Ortaçağ’da Bir Yorumcu: İbn Rüşd - Bir Giriş Metni

Bu makalede, Aristoteles’in en iyi yorumcusu olarak görülen ve bu nedenle de felsefe tarihinde “yorumcu” unvanını alan İbn Rüşd’ün felsefesi ile düşünce alanlarındaki temel noktalar (bilgi anlayışı, varlık görüşü, siyaset felsefesi), onun yorumcu olma özelliği göz önünde tutularak ele alınıp kısaca açıklanmaya çalışılacaktır. Bunu yaparken Aristoteles’in İbn Rüşd üzerindeki etkisine, onun Aristoteles’ten ayrıştığı noktalara ve bunların nedenlerine değinilmekle kalmayıp Platon’un sahneye hangi aşamada girdiğini açıklamak da amaçlanmaktadır. Kısacası bu makaledeki temel amaç, İbn Rüşd’ün yorumcu sıfatına vurgu yapılarak onun farklı disiplinlerdeki düşünce ve görüşlerinin oluşumuna kısaca değinilmesi ve böylelikle bu farklı alanlara dair anlayışının genel bir resminin sunulmasında bir giriş yazısı ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler:

Ibn Rüşd, Aristoteles, epistemoloji, ontoloji, siyaset felsefesi

A Commentator in the Medieval: Averroes – An Introductory Text

In this article, the philosophy of Averroes, who is regarded as the best commentator of Aristotle, and for this reason he has received the title of "commentator" in the history of philosophy, and the main points in his fields of thought (his conception of epistemology, ontology, political philosophy) will be discussed and explained, taking into account his characteristic of being a commentator. In doing so, not only will Aristotle's influence on Averroes, the points where he differed from Aristotle and the reasons for these differences be addressed, but it will also be aimed to explain at what stage Plato entered the scene. In conclusion, the main purpose of this article is to provide an introduction to the formation of Averroes’ thoughts and views in different disciplines by emphasizing his status as a commentator, and thus to present a general picture of his understanding of these different fields.

Keywords:

Averroes, Aristotle, epistemology, ontology, political philosophy,

PDF

___

Alpyağıl, Recep (Der.); Geleneksel ve Çağdaş Metinlerle Din Felsefesine Dair Okumalar I, İz Yayıncılık, İstanbul, 2014.
Aristotle; De Anima, (Trans. by Mark Shiffman), Focus Publishing, NewBuryPort, 2012.
Az, Mehmet Ata; İbn Rüşd ve Thomas Aquinas’ta Akılların Birliği, Klasik Yayınları, İstanbul, 2021.
Bardakoğlu, Ali; “İbn Rüşd”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. XX, İstanbul, 1999, ss. 257-287.
Birgül, Mehmet Fatih; İbn Rüşd’de Nedensellik, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2012.
Boer, T. J. de.; İslamda Felsefe Tarihi, (Çev. Yaşar Kutluay), Merkez Kitabevi, Ankara, 1960.
Cevizci, Ahmet; Bilgi Felsefesi, Say Yayınları, İstanbul, 2012.
Corbin, Henry; İslam Felsefesi Tarihi: Başlangıçtan İbn Rüşd’ün Ölümüne Kadar (1198), (Çev. Hüseyin Hatemi), İletişim Yayınları, İstanbul, 1986.
Çaldak, Hüseyin; “İbn Rüşd’e Göre Akli Kıyas”, Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5, 2015, ss. 99-114. Çubukçu, İbrahim Agâh; Türk-İslam Düşünürleri, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1989.
Fahreddin, Rızaeddin; İslam Feylesofu İbn Rüşd, (Çev. Kaya Nuri), Çizgi Kitabevi, Konya, 2015.
Freely, John; Işık Doğu’dan Yükselir: İslam Biliminin Batı Dünyasının Şekillenmesine Katkıları, (Çev. Gül Çağalı Güven), Doğan Kitap, İstanbul, 2014.
İbn Rüşd; Tutarsızlığın Tutarsızlığı (Tehâfut et-Tehâfut el-Felâsife), (Çev. Kemal Işık & Mehmet Dağ), Ondokuz Mayıs Üniversitesi Yayınları, Samsun, 1986.
İbn Rüşd; Psikoloji Şerhi (Telhîsu Kitâbî’n-Nefs), (Çev. Atilla Arkan), Litera Yayıncılık, İstanbul, 2007.
İbn Rüşd; Din – Felsefe Tartışması, (Çev. Hüsen Portakal), Cem Yayınevi, İstanbul, 2011.
İbn Rüşd; Siyasete Dair Temel Bilgiler, (Çev. Muharrem Hilmi Özev), Bordo Siyah Yayınları, İstanbul, 2018.
Kılıç, Muharrem; “Aristo Şarihi İbn Rüşd’ün Hukuk ve Siyaset Felsefesi”, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, 16. Kitap, 2007, ss. 109-120.
Libéra, Alain de; Ortaçağ Felsefesi, (Çev. Işık Ergüden), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara, 2013.
Munk, Salomon; Mélanges De Philosophie Juive Et Arabe..., A. Franck, Paris, 1859.
Platon; Timaios, (Çev. Erol Güney & Lütfi Ay), Sosyal Yayınlar, İstanbul, 2001.
Renan, Ernest; İbn Rüşd ve İbn Rüşdcülük: Tarihsel Deneme, (Çev. Ayşe Meral), Albaraka Yayınları, İstanbul, 2021.
Sarıoğlu, Hüseyin; Ortaçağ Felsefesi – II, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2013.
Sunar, Cavit; İslam Felsefesi Dersleri, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1967.
Şulul, Cevher; “İbn Rüşd’ün Siyaset Felsefesi”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20, 2008, ss. 57-69.
Timuçin, Afşar; Düşünce Tarihi, B D S Yayınları, İstanbul, 1992.
Türker, Ömer; “Metafizik: Varlık ve Tanrı”, İslam Felsefesi: Tarih ve Problemler (Ed. M. Cüneyt Kaya), İsam Yayınları, İstanbul, 2018, ss. 603-653.
Wippel, John F. & Wolter, Alan B. (Ed.); Medieval Philosophy: From St. Augustine to Nicholas of Cusa, The Free Press, New York, 1969.