191114

Orta Doğu’da Ulus Devlet Formasyonun Ortaya Çıkardığı Sorunlar ve Türkiye

Orta Doğu, medeniyetin doğduğu ve buna bağlı olarak da devlet kavramının farklı etnik, kültürel ve dinî olarak şekillendiği coğrafyaların en önemli merkezi konumundadır. XX. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren İslam Dünyası’nda özellikle de Orta Doğu’da ulus devletlerin kurulmasıyla birlikte dinî toplumsal bir tasavvur ve aidiyet duygusu olan ümmet yerine, ulusal bölgesel kimlikler ikame edilerek bu kimlikler ulus devlet aracılığıyla pekiştirilmiştir. Otoriter ve kişiselleşmiş iktidarlara sahip Orta Doğu’daki ulus devletler küreselleşmeyle birlikte yaygın egemenlik anlayışının karşısında bir tehdit olarak görülmesiyle birlikte etnik ve mezhebi uyanışların canlandırılmasıyla çözülmeye zorlanmaktadır. Eski dünya düzeni ulus devletler üzerinden imparatorlukları parçalayarak imparatorlukların sonunu hazırlarken yenidünya düzeni aynı şekilde yine ulus devletlerin parçalanması için yeni ulus devletçiklerin üretilmesi noktasında politikalara sahne olmaktadır. Orta Doğu’da siyasi dengelerin değişimi adına 11 Eylül olayı önemli bir köşe taşıdır. Bu tarihten sonra ABD’nin Afganistan’ı ve Irak’ı işgali, Lübnan’da yaşanan çatışmalar, Arap Baharı, Suriye’de yaşanan iç çatışmalar, Türkiye’nin güneydoğusunda Kürt sorunuyla ilgili yaşanan gelişmeler ulus devletlerin yaşadığı sorunların açık bir şekilde görülmesini sağlamıştır. Orta Doğu’da yaşan gelişmeleri değişimin getirdiği güç boşluğunu doldurma ya da bölgede yaşanan dönüşüm sürecinin fırsatlarını değerlendirme gibi açıklamalar getirirken; pratikte yaşanan, farklı ülkeler tarafından bölgeye yapılan ziyaretler ve bu ziyaretlerde ortaya çıkan çekişmeler paralel şekilde stratejik bir güç mücadelesi alanın oluştuğuna işaret etmektedir. Tüm bu gelişmeler ve stratejik arka planda yaşanan çekişmelerle birlikte Arap Baharı sonrasında yeniden şekillenmeye başlayan ulus devletlerin yapısı hem içerden hem de dışardan uluslararası güç odaklarının çatışan politikalarına sahne olmaktadır. Bu minvalde bu yazının temel argümanı Orta Doğu’daki ulus devletlerde ciddi sorunların yaşandığı ve bunların kısa vadede ortadan kalkmayacağıdır. Çalışmada literatür taramasına dayalı nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ulus-Devlet, Modernleşme, Arap Baharı, Orta Doğu, Türkiye

Problems Posed By The Nation- State Formation in The Middle East And Turkey

Middle East, the birthplace of civilization and the concept of the state accordingly different ethnic, cultural and religious geography is the most important center of the shape. XX. In the Islamic world since the first quarter of the century, especially the religious community rather than a nation imagination and a sense of belonging with the establishment of nation states in the Middle East, it has been reinforced by substituting national and regional identities through the nation-state identities. And personalized with authoritarian power to the nation-state in the Middle East are forced to unravel with the revival of ethnic and sectarian Upon awakening seen as a threat to sovereignty in the face of widespread with globalization. The old world order of nation-states and empires break out by the end of the empire in the same way of preparing the new world order is once again the scene of international politics at the point of production of the new statelet to the disintegration of the nation state. change the political balance in the Middle East on behalf of the events of September 11 is the cornerstone of an important corner. After this date, Afghanistan and invasion of Iraq, clashes in Lebanon, the Arab Spring, the internal conflict in Syria developments concerning the Kurdish problem in southeast Turkey has provided to be seen clearly the problems faced by nation states. description of the power vacuum caused changes such as the development of living in the Middle East refill or transformation process in the region brings the opportunity to evaluate; experienced in practice, visits to the region by different countries and the conflicts that occur in parallel with the visit indicates that a power struggle in strategic areas occurs. The structure of the nation-state began remodeling after all these developments and wrangling with the strategic background of the Arab Spring is the scene of conflicting policies of both the inside and outside of the international powers. In this manner, in this summer's main argument nation state in the Middle East, where there are serious problems and they'll disappear in the short term. Qualitative research methods were used in this study based on a literature review.

