Osmanl'da Astronomi ve Matematik Doktoralı ilk Bilim AdamÖmÖz: Arakel Garabed Sivasliyan

1858 yÖlÖnda Kayseri'nin Mancusun Köyü'nde Ermeni bir ailenin çocuİu olarak doİan Arakel Garabed Sivasliyan, OsmanlÖ'nÖn ilk doktoralÖ astronom ve matematikçisidir. Parlak zekâsÖ ve gayretiyle dolu dolu bir ömre imzasÖnÖ atan Sivasliyan'Ön, Kayseri'den sonraki duraİÖ hayatÖnÖn kalan kÖsmÖnÖ adadÖİÖ Merzifon'daki Anadolu Koleji'dir. Bir Amerikan misyoner okulu olan Anadolu Koleji'nde dini eİitimini tamamladÖktan sonra bu okulda öİretmenliİe baûladÖ. Sivasliyan 1890 yÖlÖnda Anadolu Koleji tarafÖndan Amerika'da bulunan Carleton College'a ve Goodsell Gözlemevi'ne yüksek matematik ve astronomi eİitimi almak için gönderildi. Amerika'da özellikle astronomi üzerine çalÖûmalar yaptÖ ve Goodsell Gözlemevi'nde gözlemlerde bulunarak gökyüzünün fotoİraflarÖnÖ çekti. Bu fotoİraflarÖn bazÖlarÖ Popular Astronomy dergisinde yayÖnlandÖ. HocalarÖ tarafÖndan her zaman takdir edilen Sivasliyan'Ön Merzifon'a döndükten sonra da Amerika'daki hocalarÖyla irtibatÖ ve bilimsel çalÖûmalarÖ vefatÖna kadar devam etti.

Our First Scholar with Ph.D. in Astronomy and Mathematics in the Ottomans: Arakel Garabed Sivasliyan

Arakel Garabed Sivaslian , who was born as a son of an Armenian family in the village of Mancusun in Kayseri in 1858, was the first person in the Ottomans who had ever received a Ph. D. degree in Astronomy and Mathematics. Having achieved a lot of things during his life with the help of his great intelligence and efforts, A. G. Sivaslian chose Anatolia College in Merzifon (Marsovan), to which he dedicated the rest of his life indeed as the next destination for himself after Kayseri. After he had completed his religious education in Anatolia College, which was an American missionary school, he started teaching in this school. He was sent to Carleton College and Goodsell Observatory in America by Anatolia College in 1890 to get a higher degree in Mathematics and Astronomy. He carried out some studies, particularly on Astronomy in America and took photographs of the sky by making observations in Goodsell Observatory. Some of these photographs were published in the magazine of Popular Astronomy. A. G. Sivaslian, who was appreciated by his instructors, also went on keeping in touch with his instructors in America and scientific studies with them after having returned to Merzifon until he passed away.

___

ALAN, Gülbadi, Amerikan Board'Ön Merzifon'daki Anadolu Koleji, TTK, Ankara 2008.

ARúIK, Arsen, "Kayserili ùlk Gökbilimci Prof. Dr. Arakel Garabet Sivasliyan", Eriûim Tarihi: 29.06.2015,

http://hyetert.blogspot.com.tr/2015/04/kayserili-ilk-gokbilimci-prof-dr-arakel.html. BAYRAM, Sadi, Tarihte Merzifon: Amerikan Anatolian Koleji ve Belgeleriyle Ermeni AyaklanmalarÖ, Ankara 2012.

Carleton College Bullten Alumni Directory, Vol. XVIII, Northfield Min. 1921.

Carleton College Bulletin Alumni Number December 1912, Northfield Mint. 1911.

"Carleton's Firs ùnternational Students Date Back to 1873", The Carleton Voice, Vol. 57.

No. 3, Nothfield Min. Spring 1992.

ETKER, úeref, "21 Aøustos 1914'te Trabzon'da (Gözlenemeyen) Tam Güneû TutulmasÖ", OsmanlÖ Bilimi AraûtÖrmalarÖ, XVI/1 (2014), s. 100-105.

GINGRICH, Curvin H., "The First Fifty Years", Popular Astronomy, Vol. LI, January 1943.

GINGRICH, Curvin H., "Herbert C. Wilson", Popular Astronomy, Vol. XLVIII No:5, May 1940.

Hovhannes Hagopyan, Avalim-i Felekiye, BoyacÖyan Agop MatbaasÖ, ùstanbul, 1909.

MAKSUDYAN, Nazan, "Amerikan KaynaklarÖnda Merzifon Anadolu Koleji'nin KÖsa Tarihçesi", Kebikeç, S. 36, 2013.

PAYNE, W. W., "Comets and Comet Families", Popular Astronomy, Vol. VI, No:1,Whole No: 51, March 1898.

The Alumni Magazine Carleton College, Northfield Min., Vol. 1, May 1910, s. 49-50.

WùLSON, H. C., Charlotte R. Willard and A. G. Sivaslian, Observations of Sun-Spots and Measures of Solar Photographs Taken in the Years 1889 to 1892, Northfield Minnesota: Goodsell Observatory 1901.

WATSON, Isabella, "The Roll of Carleton's Martyrs", Carleton College News Bulletin,Vol.

IV, Number VIII, May 1922, Northfield Minn., s. 7-8.

WHITE, George E., Bir Amerikan Misyonerinin Merzifon Amerikan Koleji HatÖralarÖ. Terc.

C.T. Yüksel, Enderun Kitabevi, ùstanbul 1995.

WùNSLOW, Upton, "Constellation Study", Popular Astronomy, Vol. 1, 1893, s.1-8.