Nineden-Dededen, Toruna Bilgi ve İletişim Teknolojilerine Yönelik Metaforik Algılar

Günümüzde bilgi ve iletişim teknolojilerinde hızlı değişim ve gelişme yaşanmaktadır. Bu değişim ve gelişmeye gençler ve çocuklar çok hızlı uyum sağlarken, yaşlıların bu hızı yakalayamadıkları söylenebilir. Bu çalışmanın amacı, ninelerin, dedelerin ve torunlarının bilgi ve iletişim teknolojilerine ilişkin algılarını metaforlar yoluyla belirlemektir. Araştırma nitel bir araştırmadır. Gönüllülük esasına göre belirlenen toplam 40 kişi araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırma 2016 yılında Kayseri ilinde yaşayan 65 yaş ve üstü 20 nine veya dede ile bunların torunları olan 20 çocuk üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamındaki katılımcılara “Bilgisayar/tablet ………………a/e benzer; çünkü …………….” biçimindeki birkaç cümle verilerek, görüşleri alınmıştır. Katılımcıların bilgisayar teknolojilerine ilişkin algılarını hangi metaforlarla ortaya koyacakları hem de ortaya çıkacak metaforların ortak özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde nitel araştırma desenine uygun olarak içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Bilgi ve iletişim teknolojilerine ilişkin metaforlar kategorilere ayrılmıştır. Bu kategoriler “Zaman geçirme aracı”, “Zararlı icatlar” “Zaruri ihtiyaç”, “Hayatı kolaylaştıran icatlar” şeklinde oluşturulmuştur. Bilgi ve iletişim teknolojilerini torunlar olumlu metaforlarla ifade ederken; nine ve dedeler olumsuz metaforlarla yorumlamışlardır.

Anahtar Kelimeler:

Bilgi ve iletişim teknolojileri, Nine, Dede, Torun

From Grandparents to Grandchildren: Metaphoric Perceptions Concerning Information and Communication Technologies

Rapid changes and developments have occurred for information and communication technologies in today. While the youth and children adapt to these changes and developments very quickly, the elderly are not able to catch this speed. The aim of this study is to determine perceptions of grandparents and their grandchildren concerning information and communication technologies through metaphors. This is a qualitative study. The sample of the study consisted of a total of 40 people who were determined based on voluntariness.The study was conducted on 20 grandmothers or grandfathers, aged 65 years and older, who were living in the city of Kayseri, and 20 children who were their grandchildren, in 2016. Opinions of the participants included in the study were taken by giving several sentences in form of “Computer/tablet is like………………; because…...” to them. It was tried to determine with which metaphors the participants will reveal their perceptions concerning computer technologies and also common characteristics of metaphors.Content analysis method was used as appropriate to qualitative research design for evaluation of the obtained data. Metaphors concerning information and communication technologies were categorized. These categories were formed as “Time-wasting tool”, “Harmful inventions”, “Essential needs”, “Inventions making the life easier”. While the grandchildren expressed information and communication technologies by using positive metaphors, the grandmothers and grandfathers commented them by using negative metaphors.

Keywords:

Information and communication technologies Grandmother, Grandfather, Grandchildren, Metaphor,

PDF

___

Akbaş, A. (2008). Kişilik, Sosyal, Duygusal ve Ahlak Gelişimi. (Ed: K. Ersanlı ve E. Uzman) Eğitim Psikolojisi, 2. Baskı, ss: 91-144. İstanbul: Lisans Yayıncılık.

Akgül, H., (2016).Yalnızlığı Azaltma Psiko-Eğitim Programının Yaşlıların Yalnızlık Düzeyine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Aksaray, S. (2011). “Siber Zorbalık”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (2), 405-432.

Aksoy, T. (31 Temmuz 2011). temelaksoy.com. 02.06.2017, http://www.temelaksoy.com/metafor-yapmak-sihir-yapmak-gibidir.

Anderson, R. E. (2008). Implications of the Information and Knowledge Society for Education. Voogt, J., Knezek, G. (Eds.), In-ternational Handbook of Information Technology in Primary and Sec-ondary Education (p. 5-22). New York: Springer Science Business Media LLC.

Arslan, M.M. , Bayrakçı, M. (2006). “Metaforik Düşünme ve Öğrenme Yaklaşımının Eğitim-Öğretim Açısından İncelenmesi”. Milli Eğitim Dergisi, 171, 100-103.

Aydın, İ. S. ve Pehlivan, A. (2010). “Türkçe Öğretmeni Adaylarının “Öğretmen” ve “Öğrenci” Kavramlarına İlişkin Kullandıkları Metaforlar”. Turkish Studies, 5(3), 818-842.

Cerit, Y. (2008). “Öğretmen Kavramı ile İlgili Metaforlara İlişkin Öğ-renci, Öğretmen ve Yöneticilerin Görüşleri”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 694-712.

Dereobalı, N. (2010). Okul Öncesi Eğitim ve Kitle İletişim Araçları. (Ed: G. Haktanır). Okul Öncesi Eğitime Giriş, 4. Baskı, 263-288. Ankara: Anı Yayıncılık.

