Beyan İlmi Özelinde Mukatil B. Süleyman'ın et-Tefsîrü'l-Kebîr'inin Belâğî Yönü

Bu makalede günümüze ulaşmış ilk tam tefsir olarak kabul edilen Mukātil b. Süleyman’ın et-Tefsîrü’l-Kebîr adlı eseri belâgat açısından ele alınacaktır. Belâgat ilmi çok geniş bir muhtevaya sahip olması sebebiyle sadece beyan ilmi ile ilgili kısım üzerinde durulacaktır. Bu çalışmayla Mukātil b. Süleyman’da belâgatla ilgili verilerin nasıl işlendiği örneklerle tesbit edilerek Mukātil b. Süleyman’ın belâgî yönü görülmeye çalışılmıştır. Konu işlenirken Zemah-şerî’nin el-Keşşâf adlı tefsiri başta olmak üzere dilbilmsel bazı tefsirlerle de karşılaştırmalı bir yöntem izlenmiş ve bu şekilde aradaki fark gösterilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Belâgat, Tefsir, Mukātil b. Süleyman, et-Tefsîrü’l-Kebîr, teşbih, istiâre, mecaz, kinâye

PDF

___

Abdurrezzak el-Cünâcî, Hasan b. İsmail b. Hasan b. Abdürrezzak. el-Belâgatü’l-Sâfiyye fi’l-Meânî ve’l Beyân ve’l-Bedî. Kahire, Mısır: Mektebetü’l-Ezheriyye li’t-Türâs, 2006.
Abdülkāhir el-Cürcânî, Ebû Bekr Abdülkāhir b. Abdirrahmân b. Muhammed. Delâilü’l-İ‘câz. Ed. Mahmud Muham-med Şakir Ebu Fehr. 1 Cilt. Kahire: Matbaâtu’l-Medenî, 1992.
Abdülkāhir el-Cürcânî, Ebû Bekr Abdülkāhir b. Abdirrahmân b. Muhammed. Esrârü’l-Belâga fi ’ilmi’l-Beyân. Ed. Abdülhamit Hindevî. 1., 1 Cilt. Beyrut: Dâru’l Kütübü’l-İlmiyye, 2001.
Âlûsî, Ebü’s-Senâ Şihâbüddîn Mahmûd b. Abdillâh b. Mahmûd el-Hüseynî. Rûḥu’l-meʿânî fî tefsîri’l-Ḳurʾâni’l-ʿaẓîm ve’s-sebʿi’l-mes̱ânî. 1. Bs, 16 Cilt. Beyrut: Dâru’l Kütü-bü’l-İlmiyye, 1994.
Beyzâvî, Nâsırüddîn Ebû Saîd. Envârü’t-tenzîl ve esrârü’t-te’vîl. Thk. Muhammed Abdurrahman el-Mar`aşlî. 5 Cilt. Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, t.y.
Ebüsuûd, Muhammed. İrşâdü’l-ʿakli’s-selîm ilâ mezâya’l-Kitâbi’l-Kerîm. 9 Cilt. Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, t.y.
Kazvînî, Celâlüddîn el-Hatîb Muhammed b. Abdirrahmân b. Ömer b. Ahmed. el-Îżâḥ (li-muḫtaṣari Telḫîṣi’l-Miftâḥ). 1 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’l-Ulûm, 1998.
Mukātil b. Süleymân, Ebü’l-Hasen ibn. Beşîr el-Ezdî el-Belhî (ö. 150/767). et-Tefsîrü’l-kebîr. Thk. Abdullah Mahmûd Şehhâte. 4 Cilt. Beyrut: Dar’u Ihyai al-Turas el-Arabi, 2002.
Nesefî, Mahmud Hafızuddîn. Tefsiru’n-Nesefi (Medârikü’t-tenzîl ve ḥaḳāʾiḳu’t-teʾvîl). Ed. Yusuf Ali Bedevî. 1. Bs, 3 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kelimi’t-Tayyib, t.y.
Râzî, Ebû Abdillâh (Ebü’l-Fazl) Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn er-Râzî et-Taberistânî. Mefâtîḥu’l-Ġayb. 3. Bs, 32 Cilt. Beyrut: Daru İhyai Turasi’l-Arabi, 1420.
Sekkâkî, Ebû Ya‘kūb Sirâcüddîn Yûsuf b. Ebî Bekr b. Muhammed b. Alî el-Hârizmî. Miftâḥu’l-ʿulûm. 1 Cilt. Beyrut,Lübnan: Dâru’l Kütübü’l-İlmiyye, 1987.
Zemahşerî, Ebü’l-Kāsım Mahmûd. el-Keşşâf ʿan ḥaḳāʾiḳı ġavâmiżi’t-tenzîl ve ʿuyûni’l-eḳāvîl fî vücûhi’t-teʾvîl. 3. Bs, 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitabi’l-Arabi, 1986.