Keywords:

Nation-State, Modernization, Arap Spring, Middle East, Turkey,

PDF

___

Açıkel, F. (1996). Kutsal mazlumluğun psikopatolojisi. Toplum ve Bilim, 70, 153-196.
Akengin, H ve Gürçay, H. K. (2014). Coğrafya, demokrasi ve yönetim sorunu üzerine bir bölgesel değerlendirme: Ortadoğu ve Kuzey Afrika Örneği. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 19-40.
Akpınar, M. (2012). Orta Doğu’daki dönüşüm ve Türkiye. Turgut Özal üni-versitesi, Ekonomik Sosyal ve Siyasal Araştırmalar Merke-zi(ESSAM), Ankara: Turgut Özal Üniversitesi Yayınları.
Atlıoğlu, Y. (2009). Orta Doğu’da devlet kavramı ve otoriterlik. 11 Mart 2017 tarihinde http://www.bilgesam.org/incele/1327/-orta-dogu%E2% 80%99da-devlet-kavrami-ve-otoriterlik/#.Vw9xQd R94dU adre-sinden erişildi.
Aydın, S. (1999). Kimlik sorunu ulusallık ve Türk kimliği. 2. Basım , Ankara: Öteki Yayınevi.
Bora, T. (1999). Türk sağının üç hali. İstanbul: Birikim Yayınları.
Chılde, G. (2007). Tarihte neler oldu?. 4. Baskı, (Çevirenler: Alaeddin Şe- nel-Mete Tunçay). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
Coşgun, M ve Zarplı, Ç. (2015). Ortadoğu’da uluslaşma sorunu üzerine bir deneme: Modernlik. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Der-gisi, Cilt 4, Yıl: 4, Sayı: 8.
Davutoğlu, A. (2004). Stratejik derinlik. İstanbul: 19. Baskı, Küre Yayınları.
Davutoğlu, A. (2002). İslam Dünyasının Siyasi Dönüşümü: Dönemlen-dirme ve Projeksiyon. Divan, 1-50.
Doster, B. (2013). Arap Baharı’ndan demokrasi beklemek. Orta Doğu Analiz, 5(50),55-60.
Erdem, D. F ve Erdem, Ç. (2013). “Orta Doğu’da otoriter rejimler: Orta Do-ğu Arap toplumlarının tarihsel, siyasal ve sosyoekonomik yapısı üze-rinden bir değerlendirme”. 10 Mart 2017 tarihinde http://www.akademikortadogu.com/belge/ortadogu14makale/de mirhan_fahri_erdem_cigdem_erdem.pdf adresinden erişildi.
Eryiğit, S. (2013). Ulus-ulus devlet ve millet / milliyetçilik soruşturması üzerine bir değerlendirme. 10 Mart 2017 tarihinde http://turkyurdu.com.tr/658/ulus-ulus-devlet-ve-millet-milliyetcilik-sorusturmasi-uzerine-bir-degerlendirme.html adre-sinden erişildi.
Habermas J. (2001). Avrupalı ulus-devlet. (Çev: İsmail Türkmen). Tartı- şılan Sınırlar Değişen Milliyetçilik, (Der: Mustafa Armağan). İstan- bul: Şehir Yayınları.
Karpat, K. (2001). Orta Doğu’da Osmanlı mirası ve ulusçuluk. (Çev: Recep Boztemur). Ankara: İmge Yayınları.
Kaynar, R. (1999). Necdet Sakaoğlu, Atatürk düşüncesi (Sorular Konfe-ranslar), İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
Kentel, F. (2006) Birlikte yaşamak üzerine çocukça çeşitlemeler. 10 Mart 2017 tarihinde http://www.gazetem.net/ferhatkentel.asp, adre-sinden erişilmiştir.
Keyder, Ç. (2004). Memalik-i Osmaniye’den Avrupa Birliğine. 2. Baskı, İs-tanbul: İletişim Yayınları.
Kışlakçı, T. (2011). Arap Baharı. İstanbul: Mana Yayınları.
