Durmuş ÜMMET, Selçuk DOĞAN, Hatice Pınar KEMAHLI

Lise Öğrencilerinin Okula Aidiyet Duyguları ve Sosyal İyi Oluşları Üzerine Karma Bir Araştırma

Okula aidiyet duygusu, öğrencilerin okuldaki diğer kişilerden ne düzeyde onay aldığına, kendisine ne kadar saygı duyulduğuna, etkinliklere ne miktarda dahil edildiğine ve desteklendiğine dönük kişisel duygularını ifade etmektedir. Bu çalışmanın amacı lise öğrencilerinin okula aidiyet duygularının sosyal iyi oluşları bağlamında incelenmesidir. Araştırmada, nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin beraber yürütüldüğü karma yöntem kullanılmıştır. Nicel boyutta PISA 2015 verileri, nitel boyutta ise yarı yapılandırılmış görüşme formu ile görüşme tekniği kullanılmıştır. Nicel örneklem PISA 2015 araştırmasında ulaşılmış olan 5895 Türkiye’deki 15 yaş grubu lise öğrencisinden oluşmaktadır. Nitel çalışma grubu ise 12 öğrenciden oluşmaktadır. Verilerin istatistiksel analizlere uygunluğunu belirlemek için bir dizi hesaplamalar yapıldıktan sonra amaca göre parametrik ve non-parametrik analizler yapılmıştır. Araştırma bulguları incelendiğinde, nicel aşamada öğrencilerin okula aidiyetleri ile sosyal iyi oluşun aile ilişkileri, öğretmen ilişkileri ve aile desteği alt boyutları arasında anlamlı, akran ilişkileri ile anlamlı olmayan ilişkilere ulaşılmıştır. Nitel bulgularda ise nicel bulgularla örtüşen ve nicel bulguları destekleyici nitelikte sonuçlara ulaşılmıştır. Elde edilen bulgular bütünlük içinde tartışılarak öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Okula aidiyet duygusu, Sosyal iyi oluş, Lise öğrencisi, Karma yöntem

A Mixed Study on High School Students' Sense of Belonging to School and Social Well-Being

The sense of belonging to the school refers to the personal feelings of the students about how much approval they have from other people in the school, how much they are respected, how much they are included in the activities and supported. The aim of this study is to examine high school students' sense of belonging to school in terms of social well-being. In this study, the mixed methods research, which involves quantitative and qualitative research methods, was used. For quantitative method, PISA 2015 data and for qualitative method, semi-structured interview form was used. Quantitative sample is composed of 5895 high school students in the age group of 15 reached through PISA survey in 2015. The qualitative study group consists of 12 students. After a series of calculations were made to determine the suitability of the data for statistical analysis, parametric and non-parametric analyzes were performed. When the findings of the study are examined, it has been found that there is a meaningful relationship between the family relations, teacher relations, family support sub-dimensions and the school belonging together with social well-being of the students in the quantitative study, but not meaningful relations with peer relations. In qualitative findings, the results have been reached match and support the quantitative findings. The findings have been discussed coherently and suggestions have been made.

Keywords:

A sense of belonging to school, Social well-being, High school student, Mixed method,

