Olcay ÇELİK, Mehmet Ali SARİDAS, Sevgi PAYDAŞ

Gemlik Zeytin Çeşidinde Sulama ve Gübrelemenin Meyve Kalitesi Üzerine Etkileri

Bu çalışmanın amacı; Gemlik zeytin çeşidinde sulama ile çiçeklenme öncesi ve sonrası dönemlerde yapraktan yapılan farklı gübre uygulamalarının meyve ağırlığı, eni, boyu, indeksi (boy/en), et ve çekirdek ağırlıkları, et oranı üzerine etkilerini incelemektir. Çalışmada mineral (KNO3+H3BO3+ZnSO4 ve Üre+MgSO4) ve organomineral gübreler (Raykat Growth, Raykat Start ve Fitomare) kullanılmış, Kontrol ağaçlara su püskürtülmüştür. Çalışma sonucunda, meyve ağırlığı bakımından en yüksek değer çiçeklenme öncesi, sulama yapılan Fitomare uygulamasında 6.0 g, en düşük değer ise çiçeklenme sonrası sulama yapılmayan KNO3+H3BO3+ZnSO4 gübre uygulamasında 1.7 g olarak elde edilmiştir. Sulama ile birlikte Üre+MgSO4 gübre uygulamasının meyve en değerini 24.3 mm’ye, meyve boy değerini 39.7 mm’ye, et ağırlığını ise 3.4 g’a ulaştırdığı tespit edilmiştir. Meyve et oranı, sulama yapılan ağaçlarda %77, sulama yapılmayan ağaçlarda %65 olarak belirlenmiştir. Çekirdek ağırlıkları 0.8 g olarak saptanmış olup, incelenen faktörlerin çekirdek ağırlığı üzerine etkisinin olmadığı görülmüştür. Araştırmada incelenen gübreler arasında Raykat Growth ve Fitomare organomineral gübreler sulamalı ve sulamasız koşullarda ön plana çıkarken, bunları sulamalı koşulda Üre+MgSO4 mineral gübre izlemiştir. Özellikle meyve kalite kriterlerinden sofralık değerlendirme için önemli olan tane ağırlığı bakımından sulama ile birlikte Üre+MgSO4 gübresi diğer gübrelere göre daha etkin olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Organomineral gübre, meyve irilik, kuraklık

Effects of Irrigation and Fertilization on Fruit Quality of Gemlik Olive Cultivar

The objective of this study is to investigate the impact of irrigation and various fertilizer applications derived from leaves during pre- and post-flowering periods on the fruit weight, width, length, index (height/width), flesh and seed weights, as well as the flesh ratio in the Gemlik olive cultivar. In the study, mineral fertilizers (KNO3+H3BO3+ZnSO4 and Urea+MgSO4) as well as organomineral fertilizers (Raykat Growth, Raykat Start, and Fitomare) were applied. Meanwhile, control trees were subjected to water spray. According to the study findings, the Fitomare application, which was irrigated before flowering, yielded the highest fruit weight value of 6.0 g. On the other hand, the KNO3+H3BO3+ZnSO4 fertilizer application, which was not irrigated after flowering, resulted in the lowest fruit weight value of 1.7 g. The study revealed that the combined application of Urea+MgSO4 fertilizer with irrigation had a significant impact. It increased in fruit width to 24.3 mm, fruit height to 39.7 mm, and flesh weight to 3.4 g. Furthermore, the fruit-flesh ratio was found to be 77% in irrigated trees compared to 65% in non-irrigated trees. The seed weights were found to be consistent at 0.8 g, indicating that the examined factors had no significant effect on seed weight. In terms of fertilizers investigated in the study, Raykat Growth and Fitomare organomineral fertilizers demonstrated prominence in both irrigated and non-irrigated conditions, with Urea+MgSO4 mineral fertilizers also showing effectiveness in irrigated conditions. Among the various fertilizers tested, Urea+MgSO4 fertilizer combined with irrigation demonstrated superior effectiveness in terms of fruit weight, which holds particular significance for table evaluation, a key criterion for fruit quality assessment.

