Fulya TANYERİ, Murat TOPBAŞ, CİHAD DÜNDAR, Melda DİLEK, Yıldız PEKŞEN

Samsun il merkezinde obezite prevalansı ve obezite-arteriyel kan basıncı ilişkisi

Obezite, ateroskleroz ve koroner kalp hastalığına neden olması ve bireyin yaşam kalitesini etkilemesi nedeniyle önemli bir halk sağlığı sorunudur. Bu çalışmada Samsun il merkezinde 15 Şubat- 20 Mart 1999 tarihleri arasında, 20 yaş üzeri erişkinlerden 30 küme örnekleme yöntemiyle seçilen 210 kadın ile 210 erkek, toplam 420 kişide obezite prevalansı araştırılmıştır. Seçilen kişilere anket formu uygulanmış; boy, ağırlık ve kan basıncı ölçümleri yapılmıştır. Vücut kitle indeksi (VKİ) hesaplanmış, VKİ 25 kg/m2'nin altında olanlar "normal", VKİ 25 kg/m2 ve üzerinde olanlar ise "obez" olarak kabul edilmiştir. Samsun il merkezinde; obezite prevalansı kadınlarda %73.3, erkeklerde %66.2 olup, genel obezite prevalansı %69.8 olarak saptanmıştır. Kadınların VKİ ortalaması 29.8±0.3 kg/m2, erkeklerin 26.8±0.3 kg/m2'dir. VKİ açısından cinse göre istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır (p

Anahtar Kelimeler:

Yaş faktörü, Kan basıncı, Obezite, Anketler, Cinsiyet, İstatistik, Vücut kitle indeksi, Yaygınlık

Prevalence of obesity in Samsun province and relationship between obesity and blood pressure

Obesity is an important public health problem because it is highly correlated to atherosclerosis and coronary heart disease and effects the quality of life. In this study, the prevalence of obesity is determined in a study group of 420 adults (210 women, 210 men) over 20 years of age, selected by 30 cluster sampling process between February 15 - March 20 1999 in Samsun province. A questionnaire was applied to the study group and height, body weight and blood pressure measurements were taken from all participants. Body mass index (BMI) is used to evaluate obesity. Participants with body mass index of equal or more than 25 kg/m2 are defined as obese and less than that as normal. The prevalence of obesity was 69.8% (73.3% in women, 66.2% in men) in Samsun province. The mean BMI in women and men were 29.8±0.3 kg/m2 and 26.8±0.3 kg/m2 respectively, and the difference was statistically significant (p<0.001). The mean age of obese and normal participants were 53.1±0.9 and 39.7±1.5 years respectively and there was a statistically significant difference between them. There was also a positive correlation between BMI and age (r=0.31, p<0.001). Mean systolic and diastolic pressures were higher in women than in men (p<0.01) and obese than in normals (p<0.001). 43.7% of the obese group were hypertensive and 86.3% of hypertensives were obese. There was a positive correlation between obesity and systolic (r=0.45, p<0.001) and diastolic (r=0.44, p<0.001) blood pressures. In conclusion, obesity was associated with sex, age, systolic and diastolic blood pressures. In prevention of atherosclerosis and coronary heart diseases obesity and blood pressures should be evaluated together.

Keywords:

Age Factors, Blood Pressure, Obesity, Questionnaires, Sex, Statistics, Body Mass Index, Prevalence,

___

1. Tuzun M. Obezite Tanım. Sıklık, Tanı, Sınıflandırma Tipleri, Dereceleri ve Komplikasyonları, Yılmaz C(ed.) Obezite. İstanbul. Nobel Tıp Ki-Lapevleri Ltd 1995: 1-18.

2. Seidell JC. Epidemialogy: Defination and Classification of Obezity. Clinical Obezity (ed: Kopelman P. Stock MJ).Blackwell Science Ltd Oxford 1998; 1-17.

3. Yılmaz C. Obezite. Nobel Tıp Kitapevleri Ltd.Şti. İstanbul 1995: I-IV.

4. Baysal A. Şişmanlık. Beslenme, 7. Baskı. Ankara. Hatipoglu Yayınevi 1997; 463-469.

5. Korkmaz ME, Sungur C. Kardiyovaskuler risk faktörlerinin yorumlanması ve epidemiyolojik kavramlar. Hipertansiyon Monografları. Hekimler Yayın Birliği. Ankara 1997; 33-47.

6. Weitkamp W. Obesity Epidemiology and Pathophysiology. Colwood House Medicat Publications (UK) Limited. Berkshire.UK. 1996; 3-5.

7. Önder MR. Obezite ve kardiyovasküler bozukluklar. Yılmaz C(ed.) Obezite. İstanbul. Nobel Tıp Kitapevleri Ltd 1995; 39-101.

8. Yalçın R. Gençosmanoğlu O, Boyacı B, ve ark. Obezitenin normotansif, sağlıklı bireylerde sol ventrikül morfolojisi, diastolik ve sislolik fonksiyonları üzerine etkisi. T Klin Kardiyoloji 1998; 11: 1-5.

