AMASYA VAKIFLARI ÜZERİNE BAZI DEĞERLENDİRMELER (1800-1875)

Amasya 1398 tarihinde Yıldırım Bayezid tarafından fethedilmiş tarihi Hititlere kadar dayanan Anadolu’nun önemli bir şehridir. Osmanlılar döneminde şehzadelerin gönderildiği sancak merkezlerinden biri olması nedeniyle vakıf kurumunun en güzel örneklerinin görüldüğü yerleşim yerlerinden biri olmuştur. Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivinde yapılan incelemede 1800-1875 yılları arasında Amasya’da 14 vakıf kurulduğu tespit edilmiştir. Vakıf kurucularının dokuzu askeri sınıfa, dördü ise reaya sınıfına mensuptur. Yine vâkıflardan üçü kadın, ikisi zimmidir. Vakıflara gelir getirmek üzere on dört bağ, iki bahçe, üç böcekhane, kırk dükkân, bir han, altı değirmen, bir mutaf kârhane, vakfedilmiştir. Müessesat-ı Hayriye kabilinden bir medrese, iki mektep, iki cami, bir hankâh, bir zaviye inşa edilip insanların hizmetine sunulmuştur. Bununla birlikte öğrencilere burs verilmesi, Hz. Peygamberin doğum gününün kutlanması, çeşme yapımı ve su yollarının tamiri için tahsisatlar oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Amasya, Vakıf, 19. Yüzyıl, Sosyal Statü, Ekonomik Gelir

PDF

___

Akyılmaz, G. (2004). “Osmanlı Devleti’nde Yönetici Sınıf-Reaya Ayrımı”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara 8.(1), s.221-241.Beyhan, M. A. (2010). “Şirvanizade Mehmed Rüşdi Paşa”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 42, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, ss. 209-210.Reyhan, C. (2012). “Osmanlı Devletinde Siyasal İktidar ve Seyfiyye Sınıfı: Vezir-i Azamlık Örneği”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Dergisi OTAM, Ankara, 31. (31), s. 209-224.Şahin, İ. Emecen F. (1991). “Amasya”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C.3, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.1-4. Yediyıldız, B. (1982). “Türk Vakıf Kurucularının Sosyal Tabakalaşmadaki Yeri 1700-1800”, Osmanlı Araştırmaları Dergisi. İstanbul III, s.143-164.Yediyıldız, B. (2003). “XVIII. Yüzyılda Türkiye’de Vakıf Müessesesi, Bir Sosyal Tarih İncelemesi”, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.ARŞİV KAYNAKLARI Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df. 580, s. 57, sr. 31 Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df. 612, s.30, sr. 33Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df.732, s. 288 sr. 251Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df. 605, s. 177 sr. 247Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df. 580, s. 246. sr. 118Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df. 616, s. 57, sr. 32Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df. 609, s.83, sr.108Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df.580, s. 431 sr. 244Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df.582/2, s. 519. sr. 395Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df. 609, s. 298, sr. 355Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df.595, s.41, sr.36Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df.587/3 s. 47. Sr. 62Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df.587, s. 87, sr.112Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df. 587, s. 87, sr. 113