Keywords:

Organomineral fertilizer, fruit size, drought,

PDF

___

Ataman, E. (2021). Kilis ilinde yetiştirilen bazı zeytin çeşitlerinin farklı hasat zamanlarına göre tane özellikleri ile yağ veriminin araştırılması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kilis 7 Aralık Üniversitesi.
Atıcı, C. T. (2020). Kimyasal ve organomineral gübre uygulamasının buğday bitkisinin verim ve bazı kalite özellikleri üzerine etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
Berk, G. (2019). Bazı zeytin çeşitlerinde hasat dönemlerinin zeytin ve zeytinyağı kalitesine etkileri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi] Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi.
Canözer, Ö. (1991). Standart zeytin çeşitleri kataloğu (No:334, Seri:16). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Bornova Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü.
Daş, E. (2020). Çukurova bölgesinde soğan (Allium cepa l.) yetiştiriciliğinde organomineral gübrelerin verim ve kaliteye etkileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
Ekinci, E. (2010). Gökçeada zeytininin, önemli zeytin çeşitleriyle morfolojik, pomolojik ve genetik özellikler bakımından karşılaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi.
FAO, (2023). https://www.fao.org./faostat/en/#data/QV adresinden 22 Temmuz 2023 tarihinde alınmıştır.
Gülcemal, N. (2021). Bazı zeytin (Olea europea L.) çeşitlerinin farklı gelişim dönemlerinde görülen pomolojik ve fizyolojik değişimlerin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi.
Günay, A. (2014). Organomineral gübre uygulamalarının ayçiçeğinin verim ve kalite parametreleri üzerine etkileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi.
Gündeşli, M. A. (2016). İlkbaharda yapraktan bor uygulamasının gemlik zeytin çeşidinde meyve tutumu üzerine etkisi, Meyve Bilimi Dergisi, 3(2), 13-19. https://dergipark.org.tr/en/pub/meyve/issue/27295/287389
Gündoğdu, M. A. (2011). Bazı yerli ve yabancı zeytin çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özellikleri ile zeytinyağı bileşenlerinin aylık değişimlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi] Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
Güngör, Ö. F. (2010). Farklı yörelerde yetiştirilen gemlik zeytininden sofralık siyah zeytin elde edilmesi sırasında temel bileşenlerinde meydana gelen değişmeler üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi.
Halil, S. (2019). Değişik zeytin çeşitlerinde yağ ve protein içeriği ile morfolojik ve pomolojik özelliklerinin araştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
Kaya, Ü. (2012). Ayvalık ve gemlik zeytin fidanlarında farklı sulama düzeylerinin bazı büyüme parametreleri üzerine etkisi, Zeytin Bilimi, 3(1), 35-42. https://dergipark.org.tr/en/pub/zeytin/issue/28965/309891
Kaynaş, N., Sütçü, A. R. ve Fidan, A. E. (1996). Zeytinde adaptasyon (Marmara Bölgesi). Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler, Yayın No: 82.
Kiritsakis, A. ve Markakis, P. (1988). Olive oil: A review. Advances in Food Research, 31(1988), 453-482. https://doi.org/10.1016/S0065-2628(08)60170-6
Kömürcü, M. (2022). Ayvalık zeytininde yavaş salınımlı gübre uygulamalarının meyve verim ve kalite özelliklerine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi.
Kutlu, E. ve Şen, F. (2011). Farklı hasat zamanlarının gemlik zeytin (Olea europea L.) çeşidinde meyve ve zeytinyağı kalitesine etkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 48(2). 85-93. https://dergipark.org.tr/tr/pub/zfdergi/issue/5101/69641
