THE OTTOMAN RESPONSE TO MISSIONARY ACTIVITIES OF IRANIAN SHIITE ULEMA: THE CASE OF IRAQ IN THE NINETEENTH CENTURY

Iranian Shiite ulema played a key role in the prevalence of Shiite population in Iraqi provinces of Ottoman Empire in the nineteenth century. The Iranian ulema’s first missionary activities began in cities which were accepted as sacred by Shiite believers and it was gradually expanded to all lands of Iraq. As a counter-policy to the Iranian ulema’s missionary activities, the Ottoman government took some measures to restrict the activities of Iranian ulema and the number of Shiite populations in Iraq. However, Ottoman government could not prevent the change of demographic map of Shiite population from the minority to the majority in Iraq. In this respect, this article will examine the Ottoman governmental policies towards Shiite groups in Iraq by rethinking the subject of sectarianism within a broader historical context, specifically within a late imperial framework. In other words, the main purpose of this study is to show the policies of the Ottoman administration to cope with the spread of Shiite belief among Iraqi people. This study will also explain the reasons for the growth of the Shiite supremacy in Iraq by basing on a number of documents from the Ottoman archives which reflect the ideology of government’s officials in the late- nineteenth century

İranlı Şii Ulemanın Misyonerlik Faaliyetlerine Osmanlı Tepkisi: On Dokuzuncu Yüzyılda Irak Örneği

İranlı Şii ulema, on dokuzuncu yüzyılda Osmanlı Irak vilayetinde Şii nüfusunun artışında önemli bir rol oynamıştır. İranlı ulemanın ilk misyonerlik faaliyetleri Şii inananlar tarafından kutsal kabul edilen şehirlerde başlamış ve yavaş yavaş tüm Irak coğrafyasına yayılmıştır. İranlı ulemanın misyonerlik faaliyetlerine karşı bir politika olarak, Osmanlı hükümeti, Şii ulemanın Irak’taki faaliyetlerini sınırlandırmak ve Şii nüfus artışını engellemek için bazı tedbirler almıştır. Ancak Osmanlı hükümeti, Irak’taki Şii nüfusunun demografik haritasının azınlıktan çoğunluğa doğru değişmesini engelleyemedi. Bu bağlamda, bu makale, mezhepçilik konusunu daha geniş bir tarihsel perspektifte, özellikle geç emperyal bir çerçevede yeniden düşünerek, Irak'taki Şii gruplarına yönelik Osmanlı hükümet politikalarını inceleyecektir. Diğer bir deyişle bu çalışmanın temel amacı, Osmanlı yönetiminin Irak halkı arasında Şii inancının yayılmasını engellemek için uyguladığı politikaları göstermek olacaktır. Bu makale, Irak'taki Şii üstünlüğünün büyümesinin nedenlerini, on dokuzuncu yüzyıl sonlarında devlet yetkililerinin ideolojisini yansıtan Osmanlı arşivlerinden birtakım belgelere dayanarak açıklayacaktır

PDF

___

Ottoman Archives (Osmanlı Arşivi), BOA:

Babıali Evrak Odası (BEO), no: 413/ 30919, 401/ 30073.

Dahiliye Mektubi Kalemi (DH.MKT.), no: 2394/ 21.

Hariciye Nezareti İstişare Odası (HR.HMŞ. İŞO.), no: 136/ 12.

İrade Hariciye (İ.HR.), no: 78/ 3847.

İrade Maliye (İ.ML.), no: 10/ 61.

Maarif Nezareti Mektubi Kalemi (MF. MKT.), no: 561/ 28, 1050/ 7.

Sadaret Umum Vilayet Evrakı (A.MKT.UM.), no: 549/ 27.

Şura-yı Devlet (ŞD.), no: 2488/ 28.

Yıldız Esas Evrakı (Y.E.E.), no: 9/ 14.

Yıldız Yaveran ve Maiyyet-i Seniyye Erkan-ı Harbiye Dairesi (Y.PRK. MYD.), no: 23/ 18

Takvim-i Vekayi, 6 Safer 1263/ 24 January 1847.

Ateş, Sabri. (2010). “Bones of Contention: Corpse Traffic and Ottoman-Iranian Rivalry in Nineteenth Century Iraq.” Comparative Studies of South Asia, Africa and the Middle East 30, no. 3, pp. 512-32.

Bektaş, Erhan. “The Tanzimat State in the Ottoman Iraq: Tribes, Ideology/Shiism and Taxation, 1830-1910.” The Atatürk Institute for Modern Turkish History of Boğaziçi University, MA Thesis, 2015.

Cole, Juan R. I. and Moojan Momen. (August 1986). “Mafia, Mob and Shiism in Iraq: The Rebellion of Ottoman Karbala 1824-1843,” Past & Present, no. 112, pp. 112-43.

Cole, R. I. Juan. (Dec 2006). “Indian Money and the Shi’i Shrine Cities of Iraq, 1786-1850.” Middle Eastern Studies 22, no. 4, pp. 461-80.

Çetinsaya, Gökhan. Ottoman Administration of Iraq: 1890-1908. London: Soas/Routledge Studies on the Middle East, 2006.

Deringil, Selim. (1990). “The Struggle against Shiism in Hamidian Iraq: A Study in Ottoman Counter- Propoganda”, Die Welt des Islami New Series 30, no. 4, pp. 45-62. Fattah, Hala. A Brief History of Iraq. New York: Infobase Publishing, 2009.

Hathaway, Jane. The Arab Lands Under Ottoman Rule, 1516-1800. New York: Pearson Longman, 2008.

Issawi, Charles. The Economic History of the Middle East 1800-1914. Chicago: The University of Chicago Press, 1966.

Keddie, Nikki. Religion and Politics in Iran: Shiism from Quietism to Revolution. New Heaven: Yale University Press, 1983.

Kern, M. Karen. Imperial Citizen: Marriage and Citizenship in the Ottoman Frontier Provinces of Iraq. New York: Syracuze University Press, 2011.

Nakash, Yitzhak. The Shiis of Iraq. New Jersey: Princeton University Press, 2003.

Yaslıçimen, Faruk. (2016). Saving the Minds and Loyalties of Subjects: Ottoman Education Policy Against the Spread of Shiism in Iraq during the Time of Abdülhamid II. Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi 21 (4), pp. 63-108.

Algar, Hamid. “Atabat.” in Encyclopaedia Iranica, http://www.iranicaonline.org/articles/atabat (accessed 10 May 2010).