Doğan, Y. (2015). “100. Yılında Öğretmen Adayları Ve Öğrencilerin Bakışıyla Çanakkale Savaşları: Bir Metafor Araştırması”. Turkish Studies, 10(3), 369-386.

Dönmez, Y., (2012). “Yaşlılarda Teknoloji Kullanım Düzeyi Üzerine Bir İnceleme “Eskişehir İli Örneği”, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, Bursa. http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/26/14/967997/dosyalar/2012_12/10040955_28.pdf (Erişim Tarihi: 22.10.2016).

Ekici, S.K. ve Gümüş, Ö. (2016). “Yaşlılıkta teknolojinin kullanımı”. Ege Tıp Dergisi, 55 (Ek Sayı / Supplement), 26-30.

Eraslan, L., (2011), “Sosyolojik Metaforlar”, Akademik Bakış, 27, 1-22. Erişim Tarihi (21.10.2016) http://www.akademikbakis.org.

Eyidoğan, B. (2009). Bilişim Teknolojileri Dersinin İlköğretimde Seçmeli Ders Olmasına İlişkin Öğretmen Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.

Haugen, K. (1998). “Using Technology To Enhance Early Learning Experiences”. Child Care Information and Exchange, 9, 47-56.

İnanç, B.Y., Bilgin, M. ve Kılıç Altıcı M. (2007). Gelişim Psikolojisi, Çocuk ve Ergen Gelişimi (2.Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Jankowska, M. A. (2004). “Identifying University Professors’ İnformation Needs İn Thechallenging Environment Of İnformation And Communication Technologies”. The Journal of Academic Li-brarianship, 30(1), 51-66.

Koç, E.S., (2014). “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretmen ve Öğretmenlik Mesleği Kavramlarına İlişkin Metaforik Algıları”, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 47-72.

Lakoff, G. ve Johnson, M. (2005). Metaforlar: Hayat, Anlam ve Dil (Çev: G.Y. Demir), İstanbul:Paradigma Yayıncılık.

Levine, P.M. (2005). Metaphors and Images of Classrooms. ERIC: EJ724893.

Miller, D. and Slater, D. (2001). The Internet: An Ethnographic Approach. Oxford: Oxford International Publishers Ltd.

Morgan, G. (1980). Paradigms, metaphors, and puzzle solving in organizational analysis. Administrative Science Quarterly, 25, 606-622.

Özkan, Y. Ve Purutçuoğlu, E. (2010). “Yaşlılıkta Teknolojik Yeniliklerin Kabulünü Etkileyen Sosyalizasyon Süreci”. Aile ve Toplum, 11(6).

Öztürk, S.A. ve Özata F.Z. (2012). Yaşlı Tüketiciler ve Teknoloji: Yaşlı Tüketicilerin Bilgi ve İletişim Teknolojileriyle İlişkilerini Anlamaya Yönelik Nitel Bir Araştırma. Tüketici Yazıları III, Hacettepe Üniversitesi Tüketici - Pazar - Araştırma - Danışma Test ve Eğitim Merkezi (TÜPADEM) yayınları içinde bölüm: 88-109.

Resnick, M., Martin, F., Berg, R., Borovoy, R., Colella, V., Kramer, K. and Silverman, B. (1998). Digital manipulatives: new toys to think with. Proceedings of CHI ’98 (ACM conference on Hu-man Factors in Computing Systems), pp. 281-287. New York: ACM.

Rouse, M. (2005). ICT( information and communication technology-or tech-nologies) http://searchcio-midmar-ket.techtarget.com/definition/ICT adresinden (Erişim Tarihi: 5.10.2016).

Semerci, Ç. (2007). Program Geliştirme Kavramına İlişkin Metaforlarla Yeni İlköğretim Programlarına Farklı Bir Bakış.Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,31 (2), 125-140.

Saban, A., (2008). “Okula İlişkin Metaforlar”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 55, 459-496.

Siraj-Blatchford, I. and Siraj-Blatchford, J. (2003). More than Computers: Information and Communication Technology in the Early Years. Lon-don: The British Association for Early Childhood Education.

Türkiye İstatistik Kurumu, (2015). Hane Halkı Bilişim Teknolojileri Araştırması. http://www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 12.10.2016).

UNESCO, (2003). Developing and Using Indicators of ICT Use in Education. UNESCO Asia and Pacific Regional Bureau for Education, Bangkok, 7-9.

UNESCO, (2006). Using ICT to Develop Literacy. UNESCO Bangkok, 18-21.

Williams, L. (2001). ICFT Information Communication and Friendship Technology: Philosophical Issues Relating to the Use of ICT in School Settings. Leask, M. (Ed.), Issues in Teaching Using ICT (p. 49-60). London: Routledge.

Yıldırm, A. ve Şimşek, H., (2016). Soysal Bilimlerde Nitel Araştırıma Yönt-emleri (10. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Zittrain, J. (2008). The Future of the Internet and How to Stop It. London: Yale University Press.