Marsilio, V. (2002). Sensory analysis of table olives. Olivae, 90, 32–41.
Merken, Ö., Ünal, A., İnan, M. S. ve Karabat, S. (2012). Sultani çekirdeksiz üzüm çeşidinde farklı form ve dozdaki organomineral gübrelerin verim ve kaliteye olan etkileri üzerine bir araştırma. Manisa Bağcılık Araştırma Enstitüsü Organomineral Gübre Raporu. https://www.unaldi.com.tr/bagcilik-arastirma-enstitusu-organomineral-gubre-raporu/
Michelakis, N. (2000) Water requirements of olive tree on the various vegetative stages. Proceedings of the International Course on Water Management and Irrigation of Olive Orchards, 39-49, Cyprus.
Özkaya, M. T. (2004). Gemlik zeytin çeşidinde farklı dönemlerde uygulanan bazı yaprak gübrelerinin meyve verim ve kalitesi üzerine etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi, 10(3), 353-357. https://doi.org/10.1501/Tarimbil_0000000919
Pastor, M. ve Cobo, M. (1997). Zeytin yetiştirme teknikleri. Dünya Zeytin Ansiklopedisi, Uluslararası Zeytinyağı Konseyi.
Patumi, M., Andria, R., Marsilio, V., Fontanazza, G., Morelli, G. ve Lanza, B. (2002). Olive and olive oil quality after intensive monocone olive growing (Olea europaea L., cv. Kalamata) in different irrigation regimes. Food Chemistry, 77(1), 27-34. https://doi.org/10.1016/S0308-8146(01)00317-X
Sarı, İ. (2021). Güney ege bölgesi memecik zeytin çeşidinde meyve ve yağ özelliklerinin karşılaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.
Sevgin, N. ve Caner, S. (2019). Mardin ve Şırnak illerinde yetiştiriciliği yapılan bazı zeytin genotiplerinin meyve ve yağ özelliklerinin belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 7(1), 54–59. https://doi.org/10.30910/turkjans.679908
Sofo, A., Manfreda, S., Dichio, B., Fiorentino, M. ve Xiloyannis, C. (2007). The olive tree: A paradigm for drought tolerance in Mediterranean climates. Hydrol. Earth Syst. Sci., 12(1), 293-301. https://doi.org/10.5194/hess-12-293-2008
Süzer, S. ve Çulhacı E. (2017). Farklı organomineral ve inorganik kompoze gübrelerin kışlık ekmeklik buğday tane verimi ve bazı verim unsurları üzerine etkileri. Tarımsal Araştırma Enstitüsü. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, 5(2), 87-92. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tbbbd/issue/32854/365411
Süzer, S. ve Çulhacı, E. (2016). Effects of different organomineral and ınorganic ompound fertilizers on seed yield and someyield components of sunflower (Helianthus annuus L.). 19th International Sunflower Conference, Edirne, Turkey. https://www.isasunflower.org/fileadmin/documents/19thISCEDIRNE2016/Crop_production_and_management/suzer.pdf
Şahin, U. (2023). Çanakkale’nin Eceabat ilçesinde yetiştiriciliği yapılan bazı zeytin çeşitlerinin (Olea europaea L.) pomolojik özellikleri ile zeytinyağı kalite bileşenlerinin belirlenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
Tetik, H. D. (2006, Eylül 15-17). Sofalık zeytinin kalitesine etki eden faktörler [Sözlü sunum]. Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Sempozyum ve Sergisi, İzmir, Türkiye.
Toplu, C. (2000). Hatay ili değişik üretim merkezlerindeki zeytinliklerin verimlilik durumları, fenolojik, morfolojik ve pomolojik özellikleri ile beslenme durumları üzerindeki araştırmalar [Yayımlanmamış doktora tezi]. Çukurova Üniversitesi.
TUİK, (2023). https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Tarım?-111 adresinden 22 Temmuz 2023 tarihinde alınmıştır.
Turan, E. (2022). Kilis yağlık zeytin çeşidinde boncuklanmanın yağ oranı ve kalitesi üzerine etkilerinin araştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kilis 7 Aralık Üniversitesi.