Kentsel planlamada toprak altı kentsel arkeolojik kaynaklar, İzmir tarihi kent merkezi

Handling sub-soil urban archaeological resources in urban planning, issues in İzmir historic city centre

Türkiyedeki tarihi kent merkezlerinin birçoğu erken dönemlerden itibaren sürekli olarak yerleşim yeridir. Bu nedenle, tarihi kent merkezleri kentsel arkeoloji çalışma alanı için önemli araştırma potansiyeli taşımaktadır. Kentsel planlama alanı açısından baktığımızda ise, kentsel arkeolojik değerler planlama sürecine etkin bir biçimde dâhil edilebilirse, tarihi kent merkezlerinin çok katmanlı yapısının hem kentlerin tarihsel sürekliliğinin bir göstergesi, hem de kentli bilincini güçlendirebilecek bir öğe olacağı açıktır. Fakat Türkiyedeki güncel politikalar ve stratejiler kentsel arkeolojik değerlerin, özellikle görünmeyen toprak altı değerlerin, planlama ve karar alma süreçlerine katılımına olanak sağlamamaktadır. Bu çalışmada, Türkiyedeki tarihi kent merkezlerinin planlama sürecine kentsel arkeolojik değerlerin dâhil edilebilmesi için temel bir yöntemsel çerçeve tanımlanmaktadır. Çalışma alanı olarak çok katmanlı bir kent yapısına sahip olan İzmir Tarihi Kent Merkezi seçilmiştir. Çalışma kapsamında kentsel arkeolojik değerler için yönetim stratejilerinin tanımlanabilmesi amacıyla eş-değer alanları (ideal arkeolojik potansiyelin tanımlanması için temel birimler) ve kentsel arkeolojik karakter bölgeleri (planlama ve koruma politikalarının tanımlanması için temel birimler) kavramları geliştirilmiştir.

