Dışavurumcu Sanat Terapisinin Psikolojik Belirtiler İle Bilişsel İşlevlere Etkisi

Bu araştırma, dışavurumcu sanat terapisi programının bireylerin psikolojik belirtileri, umutsuzluk, otomatik düşünceler ve fonksiyonel olmayan tutumları üzerindeki etkisini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, yaşları 24-62 arasında değişen 9 kadın 2 erkek toplam 11 katılımcı oluşturmaktadır. Çalışmada katılımcılara başlangıçta ve dokuz haftanın sonunda Kısa Semptom Envanteri (KSE), Beck Umutsuzluk Ölçeği (BUÖ), Otomatik Düşünceler Ölçeği (ODÖ) ve Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği (FOTÖ) verilmiştir. Araştırmada çalışma grubuna 9 oturumdan oluşan 180 dakika süren dışavurumcu sanat terapisi programı uygulanmıştır. Tek grup öntest - sontest kontrol grupsuz desenin kullanıldığı çalışmada veriler, Wilcoxon İşaretli Sıra Testi ile çözümlenmiştir. Yapılan analizler dışavurumcu sanat terapisi programının, bireylerin umutsuzluk, otomatik düşünceler, fonksiyonel olmayan tutumlar ve Kısa Semptom Envanteri (KSE) alt ölçeklerinden somatizasyon, obsesif kompulsif bozukluk, kişiler arası duyarlılık, depresyon, anksiyete, fobik anksiyete, paranoid düşünce ve psikotizm belirti düzeylerini azaltmada olumlu bir etkiye sahip olduğunu ancak öfke düzeylerini azaltmada etkili olmadığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Dışavurumcu sanat terapisi, Psikolojik belirti, Umutsuzluk, Otomatik düşünceler, Fonksiyonel olmayan tutumlar

The Effects Of An Expressive Art Therapy Program on Psychological Symptoms and Cognitive Functions

This study was conducted to investigate the impact of expressive arts therapy program on psychological symptoms, hopelessness, automatic thoughts and dysfunctional attitudes of individuals. The study group consisted of 11 participants (2 men, 9 women), ages ranging from 24 to 62. Brief Symptom Inventory (BSI), Beck Hopelessness Scale (BHS), Automatic Thoughts Scale (SAS) and Dysfunctional Attitude Scale (DAS) have been applied to all participants initially and after nine weeks of therapy. An expressive arts therapy program lasting a total of 180 minutes in 9 sessions was implemented. One group pretest - posttest control study design was used and data were analyzed using the Wilcoxon Signed Rank test. The results suggested that expressive art therapy program had positive effects on individuals' despair, automatic thoughts, dysfunctional attitudes and Brief Symptom Inventory (BSI) somatization subscale, obsessive-compulsive disorder, interpersonal sensitivity, depression, anxiety, phobic anxiety, paranoid thinking and psychotism; but it was not effective at reducing anger levels.

Keywords:

Expressive arts therapy, psychological symptoms, hopelessness, automatic thoughts, dysfunctional attitude,

