Roma Hukukunda Kölelikle İlgili Kanunlar Üzerine Bir Değerlendirme

Roma hukuku, dünya hukuk sistemleri içerisinde, etkisini günümüzde de hissettiren önemli bir hukuk ekolüdür. İlk Çağ halklarında var olan köleci sistem ilk devirlerden itibaren Roma ve Doğu Roma toplumlarında da kendine yer bulmuştur. Bu bağlamda Roma hukuku külliyatında kölelikle ilgili kanunlar epeyi bir yer tutmaktadır. Özellikle Codex Theodosianus, Corpus Iuris Civilis ve Ecloga’da Roma ve Doğu Roma’da köleci sistemin işleyişi hakkında bilgiler bulmak mümkündür. Hristiyanlığın kabulünden sonra bazı yeni azat etme yöntemleri Roma hukuk külliyatında yer bulsa da köleci sistemde bir değişiklik olmamıştır. Makalede kronolojik olarak Geç Antik Çağ’da, Roma ve Doğu Roma hukukunda kölelikle ilgili kanunların geçirdiği değişim ve dönüşüm üzerinde duracağız.

Anahtar Kelimeler:

Kölelik, Roma Hukuku, Digesta, Ecloga, Hristiyanlık

An Evaluation of the Laws on Slavery in Roman and Eastern Roman Law in Late Antiquity

Among the world’s legal systems, Roman law is an important school of law that still has an impact today. The slavery system, which existed in the First Age civilizations, has also found its place in Roman and Eastern Roman societies since the early ages. In this context, laws related to slavery take an important place in the Corpus of Roman law. It is possible to find information about the functioning of the slavery system in Rome and Eastern Rome, especially in the Codex Theodosianus, Corpus Iuris Civilis, and Ecloga. Although some new methods of liberation were included in the Corpus of Roman law after the adoption of Christianity, there was no change in the slavery system. In this article, we will chronologically focus on the change and transformation of the laws regarding slavery in Roman and Eastern Roman law in Late Antiquity.

Keywords:

Slavery, Roman Law, Digesta, Ecloga, Christianity.,

PDF

___

Akıncı, Şahin, Roma Hukuku Dersleri, Konya, 2014.
Altop, Serpil, Roma Hukuku’nda Kölelik, İstanbul, 2002.
Ayiter, Kudret, Roma Aile Hukuku, Ankara, 1963.
Barzel, Yoram, “An Economic Analysis of Slavery”, The Journal of Law & Economics, 20 (1), 1977, s. 87-110.
Berger, Adolf, “Contubernium”, Encyclopedic Dictionary Of Roman Law. Philadelphia 1953, s. 415.
Berger, Adolf, “Silanianum”, Encyclopedic Dictionary of Roman Law. Philadelphia 1953. s. 699.
Berger, Adolf, “Adsertio”, Encyclopedic Dictionary of Roman Law, Philadelphia 1953, s. 351.
Berki, Şakir, Roma Hukuku, Ankara, 1949.
Bozkurt, Gülnihal, “Eski Hukuk Sistemlerinde Kölelik”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 38 (3), 1981, ss. 65-103.
Bradley, Keith R., “Roman Slavery and Roman Law”, Historical Reflections/Réflexions Historiques, 15 (3), 1988, ss. 477-495.
Çelebican, Özcan, “Roma Egemenliği: Yurttaşlık ve Kölelik”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 43 (1), 1993, ss. 299-311.
Di Marzo, Salvatore, Roma Hukuku, (Çev. Ziya Umur), İstanbul, 1954.
Eren, Selahattin “Roma Hukukunda Köle Mülkiyetinin Sınırları”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 23 (3), 2017, ss. 283-322.
Freshfield, Edwin Hanson, A Manuel of Roman Law the Ecloga Published by the Emperors Leo III and Constantine V of Isauria at Constantinople A. D. 726, Cambridge 1926.
Günveren, G. Burcu, “Ius Civile’nın Tanıdığı Azat Etme Muameleleri ve Özel Hukuk Bakımından Sonuçları”, İstanbul Hukuk Mecmuası, 76(2), 2018, ss. 529-557.
Gönenç, Fulya İlçin, Roma Hukukundan Kadın, İstanbul, 2010.
Humphreys, Mike, The Laws of the Isaurian Era, Liverpool, 2017.
Karadeniz, Özcan, Roma Hukuku, Ankara, 1974.
Kavakçı, Yusuf Ziya, Suriye-Roma Kodu ve İslam Hukuku, Ankara, 1975.
Koschaker, Paul, Roma Hususi Hukukunun Ana Hatları, (Çev. Kudret Ayiter), Ankara, 1971.
Koçak, Talat, “Geç Antik Çağ’da Doğu Roma (Bizans) Hukukunun Tarihi Seyri” Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21 (Prof. Dr. Fuat Sezgin Özel Sayısı), 2029, ss. 125-132.
Kurul, Erkan, “Rhodos’luların Denizcilik Yasası: Nomos Rhodion Nautikos”, Cedrus: Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Dergisi, C. II, 2014, ss. 527-529.
Macmullen, Ramsay, “Late Roman Slavery”, Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte, 36 (3), 1987, ss. 359-382.
Madden, John, “Slavery in the Roman Empire Numbers and Origins”, Classics Ireland, 3, 1996, ss. 109-128.
Malay, Hasan, Çağlar Boyu Kölelik, İstanbul, 2010.
Mcgiffert, Arthur Cushman, “The Influence of Christianity upon the Roman Empire”, The Harvard Theological Review, 2(1), 1909, ss. 28-49.
Mouritsen, Henrik, “Slavery and Manumission in the Roman Elite: A Study Of the Columbaria of the Volusii and teh Statilii”, Roman Slavery and Roman Material Culture, (Ed. Michele George), Toronto, 2013, ss. 43-68.
Oğuzoğlu, Hüseyin Cahit, Roma Hukuku, Ankara, 1956.
Peralta, Dan-El Padilla, “Slave Religiosity in the Roman Middle Republic”, Classical Antiquity, 36 (2), 2017, ss. 317-369.
Rado, Türkan, Roma Hukuku Dersleri Borçlar Hukuku, İstanbul, 1978.
Rich, J. W, “Augustus, War and Peace”, Augustus, (Ed. Jonathan Edmondson), Edinburgh, 2009, s. 137-164. Sayın, Baha Yiğit, Roma’da Köle ve Hukuku, İstanbul, 2020.
Shumway, Edgar S., “Freedom and Slavery in Roman Law”, The American Law Register (1898-1907), 49 (11), 1901, ss. 636-653.
Tahiroğlu, Bülent, “Roma Hukukunda Azad Etmenin Tahditleri”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1 (4), 1973, ss. 521-546.
Tahiroğlu, Bülent- Belgin, Erdoğmuş, Roma Hukuku Meseleleri, İstanbul, 1982. The Theodosian Code and Novels and the Sirmondian Constitutions, (Latinceden İngilizceye Çeviren: Clyde Pharr v.d.), New Jersey, 1952.
The Digest of Justinian, C. 3., (Latince Metinden İngilizceye Çeviren: Watson A.), Pennsylvania 1998.
Umur, Ziya, Roma Hukuku, İstanbul, 1974.
Umur, Ziya, Roma Hukuku Lügatı, İstanbul, 1975.
Watson, Alan, “Roman Slave Law and Romanist Ideology”, Phoenix, 37 (1), 1983, ss. 53-65.