PDF

___

Akın, A. (Eylül, 2008). Psikolojik iyi olma ölçekleri (PİOÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 8(3), 721-750.
Alkan, N. (2016). Psychological sense of university membership: An adaptation study of the PSSM scale for Turkish university students. The Journal of Psychology 150(4), 431–449.
Altunçeki̇ç, A., Erden, A., ve Aytaç, T. (2014). Orta öğreti̇m kademesi̇nde öğretmen-öğrenci̇ i̇li̇şki̇leri̇ni̇n değerlendi̇ri̇lmesi̇: KKTC örneği̇. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(2), 761-782.
Baumeister, R. F. & Leary, M.R. (1995). The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin,117(3), 497–529.
Bollmer, J. M., Milich, R., Harris, M. J., & Maras, M. A. (2005). A friend in need the role of friendship quality as a protective factor in peer victimization and bullying. Journal of Interpersonal Violence, 20(6), 701–712.
Borgonovi, F. ve Pal, J. (2016). A Framework for the analysis of student wellbeing in the PISA 2015 Study. OECD Education Working Papers, No. 140, OECD Publishing, Paris.
Bronstein, P., Ginsburg, G. S. ve Herrera, I. S. (2005). Parental predictors of motivational orientation in early adolescence: A longitudinal study. Journal of Youth and Adolescence, 34(6), 559-575.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Campbell, J. R., ve Verna, M. A. (2007). Effective parental influence: Academic home climate linked to children's achievement. Educational Research and Evaluation, 13(6), 501-519.
Can, N.. (2004/1). Öğretmenlerin geliştirilmesi ve etkili öğretmen davranışları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16,103-119.
Cauley, K.M.. Charfin, C. ve Certo, J. (2001). Students' Perspectives on Their High School Experience. Metropolitan Educational Research Consortium.Erişim:https://scholarscompass.vcu.edu/cgi/viewcontent.cgi?referer=https://scholar.google.com/&httpsredir=1&article=1048&context=merc_pubs.
Cerit, Y. (2008, Güz). Öğretmen kavramı i̇le i̇lgi̇li̇ metaforlara i̇li̇şki̇n öğrenci̇, öğretmen ve yöneti̇ci̇leri̇n görüşleri̇. Journal of Turkish Educational Sciences, 6(4), 693-712.
Chen, J. J. L. (2005). Relation of academic support from parents, teachers, and peers to Hong Kong adolescents' academic achievement: The mediating role of academic engagement. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 131(2), 77-127.
Clemson, D., & Craft, A. (1981). The ‘Good’ or the ‘Effective’ teacher?. Journal of In-Service Education, 7(2), 135-136.
Cothran, D. & Ennis, C. (2000). Building bridges to student engagement. Communicating respect and care for student in urban high school. Journal of Research And Development in Education. 33(2), 106-117.
Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research (4th Ed.). USA: Pearson.
Cüceloğlu, D. (2001). Yeniden insan insana. İstanbul: Remzi Kitabevi
Çakmak, V. ve Aktan, E. (2016). Öğretmen öğrenci̇ i̇leti̇şi̇mi̇ni̇n çeşi̇tli̇ deği̇şkenlere göre i̇ncelenmesi̇. Electronic Journal of Social Sciences, 15(56). 83-97.
Dam, H. (2008). Öğrencinin okul başarısında aile faktörü. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(14), 75-99.
Decker, D. M., Dona, D. P., ve Christenson, S. L. (2007). Behaviorally at-risk African American students: the importance of student-teacher relationships for student outcomes. Journal of School Psychology, 45, 83-109.
Demir, İ. (2009).Gençlerin kimlik statülerinin kültürel karşılaştırması: İstanbul-Nusaybin örneği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 16 (3), 129-136.
Diener, E. (2001). Subjective well-being: The science of happiness and a propos al for a national Index. American Psychologist, 55-1(17), 34-43.
Dilekmen, M. (2008). Etkili eğitim için etkili öğretmenlik. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 213-221.
Dilmaç, B. ve Seki, T. (2015).Ergenlerin Sahip Oldukları Değerler ile Öznel İyi Oluş ve Sosyal Görünüş Kaygı Düzeyleri Arasındaki Yordayıcı İlişkiler: Bir Model Önerisi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 40 (179), 57-67
Erden, M., Akman,Y. (1995). Eğitim psikolojisi gelişim-öğrenme-öğretme. Arkadaş Yayınevi: Ankara.
Eryılmaz, A. (2011). Ergen öznel i̇yi oluşu ile olumlu gelecek beklentisi arasındaki i̇lişkinin i̇ncelenmesi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 24, 209-215.
Eryılmaz, A. (Ocak-Şubat-Mart, 2013). Ergenlerin öznel iyi oluşlarıyla aile ortamları arasındaki ilişki. Aile Toplum ve Eği̇ti̇m-kültür ve Araştırma Dergi̇si̇, 12(24), 93-101.
Eryılmaz, A. ve Aypay, A. (Ağustos, 2011). Lise öğrencilerinde derse katılmaya motive olma ile yaşam amaçları belirleme arasındaki i̇lişkiler. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 149-158.
Fan, F. A. (2012). Teacher: students’ interpersonal relationships and students’ academic achievements in social studies. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 18(4), 483-490.
Fidan, N., Duban, N., Yüksel, A., Kasapoğlu, K., ve Yamaç, A. (2013, Ocak). Sınıf öğretmeni adaylarının gözüyle öğretmen eğitimcilerinin özellikleri. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 6(1), 136-159.
Finn, J. D. (1989). Withdrawing from school. Review of Educational Research, 59(2), 117– 142.
Goodenow, C., ve Grady, K. E. (1993).The relationship of school belonging and friends' values to academic motivation among urban students. The Journal of Experimental Education, 62(1), 60-71.
Gokhale, A.A. (1995). Collaborative learning enhances critical thinking. Journal of Technology Education, 7(1), 22-30.
