BEYAN İLMİ ÖZELİNDE MUKĀTİL B. SÜLEYMAN’IN ET-TEFSÎRÜ’L-KEBÎR’İNİN BELÂGÎ YÖNÜ

Bu makalede günümüze ulaşmış ilk tam tefsir olarak kabul edilen Mukātil b. Süleyman’ın et-Tefsîrü’l-Kebîr adlı eseri belâgat açısından ele alınacaktır. Belâgat ilminin çok geniş bir muhtevaya sahip olması sebebiyle sadece beyan ilmi ile ilgili kısım üzerinde durulacaktır. Bu çalışmayla et-Tefsîrü’l-Kebîr’de belâgatla ilgili verilerin nasıl işlendiği örneklerle tespit edilerek Mukātil b. Süleyman’ın tefsirinin belâgî yönü görülmeye çalışılmıştır. Konu işlenirken Zemahşerî’nin el-Keşşâf adlı tefsiri başta olmak üzere dilbilimsel bazı tefsirlerle de karşılaştırmalı bir yöntem izlenmiş ve bu şekilde aradaki fark gösterilmiştir.

The Rhetoric Direction of Muqātil b. Suleyman's al-Tafsir al-Kabir in the basis of al-Bayan

In this article, Muqātil b. Suleyman's work titled al-Tafir al-Kabir will be discussed in terms of rhetoric. Since the science of rhetoric has a very wide content, only the part related to the science of declaration will be emphasized. With this work Muqātil b. Suleyman, how the rhetoric data is processed is determined with examples. The Rhetoric aspect of Muqātil b. Suleyman was tried to be seen. While the subject was being studied, a comparative method was followed with some linguistic exegesis, especially the exegesis of al-Zamakhshari's al-Kashshaf, and it was tried to show the difference between them.

PDF

___

Abdurrezzak el-Cünâcî, Hasan b. İsmail b. Hasan b. Abdürrezzak. el-Belâgatü’s-Sâfiye fi’l-Meânî ve’l Beyân ve’l-Bedî. Kahire, Mısır: Mektebetü’l-Ezheriyye li’t-Türâs, 2006.
Abdülkāhir el-Cürcânî, Ebû Bekr Abdülkāhir b. Abdirrahmân b. Muhammed. Delâilü’l-İ‘câz. Thk. Mahmud Muhammed Şakir Ebu Fehr. 1 Cilt. Kahire: Matbaâtu’l-Medenî, 1992.
Abdülkāhir el-Cürcânî, Ebû Bekr Abdülkāhir b. Abdirrahmân b. Muhammed. Esrârü’l-Belâga fi ’ilmi’l-Beyân. Thk. Abdülhamit Hindevî. 1., 1 Cilt. Beyrut: Dâru’l Kütübü’l-İlmiyye, 2001.
Âlûsî, Ebü’s-Senâ Şihâbüddîn Mahmûd b. Abdillâh b. Mahmûd el-Hüseynî. Rûḥu’lmeʿânî fî tefsîri’l-Ḳurʾâni’l-ʿaẓîm ve’s-sebʿi’l-mes̱ânî. 1. Bs, 16 Cilt. Beyrut: Dâru’l Kütübü’l-İlmiyye, 1994.
Beyzâvî, Nâsırüddîn Ebû Saîd. Envârü’t-tenzîl ve esrârü’t-te’vîl. Thk. Muhammed Abdurrahman el-Mar`aşlî. 5 Cilt. Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, t.y.
Ebüsuûd, Muhammed. İrşâdü’l-ʿakli’s-selîm ilâ mezâya’l-Kitâbi’l-Kerîm. 9 Cilt. Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, t.y.
Kazvînî, Celâlüddîn el-Hatîb Muhammed b. Abdirrahmân b. Ömer b. Ahmed. el-Îżâḥ (li-muḫtaṣari Telḫîṣi’l-Miftâḥ). 1 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’l-Ulûm, 1998.
Mukātil b. Süleymân, Ebü’l-Hasen ibn. Beşîr el-Ezdî el-Belhî (ö. 150/767). etTefsîrü’l-kebîr. Thk. Abdullah Mahmûd Şehhâte. 4 Cilt. Beyrut: Dar’u Ihyai alTuras el-Arabi, 2002.
Nesefî, Mahmud Hafızuddîn. Medârikü’t-tenzîl ve ḥaḳāʾiḳu’t-teʾvîl. Thk. Yusuf Ali Bedevî. 1. Bs, 3 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kelimi’t-Tayyib, t.y.
Râzî, Ebû Abdillâh (Ebü’l-Fazl) Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn er-Râzî etTaberistânî. Mefâtîḥu’l-Ġayb. 3. Bs, 32 Cilt. Beyrut: Daru İhyai Turasi’l-Arabi, 1420.
Sekkâkî, Ebû Ya‘kūb Sirâcüddîn Yûsuf b. Ebî Bekr b. Muhammed b. Alî el-Hârizmî. Miftâḥu’l-ʿulûm. 2. Bs, 1 Cilt. Beyrut,Lübnan: Dâru’l Kütübü’l-İlmiyye, 1987.
Şirbînî, Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed el-Hatîb el-Kāhirî. es-Sirâcü’l-münîr fi’liʿâne ʿalâ maʿrifeti baʿżı meʿânî kelâmi rabbine’l-ḥakîmi’l-ḫabîr. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l Kütübü’l-İlmiyye, t.y.
Teftâzânî, Sa‘düddîn Mes‘ûd b. Fahriddîn Ömer b. Burhâniddîn Abdillâh el-Herevî elHorâsânî. el-Mutavvel (Şerḥu Telḫîṣi’l-Miftâḥi’l- Ulûm). Thk. Abdülhamit Hindevî. 3. Bs. Beyrut: Dâru’l Kütübü’l-İlmiyye, 2013.
Zemahşerî, Ebü’l-Kāsım Mahmûd. el-Keşşâf ʿan ḥaḳāʾiḳı ġavâmiżi’t-tenzîl ve ʿuyûni’leḳāvîl fî vücûhi’t-teʾvîl. 3. Bs, 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitabi’l-Arabi, 1986.