PDF

___

ADDYMAN, P. (2003) Urban Archaeology-Where Now, FSA at the Society of Antiquaries of London, Piccadilly.
AKURGAL, E. (1970) Ancient Civilizations and Ruins of Turkey From Prehistoric Times until the end of the Roman Empire, Haşet Kitabevi, İstanbul.
ALPAN, A. (2005) Integration of Urban Archaeological Resources to Everyday Life in the Historic City Centres Tarragona, Verona and Tarsus, unpublished Masters Thesis, METU, Ankara.
ALKIN, B. (1968) Anatolien, Cenevre.
ATAY, Ç. (1998) Osmanlıdan Cumhuriyete İzmir Planları, Ajans-Türk Basımevi, Ankara.
AYKAÇ, P. (2008), Determination of Presentation Principles for Multi-Layered Historical Towns Based fn Cultural Significance Case Study: Tarsus, unpublished Masters Thesis, METU, Ankara.
BEAN, G.E. (1966) Aegean Turkey, London.
BELGE, B. (2005) Urban Archaeological Issues and Resources in İzmir Historic City Centre: An Exploratory Case Study, unpublished Masters Thesis, METU, Ankara.
BERTIN, J. (1981) Graphics and Graphic Information Processing, Walter de Gruyter, Berlin.
BEYHAN B., BELGE. B., ZORLU F. (2010) Özgür ve Açık Kaynaklı Masaüstü CBS Yazılımları Üzerine Karsılastırmalı ve Sistemli Bir Degerlendirme / Free and Open Source Desktop GIS Software Programs: A Comparative and Systematic Evaluation, Harita Dergisi, 143; 45-61.
BİLGİN, A.G. (1996) Urban Archaeology: as the Bases for the Studies on the Future of the Town Case Study: Bergama, unpublished Masters Thesis, METU, Ankara.
BİLGİN (ALTINÖZ), A. G. (2002) Assessment of Historical Stratification in Multi-layered Towns As a Support for Conservation Decision-Making Process; A Geographic Information Systems (GIS) Based Approach Case Study: Bergama, unpublished Ph.D. Thesis, METU, Ankara.
CADOUX, C.J. (1938) Ancient Smyrna; A History of the City from the Earliest Times to 324 A.D., Basil Blackwell, Oxford.
CANPOLAT, E. (1953) İzmir: Kuruluşundan Bugüne Kadar, İstanbul.
CoE / the Council of Europe (1989) Recommendation on the Protection and Enhancement of the Archaeological Heritage in Context of Town and Country Planning Operations.
CoE / the Council of Europe (2000) Archaeology and the Urban Project, a European Code of Good Practice, Cultural Heritage Committee, Strasbourg.
COHEN, N. (2001) Urban Planning Conservation and Preservation, McGraw- Hill.
ÇIRAK (ALTINÖRS), A. (2010) Bir Planlama Stratejisi Olarak Arkeolojik Envanterleme ve Kentsel Arkeolojik Değer Yönetimi: İzmir Tarihi Kent Merkezi, unpublished Ph.D. Thesis, Dokuz Eylül University, İzmir.
DELAUNAY, C. (1984) Collaboration between Planners and Archaeologists, Archaeology and Planning, the Colloquy organized jointly by the Council of Europe and the Region of Tuscany, Florence.
EC / European Commission (2006) Appear Method, a Practical Guide for The Management of Enhancement Projects on Urban Archaeological Sites, Research Report 30/4.
FOUSEKI K., SANDES, C. (2009) Private Preservation versus Public Presentation: The Conservation for Display of In Situ Fragmentary Archaeological Remains in London and Athens, Papers from the Institute of Archaeology, 19; 3754.
GARMY, P. (1995) Urban Archaeology in France, Committee on Cultural Heritage, European Plan for Archaeology, Group of Specialist on Urban Archaeology, CE, Strasbourg.
HESTER, A. D. (1989) Public Archaeology Forum, Journal of Field Archaeology, 16(2) 233-40.
ICOMOS (1990) Charter for the Protection and Management of the Archaeological Heritage, Valetta, Malta.
İzmir Büyükşehir Belediyesi (2003) Küllerinden Doğan Şehir, Kültür Yayınları, İzmir.
KILIÇ, M., GÜLBAY, O. (2010), The Değirmentepe Temple at Smyrna, TÜBA-AR (Turkish Academy of Science, Journal of Archaeology), 13; 113- 26.
KUBAN, D. (2001) İzmirin Tarihsel Yapısının Özellikleri ve Koruması ile İlgili Rapor, Türkiyede Kentsel Koruma; Kent Tarihleri ve Koruma Yöntemleri, Tarih Vakfı, İstanbul; 49-105.
MÜLLER, W.W. (1963) Die Stadtbefestigungen von Izmir, Sığacık und Çandarlı, Deutsches Archaologisches Institut Ableilung, Istanbuler Mitteilunge, İstanbul.
NAUMANN, R., KANTAR, S. (1950) Die Agora Von Smyrna, Forschungen 17, İstanbul.
ÖZKUT, D. (1997) A Guideline for Conservation of Historical Commercial Centre Punta in İzmir, unpublished Master Thesis, METU, Ankara.
PINAR, İ. (2001) Hacılar, Seyyahlar, Misyonerler ve İzmir, Yabancıların Gözüyle Osmanlı Döneminde İzmir 1608-1918, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, İzmir.
PPG16 / Planning Policy Guidance 16 (1990) Planning and Archaeology, Secretary of State for the Environment.
PPS 5 / Planning Policy Statement-5 (2010), Planning for Historic Environment, Communities and Local Government, TSO.
POCOCKE, R. (1972) Voyage de Richard Pococke, Chapter V, Paris.
SOMMELLA, P. (1984), Methodology of Archaeological Research in Urban Areas, Archaeology and Planning, the Colloquy organized jointly by the Council of Europe and the Region of Tuscany, Florence.
TANER, T., ECEMİŞ, S., AYDOĞAN, M. (2002) Kemeraltı Koruma Amaçlı İmar Planı Revizyonu Raporu, Dokuz Eylül University, Faculty of Architecture, Department of City and Regional İzmir.
TUNA, N. (1999) Turkey, Report on the Situation of Urban Archaeology in Europe, the Council of Europe Publishing; 217-28.
TUNA, N. (2003) İstanbul Suriçinde Kentsel Arkeolojik Kültür Mirası, İstanbul Dergisi, Tarih Vakfı, 46; 88-93.
WHEATLEY, D., GILLINGS, M. (2002) Spatial Technology and Archaeology, the Archaeological Applications of GIS, Taylor & Frances, London.