Türkiye’de İlk Modern Yerel Yönetim Denemesi Olan Altıncı Daire-İ Belediye İle Sixième Arrondissement Karşılaştırması

Sanayi devrimi sonrası süreçle değişen sosyal kültürel yapı devletlerin yeni kurumlar oluşturmasını mecbur kılmıştır. Köyden kente gerçekleşen hızlı göç neticesinde köy-kent arasındaki nüfus dengesi çok ciddi oranda bozulmuş ve kentler yaşanılmayacak hale gelmeye başlamıştır. Kentleri yaşanılmaz kılan en büyük etkenlerin başında kentsel hizmetlerin kimler tarafından yapılacağı noktasındaki hizmet kargaşası yatmaktaydı. Bu soruna uzun dönem geçici çözümler bulmaya çalışan Batı bunun geçici çözümlerle hizmet üretmenin yetersiz olduğuna karar verip yerel yönetim kurma yolunu tercih etmiştir. Süreç olarak benzer olmasa da tarihsel olarak yerel yönetimlerin gelişimi Türkiye’de benzer bir süreç izlemiştir. Diğer bir anlatımla Batı’daki gelişimler özellikle de Fransa’daki yasal düzenlemeler takip edilerek bir Osmanlı yerel yönetim modeli oluşturulmaya çalışılmıştır. Bunun en büyük göstergelerinden biri de altıncı daire-i belediyedir. İstanbul’un Beyoğlu ve Galata semtleri en gelişmiş bölgelerini kapsayan alanda kurulan Altıncı Bölge'nin adı, Tanzimat döneminde etkili olan Osmanlı bürokratlarının bir süre yaşadıkları Paris'in en seçkin ve modem kesiminin yaşadığı, Sixieme Arrondissment'ten (Altıncı Bölge) esinlenmiştir. Bu çalışmada Fransız yerel yönetim düzenlemelerinin Osmanlı yansımaları üzerinde durularak, Beyoğlu ve Galata bölgelerinde kurulan altıncı daire-i belediye ile Paris’teki Sixieme Arrondissment arasındaki benzerlikler ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Türk Yerel Yönetim Modernleşmesi, Fransız Yerel Yönetimleri, Altıncı Daire-İ Belediye, Sixieme Arrondissment

Comparison of The Sixième Arrondisse and Sixth Region in Turkey Which is First Modern Experience of Local Government in Turkey

As a result of the post-industrial revolution period, the changing social cultural structure obliged states to create new institutions. As a result of the rapid migration from the village to the city, the population balance between the village and the city has deteriorated considerably and the cities have started to become uninhabitable. One of the biggest factors that made the cities uninhabitable was the chaos of service at the point of who would do the urban services. The West, who has tried to find long-term workarounds to this problem, decided that it was insufficient to produce services with workarounds and decided to establish a local government. The process is similar but not as a historical development of local governments has followed a similar process in Turkey. In other words, the developments in the West and in particular the legal regulations in France have been followed to form an Ottoman local government model. One of the biggest indicators of this is the Sixth Region (altıncı daire-i belediye). The name of the Sixth Region, established in the most developed regions of Istanbul, is inspired by Sixieme Arrondissment (Sixth Region), where the most distinguished and modern sections of Paris, where Ottoman bureaucrats lived for a while, lived during the Tanzimat period. In this study, it will be tried to reveal the similarities between the Altıncı Daire established in Beyoğlu and Galata regions and the Sixieme Arrondissment in Paris by focusing on the Ottoman reflections of French local government regulations.