PDF

___

Akhan, L.U.(2012). Psikopatolojik sanat ve psikiyatrik tedavide sanatın kullanılışı. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(2), 132- 135.
Aydın, B. (2010). Tıbbi Sanat Terapisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(1), 69-83.
Aydın, G., ve Aydın, O. (1990). Otomatik düşünceler ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Psikoloji dergisi, 24, 51-55.
Bar-Sela, G., Atid, L., Danos, S., Gabay, N., & Epelbaum, R. (2007). Art therapy improved depression and influenced fatigue levels in cancer patients on chemotherapy. Psychooncology, 16, 980-984.
Beck A. T, Rush A. J, Shaw B. F, Emery G. (1979), Cognitive Therapy of Depression. New York: The Guilford Press.
Beck JS (2001) Bilişsel Terapi: Temel İlkeler ve Ötesi. (Çev. N Hisli Şahin), (Çev. Ed. F Balkaya, A İlden Koçkar), Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara, 2006.
Beck, A. T. (1976) Cognitive therapy and the emotional disorders. (Çev. A. Türkcan, V. Öztürk), Bilişsel Terapi ve Duygusal Bozukluklar. Litera Yayıncılık, İstanbul, 2008.
Beck, A. T., Freeman, A., & Davis, D. D. (2004). Cognitive therapy of personality disorders (2nd ed.). New York: The Guilford Press.
Beck, A., T., Lester, D., Trexler, L.,(1974) “ The Measurement of Pessimism, Beck Hopelessness Scale”, Journal of Consulting and Clinical Psychology, 42 (6)
Boyce, P. & Mason, C. (1996). An overview of depression-prone personality traits and the role of interpersonal sensitivity. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 30(1), 90-103.
Capacchione, L. (2012). Sanat terapisiyle iyileşmek. Kaknüs yayınları: İstanbul.
Case, C., & Dalley, T. (2006). Handbook of art therapy. (2 rd ed. pp.1-10). London: Routledge. Dışavurumcu Sanat Terapisinin Psikolojik Belirtiler ile Bilişsel İşlevlere Etkisi OPUS © Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi  595
Collie, K., Bottorff, J.L., & Long, B.C.(2006). A narrative view of art therapy and art making by women with breast cancer. J Health Psychology, 11(5),761-775
Corey, G. (2008), Psikolojik Danışma, Psikoterapi Kuram Ve Uygulamaları. (Yedinci baskı). (Çev. T.Ergene), Mentis Yayıncılık, Ankara (Orijinal çalışma basım tarihi 2005).
Coşkun, S., Yıldız, Ö., & Yazıcı, A. (2010). Psikiyatrik Rehabilitasyonda Fotoğrafın Kullanımı: Bir Ön Proje. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 1(3):121-127
Cunningham S, Gunn T, Alladin A, Cawthorpe D. Anxiety, depression and hopelessness in adolescents: A structural equation model. J Can Acad Child Adolesc Psychiatry 2008;17:137-44.
Çakar, F. S. (2014). Otomatik Düşüncelerin Umutsuzluk Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Benlik Saygısının Aracılık Rolü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(5), 1-16.
Deane, K., Fitch, M., & Carman, M.(2000). An innovative art therapy program for cancer patients. Canadian oncology nursing journal,10(4),147--151.
Demir, V., & Yıldırım, B. (2017). Sanatla Terapi Programının Üniversite Sınavına Hazırlanan Öğrencilerin Depresyon, Anksiyete ve Stres Belirti Düzeylerine Etkililiği. Ege Eğitim Dergisi, (18) 1: 311-344.
Derogatis, L. R. (1992). BSI: Administration, scoring, and procedures manual-II. Towson, MD: Clinical Psychometric Research.
Dilawari, K., & Tripathi, N. (2014). Art therapy: A creative and expressive process, Indian Journal of Pozitive Psychology, 5(1), 81-85
Dilbaz, N., & Seber, G. (1993). Umutsuzluk kavrami: Depresyon ve intiharda önemi. Kriz Dergisi, 1(3), 134-138.
Durak, A. (1994). Beck Umutsuzluk Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 9 (31), 1-11.
Duran-Oğuz, N. (2006). Wellness among Turkish University Students: Investigating the Construct and Testing the Effectiveness of an Artbased Wellness Program. Unpublished doctoral dissertation, Middle East Technical University, Ankara. Volkan Demir 596  OPUS © Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi
Duy, B. (2003). Bilişsel-Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Yalnızlık ve Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Üzerine Etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Edwards, D. (2014). Art therapy. Sage.
Eisen, R.A., Kearney, A.C. (1995), “Practitioner’s Guide to Treating Fear and Anxiety in Childernand”, Adolescents. New Jersey: Jason Aronson Inc.
Gençöz, F., Vatan, S., & Lester, D. (2006). Umutsuzluk, Çaresizlik ve Talihsizlik Ölçeği ‘nin Türk örnekleminde güvenirlik ve geçerlik çalışması. Kriz Dergisi, 14(1), 21-29.
Geue, K.L., Goetze, H., Buttstaedt, M., Kleinert E., Richter, D., &Singer S. (2010). An overview of art therapy interventions for cancer patients and the results of research, Complementary Therapies in Medicine, 18(3-4), 160-170
