Seda ÇAKIR NAMDAR, O. Sedat SUBAŞI, Hilal YILMAZ, Cengiz SAĞLAM, Osman UYSAL, Mehmet Ali KİRACI

Doğu Akdeniz Bölgesi Kiraz Üretimi, Pazarlaması ve Dış Ticaret Yapısı

Bu çalışmada; Doğu Akdeniz bölgesinde kiraz üretiminin sosyo-ekonomik durumu, üretim, pazarlama ve dış ticaret yapıları ortaya konmuştur. Araştırma verileri, 2018-2019 üretim döneminde 90 kiraz üreticisinden anket yoluyla elde edilmiştir. Ayrıca; Dış ticaret yapısına ilişkin veriler Mersin ve Adana illerindeki 10 ihracatçı firmadan anket yoluyla toplanmıştır. Üreticilerin ortalama yaşı 57,8 yıl ve ortalama hanehalkı genişliği 3,4 kişi olarak belirlenmiştir. Ortalama işletme arazisi büyüklüğü 8,1 dekar olarak bulunmuştur. Kiraz üretimini etkileyen en önemli riskler sırasıyla; hastalık ve zararlılar, girdi fiyatlarındaki artışlar, dolu, ürün fiyatlarının değişken ve dalgalı olması, aşırı yağış ve pazarlamada yaşanan sorunlardır. Üreticilerin karşılaştıkları başlıca pazarlama sorunları, ürün kalite ve kayıpları, ürün fiyatının düşük olması, pazar yapısı ve belirsizliği, üreticiler arasında birlikteliğin olmamasıdır. En fazla 0900 Ziraat kiraz çeşidinin (Napolyon) ihraç edildiği, en önemli pazarın Rusya Federasyonu olduğu ve teslimatın çoğunlukla karayolu ile yapıldığı tespit edilmiştir. Ürünün kalite ve kalibresi, ihraç fiyatının oluşmasında en önemli iki unsur olarak tespit edilmiştir. Rakip ülkelerin en önemli avantajları, bazı indirim ve muafiyetler, lojistik avantajlar ve üretim maliyetleri olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

kiraz, üretim, pazarlama, ihracat

Cherry Production, Marketing and Foreign Trade Structure in Eastern Mediterranean Region

In this study; The socio-economic status, production, marketing, and foreign trade structures of cherry production have been revealed in the eastern Mediterranean region. Research data were obtained from 90 cherry producers in Mersin and Adana provinces through a questionnaire in the 2018-2019 production period. In addition, data on foreign trade structure were collected through questionnaires from 10 exporter companies in Mersin and Adana provinces. It was determined that the average age of the cherry producers was 57.8 years and the average population of the household was 3.4. The average size of the farmland was calculated to be 8.1 decares. The most important risks affecting cherry production are respectively; diseases and pests, increases in input prices, hail, variable and fluctuating product prices, excessive precipitation and problems in marketing. The main marketing problems faced by manufacturers are product quality and losses, low product prices, market structure and uncertainty, and lack of cooperation among producers. It has been determined that the most 0900 Ziraat cherry variety (Napoleon) is exported, the most important market is the Russian Federation, and the delivery is mostly made by the highway. The quality and calibre of the product have been determined as the two most important factors in the formation of the export price. The most important advantages of the rival countries were determined as some discounts and exemptions, logistics advantages and lower production costs.

Keywords:

Cherry, Production, Marketing, Export,

PDF

___

Acıköse S., Gürbüz Bİ. Bursa kiraz ihracat araştırması. Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Bursa. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 2018; 5(2): 191–202.
FAO. Food and Agriculture Organization. Cherry Production in Turkey, 2015-2019 and Ratio of Turkey in the World Cherry Area 2021a; http://www.fao.org. (Alınma Tarihi:07 Eylül 2021).
ITC. Trademap. Turkey Export Data 2021b. www.trademap.org. (Erişim: 07 Eylül 2021).
TUİK. Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Ürün Denge Tabloları ve Bitkisel Üretim İstatistikleri, Kiraz Üretim Miktarı 2021; http://www.tüik.gov.tr/veribilgi.doc. (Alınma Tarihi: 30 Aralık 2020).
Bayraktar ÖV., Saner G. İzmir-Kemalpaşa yöresinde GlobalGAP uygulayan ve uygulamayan kiraz üreticilerinin bilgi gereksinimleri ve görüşleri. Tarım Ekonomisi Dergisi 2016; ISSN 1303-0183.
Çelik Y., Sarıaltın HK. Türkiye’de kiraz üretiminin yapısal analizi, Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 2019; 6(4): 596–607.
Demircan V., Hatırlı SA., Aktaş AR. Isparta ilinde kirazın pazarlama yapısı ve sorunları, SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2004; 8(1): 26-33.
Demircan V., Ekinci K., Keener HM., Akbolat D., Ekinci C. Energy and economic analysis of sweet cherry production in Turkey: A Case Study from Isparta Province. Energy Conversion and Management 2006; vol. 47, 1761-1769.
Dere HE., Tarımsal pazarlama sorunları ve Sultandağı kirazı üzerine bir araştırma. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2006; Yüksek Lisans Tezi.
Erdal G., Çallı A., Karakaş G., Balcı M. Amasya ili Boyalı köyü kiraz üretimi ve tarımsal kalkınma kooperatifi. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 2014; 3-5 Eylül 2014. Samsun.
Ergun ME., Burak M. Dış satıma yönelik üretim yapan kiraz işletmelerinin sorunları ve çözüm yolları, I. Sert Çekirdekli Meyveler Sempozyumu 2001; Yalova, 351- 359.
Eryılmaz İ. Kiraz Yetiştiriciliği 2010; [Online http://www.tarimkutuphanesi.com/Kiraz Yetiştiriciliği.
Öz Çerçinli F., Bal T. İhracatçı açısından Isparta ili kiraz ihracatının analizi. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2016; ISSN:1300-9362 21(1):71-82.
Öztürk FP. Isparta ilinde kiraz işletmelerinde yeniliklerin benimsenme ve etki değerlemesi. Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı 2010; Y. Lisans Tezi. Konya.
Sayılı M., Özbek K. Amasya ili Suluova ilçesinde kiraz üretimi yapan işletmelerin üretim ve pazarlama sorunları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2016; 33 (1), 33-46.
Türk Çakıt G., Özerhan Y. The impact of sectoral trade delegations on firms’ export performances within the scope of market research and market entry support. Bankacılık ve Finansal Araştırmalar Dergisi (BAFAD) 2018; 5(1): 1-18.
Unakıtan G., Hurma H., Makaracı Z., Başaran B., Abdikoğlu Dİ., Sağır FS. Trakya bölgesinde kiraz üretiminin ekonomik analizi. Namık Kemal Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi 2016; (Proje No: NKUBAP.00.24.AR.13.07).