Gonzalez-DeHass, A. R., Willems, P. P., ve Holbein, M. F. D. (2005). Examining the relationship between parental involvement and student motivation. Educational psychology review, 17(2), 99-123.
Goodall, J., ve Vorhaus, J. (2011). Review of best practice in parental engagement. Comprehensive literature review on best practice in engagement of parents. Erişim: https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/182507/DFERR156_Practitioner_Summary.pdf
Gordon, T., ve Burch, N. (2003). Teacher effectiveness training: The program proven to help teachers bring out the best in students of all ages. New York, NY: Three Rivers Press.
Gottfried, A. E. (1990). Academic intrinsic motivation in young elementary school children. Journal of Educational psychology, 82(3), 525-538.
Helliwell, J. F. ve Putnam, R. D. (2004). The social context of well-being. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Studies, 359, 1435–1446.
Juvonen, J., (2006). Sense of belonging, social bonds, and school functioning. In: Alexander, P. A., ve Winne, P. (Eds.), Handbook of Educational Psychology, pp. 655–674. New York: Routledge.
Kapıkıran, Ş. (2016). Ebeveyn akademik başarı baskısı ve desteği ölçeğinin psikometrik değerlendirmeleri ve yapısal geçerlik: Ortaokul ve lise öğrencileri. Ege Eğitim Dergisi, 17(1), 62-83.
Kapıkıran, Ş. ve Özgüngör, S. (2009). Ergenlerin sosyal destek düzeylerinin akademik başarı ve güdülenme düzeyi ile ilişkileri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 16(1), 21-30.
Karakelle, S. (2005). Öğretmenlerin etkili öğretmen tanımlarının etkili öğretmenlik boyutlarına göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 30(135),1-10.
Keçeli-Kaysılı, B. (2008). Akademik başarının arttırılmasında aile katılımı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 9(1), 69-83.
Marks, H.(2000). Student engagement in instructional activity: Patterns in the elementary, middle and high school years. American Educational Research Journal, 37(1), 153-184.
Muthén, L. K., & Muthén, B. O. (1998-2012). Mplus User’s Guide (7th Ed.). Los Angeles, CA: Muthén & Muthén. OECD. (2015). How's life? 2015: Measuring well-being. Paris: OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/how_life-2015-en.
Osterman, K. F. (2010). Teacher practice and students’ sense of belonging. In T. Lovat, R. Toomey, & N. Clement (Eds.), International Research Handbook on Values Education and Student Wellbeing (pp. 239–260). Dordrecht, The Netherlands: Springer. https://doi.org/10.1007/978-90-481-8675-4_15.
Pollard, E.L. ve Lee, P.D. (2003). Child well-being: A systematic review of the literature. Social Indicators Research, 61(1), 59–78.Rath, T., Harter, J. ve Harter, J.K. (2010). Wellbeing: The five essential elements. New York: Gallup Press.
Raykov, T. (2004). Behavioral scale reliability and measurement invariance evaluation using latent variable modeling. Behavior Therapy, 35, 299-331.
Roeser, R.,W., Midgley, C., ve Urdan, T., C. (1996). Perceptions of the school psychological environment and early adolescents’ psychological and behavioral functioning in school: The mediating role of goals and belonging. Journal of Educational Psychology, 88(3), 408-42.
Rutkowksi, L., von Davier, M., ve Rutkowski, D. (2014). Handbook of international large-scale assessment: Background, technical issues, and methods of data analysis. USA: CRC Press.
Sarıcaoğlu, H. ve Arslan, C. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi olma düzeylerinin kişilik özellikleri ve öz-anlayış açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(4), 2087-2104.
Savi, F. (2011). Çocuk ve ergenler i̇çin okula bağlanma ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 10(1), 80-90.
St-Amand, J., Girard, S., ve Smith, J. (2017, Summer). Sense of Belonging at School: Defining Attributes, Determinants, and Sustaining Strategies. IAFOR Journal of Education, 5(2),105-119.
Şen, H. Ş., ve Erişen, Y. (2002). Öğretmen yetiştiren kurumlarda öğretim elemanlarının etkili öğretmenlik özellikleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 99-116.
Özdemir, S. ve Sağkal, S.A. (2016).Ergenler için kısa okulda öznel iyi oluş ölçeği’nin türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ege Eğitim Dergisi,17(2), 333-350.
Özkan, M., ve Arslantaş, H. İ. (2013). Etkili öğretmen özelli̇kleri üzeri̇ne sıralama yöntemi̇yle bir ölçekleme çalışması. Trakya University Journal of Social Science, 15(1),311-330.
Seligman, M. (2002). A Eudaimonic Approach to Psychological Well-Being. Journal of Hapiness Studies, 3(3), 34-45.
Şimşek H. ve Yıldırım A. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları
Şirin, A. ve Ulaş, E. (Aralık, 2015). Ortaokul Öğrencilerinin Öznel İyi Oluş Düzeyleri İle Karakter Eğitimi Uygulamaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 12(30), 279-307.
Taş, U. E., Arıcı, Ö., Ozarkan, H. B., ve Özgürlük, B. (2016). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı: PISA 2015 ulusal raporu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
Yaycı, L. (2016). Lise öğrencilerinde aileden algılanan sosyal destek ile denetim odağı arasındaki i̇lişkinin i̇ncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 829-843.
Yıldırım, A., Ünal, A., ve Çelik, M. (2011). Öğretmen kavramına ilişkin öğretmen, yönetici ve müfettiş algılarının analizi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 92-109.
Yıldırım, İ. (2006). Akademik başarının yordayıcısı olarak gündelik sıkıntılar ve sosyal destek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(30) 258-267.
Woolfolk, A. E. (1990), Educational psychology. 9th edn., Allyn & Bacon, Boston, MA.