Keywords:

Turkish Local Government Modernization, French Local Governments, Sixth Region, Sixieme Arrondissment,

PDF

___

Aktepe, M. (1982). Dünkü Fransızlar Blak Bey ve oğlu M. Alexandre Blaeque ve Edouard Blaeque. Tarih Dergisi, 33, 255-270.
Belli, A. (2017). Türk yerel yönetim sisteminin yerellik ilkesi açısından değerlendirilmesi. TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, (Prof. Dr. Tahsin Aktaş Armağanı) 12(3), 75-92.
Bayram, P. (2017). 19. Yüzyıl Osmanlı Devleti’nde kentleşme: Yönetsel reformlar ile Osmanlı aydınlarının kent üzerine izlenimlerine dayalı karşılaştırmalı bir inceleme. Laü Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 227-244.
Bozkurt, N. (2007). İbrahim Hakkı (Paşa)’ nın 1877 tarihli dersa‘âdet belediye kanunu’na dair lâyihası. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 21-40.
Birnbaum, N. (1971). Toward a critical sociology. New York:Oxford University Press.
Canatan, B. (2001). Fransa’da yerinden yönetimin anayasal kaynakları. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 10(1), 7-25.
Copeland T., Paris (2019) , France The City of Light, http://depts.washington.edu/open2100/Resources/1_OpenSpaceSystems/Open_Space_Systems/paris.pdf, (Erişim Tarihi: 11.01.2019).
Çiçek, Y.(2014). Geçmişten günümüze Türkiye’de yerel yönetimler. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 53-64.
Daemen H. ve Schaap L. (2000). Development in Local Democracies, Citizen and city. Ed. Daemen H. ve Schaap L., Developments in fifteen local democracies in Europe içinde (s.129-144), Delft, Eburon.
Demirel, D. (2011). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e kamu yönetiminde yeniden yapılanma (1839 - 1923). Türk İdare Dergisi, 473, 97-111.
Erbay, Y.(1999). Fransa’da idari sistem ve yerel yönetimler. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 8(2), 58-74.
Ergin, O. N. (1934). Beledi bilgiler. İstanbul: İstanbul Matbaacılık ve Neşriyat T.A.Ş. yayınları.
Eryılmaz, B. (2002). Belediyelerde demokrasi geleneği ve değişim ihtiyacı. Çağdaş Yerel Yönetimler, 11(3), 6-21.
Gözler K. (2019). Türk belediye sistemi üzerinde Fransız etkisi: 3 Nisan 1930 tarihli belediye kanunu Fransa’dan mı iktibas edilmiştir?. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 28 (1-2), 1-24.
http://beyoglu.bel.tr/belediye-tarihcesi-3.html, (Erişim Tarihi: 14.01.2019).
https://islamansiklopedisi.org.tr/evkaf-i-humayun-nezareti, (Erişim Tarihi: 14.01.2019).
http://www.mimdap.org/?p=2372, (Erişim Tarihi: 11.01.2019).
http://www.tas-istanbul.com/pera/pera-sefaretleri/, (Erişim Tarihi: 14.01.2019).
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5c9e81864200e7.84558158, (Erişim Tarihi: 15.01.2019).
https://www.introducingparis.com/history, Erişim Tarihi: (17.01.2019).
https://www.thelocal.fr/20160830/everything-you-need-to-know-about-frances-dpartements, (Erişim Tarihi: 18.01.2019).
http://www.map-france.com/Paris%206e%20Arrondissement-75006/, (Erişim Tarihi: 19.01.2019).
https://fr.wikivoyage.org/wiki/6e_arrondissement_de_Paris, (Erişim Tarihi: 12.01.2019).
https://vivreparis.fr/6e-arrondissement-de-paris-pourquoi-on-laime/, (Erişim Tarihi: 12.01.2019).
https://europeupclose.com/article/paris-6th-arrondissement/, (Erişim Tarihi: 01.01.2019).
https://infos.parisattitude.com/en/6th-arrondissement/, (Erişim Tarihi: 02.01.2019).
https://frenchmoments.eu/sixth-arrondissement-of-paris/, (Erişim Tarihi: 02.01.2019).
Hussey, A. (2007). Praise for Paris: The secret history. Usa:Bloomsbury