Gussak, D. (2007). The effectiveness of art therapy in reducing depression in prison populations. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 51(4), 444-460.
Hollon, S.; Kendal, P. (1980). “Cognitive self-statement in depression: Clinical validation of an automatic thoughts questionnaire”. Cognitive Therapy and Research. 4.
Kar, Ö., & Toros, F. (2015). Aile İçi Şiddet ve Çocuk İstismarı Olgularında Sanat Terapisi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1.
Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. (26.baskı). Ankara Nobel Yayınevi.
Kaya, A. (2014). Dışavurumcu Sanat Terapinin Üniversite Öğrencilerinde Akış Durumu Ve Psikolojik İyi Oluş Üzerindeki Etkisi.
Killick, K. (1993). Working With Psychotic Processes in Art Therapy. Psychonalytic Psychotherapy, 7(1), 25-38.
Killick, K., Schaveiren, J. (2003). Sanat Psikoterapi ve Psikoz. Yelkovan Yayıncılık.
Liebmann, M. (2004). Art therapy for groups: A handbook of themes and exercises. Psychology Press. Dışavurumcu Sanat Terapisinin Psikolojik Belirtiler ile Bilişsel İşlevlere Etkisi OPUS © Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi  597 Malchiodi CA. Using art therapy with medical support groups. In Handbook of Art Therapy, 1st ed. (Ed CA Malchiodi):351-361. New York, Guilford Press, 2003.
Malchiodi, C. A. (Ed.). (2011). Handbook of art therapy. Guilford Press.
Malchiodi, C.A.(2005). Expressive Therapies History, Theory, and Practice. In. C.A. Malchiodi (Ed.), Expressive Therapies (pp.1-15). Newyork: Guilford press.
Nainis, N. A. (2008). Approaches to art therapy for cancer inpatients: Research and practice considerations. Art Therapy, 25(3), 115-121. Nainis, N., Paice, J. A., Ratner, J., Wirth, J. H., Lai, J., & Shott, S. (2006). Relieving symptoms in cancer: innovative use of art therapy. Journal of pain and symptom management, 31(2), 162-169
Norman, W. H., Miller, I. W., & Dow, M. G. (1988). Characteristics of depressed patients with elevated levels of dysfunctional cognitions. Cognitive Therapy and Research, 12(1), 39-51.
O’Connor, L. E., Berry, J. W., Weiss, J., & Gilbert, P. (2002). Guilt, fear, submission, and empathy in depression. Journal of Affective Disorders, 71, 19-27.
Oster, I., Magnusson, E., Thyme, K.E., Lindh, J., & Aström, S. (2007). Art therapy for women with breast cancer: the therapeutic consequences of boundary strengthening. The Arts in Psychotherapy, 34, 277- 288.
Ponto, J.A., Frost, M.H., Thompson, R., Allers, T., Will T.R., Zahasky K., et al.(2003). Stories of breast cancer through art. Oncoloy Nursing Forum, 30(6), 1007- 1013.
Puig, A., Lee, S. M., Goodwin, L., & Sherrard, P. A. (2006). The efficacy of creative arts therapies to enhance emotional expression, spirituality, and psychological well-being of newly diagnosed Stage I and Stage II breast cancer patients: A preliminary study. The Arts in Psychotherapy, 33(3), 218-228.
Savaşır, I., & Şahin, N. H. (1997). Bilişsel-davranışçı terapilerde değerlendirme: Sık kullanılan ölçekler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 9.
Seber, G. (1991). Beck Umutsuzluk Ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği üzerine bir çalışma. Doktora Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Volkan Demir 598  OPUS © Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi
Şahin, N. H., & Durak, A. (1994). Kısa Semptom Envanteri: Türk gençleri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 9 (31), 44-56.
Şahin, N. H., Batıgün, A. D., & Uğurtaş, S. (2002). Kısa Semptom Envanteri (KSE): Ergenler için kullanımının geçerlik, güvenilirlik ve faktör yapısı. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(2), 125-135.
Şahin, N.H.; Şahin, N. (1992). “Reliability and validity of the Turkish version of the automatic thoughts questionaire”. Journal of Clinical Psychology, 48, 334-340.
Theorell, T. O. R., Konarski, K., Westerlund, H., Burell, A. M., Engström,
R., Lagercrantz, A. M., ... & Thulin, K. (1998). Treatment of patients with chronic somatic symptoms by means of art psychotherapy: A process description. Psychotherapy and Psychosomatics, 67(1), 50-56.
Turetsky, C. J., & Hays, R. E. (2003). Development of an art psychotherapy model for the prevention and treatment of unresolved grief during midlife. Art Therapy, 20(3), 148-156.
Tümkaya, S., Çelik, M., & Aybek, B. (2011). Lise Öğrencilerinde Boyun Eğici Davranışlar Otomatik Düşünceler Umutsuzluk Ve Yaşam Doyumunun incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2).
Weissman, A. N., & Beck, A. T. (1978). Development and validation of the Dysfunctional Attitude Scale: A preliminary investigation.
Wilson, L. (1995). Symbolism and Art Therapy. Symbolism’s role in the development of ego functions. American Journal of Art Therapy, 23(3),79-88.