-kaplam ilişkisini ele almaktadır. Bu çalışmada, hadislerde beş tümele göre tanım örneklerini göstermeye çalışacağız. Bu çalışmamızın amacı, hem mantığın her alanda olduğu gibi hadislerle de ilişkisinin olduğunu göstermek hem de başka konulara örnek olmasını sağlamaktır. Bu çalışmada ele aldığımız hadislerdeki tanımları beş tümele göre göstermeye çalışacağız. Çalışmamızda tam özsel tanıma, tam ilintisel tanıma, eksik özsel tanıma ve eksik ilintisel tanıma olmak üzere her bir tanım çeşidine hadisler üzerinden örnek verilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Mantık, , Tanım, , Beş Tümel, , Hadis

PDF

___

Ahmet Cevdet Paşa. Mi’yâr-ı Sedât -Klasik Mantık-. sad. Hasan Tahsin Feyizli. Ankara: Fecr Yayın, 2018.
Aristoteles. Organon III (Birinci Analitikler). çev. Hamdi Ragıp Atademir. İstanbul: M.E.B. Yayınları, 1996.
Ayık, Hasan. İslam Mantık Geleneği Ve Doğuluların Mantığı. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007.
Bingöl, Abdülkuddûs. Klasik Tanım Teorileri. Ankara: M.E.B. Yayınları, 1993.
Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. Sahîh-i Buhârî. çev. Abdullah Fevzi Kocaer. Konya: Hüner Yayınları, 2003.
Cevizci, Ahmet. Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayıncılık, 2005.
Diyanet İşleri Başkanlığı. Seçme Hadisler. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2004.
Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as b. Es- Sicistânî, Sünen-i Ebû Dâvûd Terceme ve Şerhi. çev. Necati Yeniel - Hüseyin Kayapınar. 15. cilt. İstanbul: Şamil Yayıncılık, 2000.
Emiroğlu, İbrahim – Altunya, Hülya. Örnekleriyle Mantık Sözlüğü. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2018.
Emiroğlu, İbrahim. Klasik Mantığa Giriş. Ankara: Elis Yayınları, 2004.
İbn Mâce, Ebû Abdullâh Muhammed b. Yezîd. Sünen-i İbni Mâce Tercemesi ve Şerhi. çev. Haydar Hatipoğlu. İstanbul: Kahraman Yayınları, 1982.
Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. Sahih-i Müslim. çev. Hanifi Akın. İstanbul: Polen Yayınları, 2008.
Ömer Türker, "Tarif", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/tarif (08.11.2020).
Özlem, Doğan. Mantık. İstanbul: Anahtar Kitaplar, 1996.
Tirmizî, Ebu İsa Muhammed b. İsa b. Sevre. Sünen-i Tirmizi Tercemesi. çev. Osman Zeki Mollamehmetoğlu. İstanbul: Yunus Emre Yayınevi, 1971.