Julien P. (1995). French towns, Higher Urban Functions and Strategic Employment, 32 (2), 401-423.
Keleş, R. (2012). Yerinden yönetim ve siyaset. İstanbul:Cem Yayınevi,
Koçak, S. Y. ve Ekşi, A. (2010). Katılımcılık ve demokrasi perspektifinden Türkiye’de yerel yönetimler. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 295-307.
Ladrech, R. (1994). Europeanization of domestic politics and institutions: The case of France. Journal of Common Market Studies, 32(1), 69-88.
Minister de 1'Interieur (2018). Les Collectivites Locales en Chiffres . Paris: Direction Generale des Collectivites Locales.
Ortaylı, İ. (1985). Tanzimat’tan cumhuriyet’e yerel yönetim geleneği (1840- 1878). İstanbul:Hil Yayınevi.
Ökmen, M. ve Yılmaz, A. (2009). Klasik dönemden tanzimat’a Osmanlı kenti ve yerel yönetimler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 91-112.
Özdemir, M. (2011). Türkiye’de turizmin Başlaması: Osmanlı’da sanayileşme çabaları: Sergi-i Umum-i Osmanî (1863 İstanbul uluslararası sergisi). Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 22(1), 87-90.
Karayiğit, M. T. (2016). The EU and Local governments. Strategic Public Management Journal (SPMJ), 2(4), 1-20.
Kayıkçı, S. (2003). 1982 reform yasası sonrası Fransa’da yerel yönetimler ve yerel özerklik şartı. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 12(3), 22-47.
Kazgan, H. (2014). Osmanlı finansında Galata bankerleri. İstanbul:Tarihçi Kitabevi Yayınları.
Keleş, R. (2010). Avrupa’ya uyum sağlama sürecinde Türkiye’de yerel yönetimler. (N.Falay, A.Kesik, M. Çak, M. Karakaş, Ed.). Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Sorunları ve Geleceği içinde (s. 11-26). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Pamuk, Ş. (1993). Osmanlı-Türkiye iktisadi tarihi. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Seyitdanlıoğlu, M. (1995). Bir belge yerel yönetim metinleri (I). Çağdaş Yerel Yönetimler, 4(6), 85-102.
Reigner, H. (1999). The transformations of local government in France: Towards a co-administration model between local authorities and state field services, ECPR Joint sessions of workshops, Workshop 1: Politicians, Bureaucrats and Institutional Reform, Mannheim 26-31 March 1999.
Şengül, R. (2012). Fransa’da yerinden yönetim politikalarının belediye yönetimine etkileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 31-44.
Tan, M. ve Belli, A. (2013). Yerel kalkınma, yerel demokrasi ve katılım: Kahramanmaraş ölçeği. (M., Ökmen, U. Çağatay, ve B.A. Görmez, Ed.). Küreselleşme-Yerelleşme Dikotomisinde Yerel ve Bölgesel Kalkınma-Kamu Yönetimi Perspektifi içinde (s.251-283). Ankara: Orion Kitabevi.
Taş, E. ve Çiçek, Y. (2017). Türkiye’de kent konseylerinin bilinirliği/tanınırlığı: GAP bölgesi örneği. Sobider Sosyal Bilimler Dergisi, 16,305-332.
Tekeli, İ. (1985). Tanzimat’tan cumhuriyet’e kentsel dönüşüm. Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, 3, 878-890.
TESEV. (2009). Yerel yönetim sistemleri Türkiye ve Fransa, İspanya, İtalya, Polonya, Çek Cumhuriyeti. İstanbul: TESEV Yayınları,
Toprak, Z. (1993). Altıncı Daire-i Belediye. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 1, 220-223.
Ünal, F. (2011). Tanzimat’tan cumhuriyete Türkiye’de yerel yönetimlerin yasal ve yapısal dönüşümü. Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 241- 248.
Wollmann, H. (2008). Reforming local leadership and local democracy: The Cases of England, Sweden, Germany and France in Comparative Perspective. Local Government Studies, 34, 2, 279 – 298.