Lewıs, B. (2000). Orta Doğu’nun çoklu kimliği, (Çev: Mehmet Harmancı). İstanbul: Sabah Yayınları.
Mahçupyan E. (2004). Türkiye’de gayrimüslim cemaatlerin sorunları ve vatandaş olamama durumu üzerine, Tesev Demokratikleşme Prog-ramı Direktörü Haziran.
Mazman, İ. (2014). Orta Doğu’da Ulus-devlet projesinin çıkmazları. Uluslararası 1. Orta Doğu Sempozyumu Bildirileri, I. Cilt, Kırık-kale: Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınları: 1,
Ortaylı, İ. (2012). Yakın tarihin gerçekleri. İstanbul: Timaş Yayınları. Önder, M. (2012). Arap Baharı sonrasında Orta Doğu’daki düzen, Uluslararası Stratejik Tahlil ve Araştırmalar Merkezi (USTAD). No: 18,
Mardin. 09 Mart 2017 tarihinde http://www.ustad.org.tr/dokuman/bahar_sonrasi_duzen.pdf ad-resinden erişilmiştir.
Özdemir, H. (2014). Türkiye jeokültürü ve Orta Doğu bağlantısı. Ulusla-rarası 1. Orta Doğu Sempozyumu Bildirileri, Kırıkkale: I. Cilt, Kı-rıkkale Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınları: 1,
Özkul, M. M. (2011). Ortadoğu’daki Halk Hareketlerinin Kaldıraçları: Küreselleşmenin Çelişkileri, İslami Düşünce ve Katılım, 09 Mart 2017 tarihinde http://dergipark.ulakbim.gov.tr/akademikincele-meler/article/download/5000049777/5000047066 adresinden eri-şilmiştir.
Özmen, S. (2001). Orta Doğu’da etnik, dinî çatışmalar ve İsrail. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
Şahin, K. (2009). Küreselleşme tartışmaları ışığında ulus devlet. İstanbul: Yeniyüzyıl Yayınları.
Şentürk, D. (2003). Orta Doğu’da Arap Birliği rüyası ve Saddam’ın Baas’ı. İstanbul: Alfa Yayınları.
Taş, R. (2012). Orta Doğu’daki gelişmelerin ekonomik anlamı ve küresel, bölgesel ve Türkiye ekonomisi üzerindeki etkileri. Turgut Özal Üniversitesi, Ekonomik Sosyal ve Siyasal Araştırmalar Merkezi (ESSAM), Ankara: Turgut Özal Üniversitesi Yayınları,
Tekin, F. (2012). Sınırlar, bölgesel kimlikler ve ümmet tasavvuru. Milel ve Nihal Dergisi, 9(3), 157-175.
Turan, Ömer (2002). Tarihin başladığı nokta Orta Doğu. İstanbul: Step Ajans Yayınları.
Türk, H. B. (2011). Türkiye’de Ulus-devlet formasyonunun ortaya çıkış sürecini habitus kavramı üzerinden okumak. Bilig, 57, 201-225.
Türkdoğan, O. (2005). Türk ulus devlet kimliği. Birinci Baskı, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
Yerasimos, S. (2002). Milliyetler ve Sınırlar, Balkanlar, Kafkasya, Orta Doğu. İstanbul: İletişim Yayınevi.
Yıldırım, E. (1995). Türkiye’nin modernleşmesi ve İslam. İstanbul: İnsan Yayınları.
Yıldız, A. (2004). Ne Mutlu Türküm Diyebilene; Türk Ulusal Kimliğinin Etno Seküler Sınırları. İstanbul: İletişim Yayınları.
Yılmaz, S. (2010). Orta Doğu’ya demokrasiyi getirmek, Uluslararası İkti-sadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 3(5),63-82.
Yiğit, Ş. (2007). Modern bir yanılsama: Nasır’dan günümüze mısır ulus-devleti. Ortadoğu'da Yönetim ve Siyaset Sempozyum Sunumu, İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınla-rı.