9. Weitkamp E. Obesity Endocrine Abnormalities and Cancer. Colwood House Medical Publications(UK) Limited. Berkshire UK 1996; 7-9.

10. Weitkamp E. Obesity Type II Diabetes. Colwood House Medical Publications(UK) Limited. Berkshire UK 1996; 3-6.

11. Yurttagül M. Hafif şişman ve şişman kadınların beslenme alışkanlıkları ve zayıflamaya ilişkin tutumları ve davranışları. Beslenme ve Diyet Dergisi 1995; 24: 59-73.

12. Manson JE. Stampfer MJ. Hennekens CH, et al. Body weight and longevity. JAMA 1987; 257: 353-358.

13. Van Gaal LF. Mertens IL. Effects of obesity on cardiovaskuler system and blood Pressure control, digestive disease and cancer. Clinical Obesity (ed: Kopelman P. Stock MJ).Blackwell Science Ltd Oxford 1998; 205-225.

14. Metintaş S. Kalyoncu C. Etiz S. Eskişehir ili kırsal alanında koroner kalp hastalığı risk faktörlerinin genel bir değerlendirilmesi. MN Doktor. Nisan 1996: 4: 82-85.

15. Stamler R. Stamler J, Rcidlinger WF, et al. Weight and blood pressure. Findings in hypertension screening of one million Americans. JAMA 1978; 240:1607.

16. Sayınalp S, Haznedaroğlu İC, Sayınalp N. Obezite ve Hipertansiyon. Kardiyoloji Bülteni L995; 4(1): 7-10.

17. Korkmaz A. Öter Ş. Hipertansiyon tedavisinde egzersiz ve diyetin rolü. T Klin Tıp Bilimleri 1998; 18: 213-219.

18. Bagatur E, Baktıroğlu S, Çalangu S. Beslenme Bozuklukları. Ceil Essentials of Medicine/ Türkçesi). Yüce Yayınlan AŞ. İstanbul. 1990; 621-624.

19. Ergim A. Obezite. besin alımı ve vücut ağırlığının kontrolünde leptin. T Klin Tıp Bilimleri 1998; 18:220-225.

20. Singh J, Jain DC. Sharma RS, Verghese T. Evaluation of immunization covarage by Lot quality assuarance sampling compared with 30-clustcr sampling in a Primary Helath Centre in India. Bullettin of the World Health Organization 1996; 74 (3): 269-274.

21. Yorulmaz F. Taşkmalp O, Turu t M. ve ark. 1445 Erişkin Türk insanında bazı vücut indeksleri. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 1995; 12: 57-59.

22. Çöl M. Özyurda F. Park Sağlık Ocağı bölgesinde 40 yaş üzeri nüfusta hipertansiyon prevalansı. Ankara Tıp Mecmuası 1992; 45: 247-262.

23. Sağlam F. Kadınlarda şişmanlığın görülme sıklığı ve şişmanlık oluşumunu etkileyen etmenler. Beslenme ve Diyet Dergisi L989: 18: 195-203.

24. Pekcan G, Baltaoğlu S. Şişman kadınların beslenme bilgi düzeyi ve alışkanlıklarının saptanması. Beslenme ve Diyet Dergisi 1988; 17: 221-234.

25. Lauer RM. Anderson AK, Beaglehole R, et al. Factors related to tracking of blood pressure in children. Hypertension 1984: 6: 307-314.

26. Sancak R. Dündar C. Totan M, ve ark. Ortaokul ve lise öğrencilerinde obezite prevalansı ve predispozan faktörler. OMÜ Tıp Dergisi 1999; 16: 19-24.

27. Ohzeki T. Hanaki K. Motozumi H. et. al. Prevalence of obesity, leanness and anorexia nervosa in Japanese Boys and Girls aged 12-14 years. Ann NuLr MeLab 1990: 34: 208-212.

28. Özbey N. Tanrıber G. Teko Ş, ve ark. Obez kadınlarda damar basıncı ile antropometrik ve metabolik parametreler arasındaki ilişki. İstanbul Tıp Fakültesi Mecmuası 1996; 59: 34-38.

29. Onat A, Surdum-Avcı G, Şenocak M. ve ark. Türkiye'de erişkinlerde kalp hastalığı ve risk faktörleri sıklığı taraması: 2. İstanbul'da alınan sonuçlar. Türk Kardiyoloji Dem Arş 1991: 19: 16-25.

30. Onat A. Dursunoğlu D. Sansoy V. ve ark. Türk erişkinlerinde kan basıncında yeni eğilimler: TEKHARF Çalışması 1990 ve 1995 verilerinin analizi. Türk Kardiyoloji Dem Arş 1996; 24: 73-81.

31. Toksöz P. İlcin E. Diyarbakır bölgesinde hipertansiyon prevalansı ve bunun beslenmeye ilişkin bazı etmenlerle ilişkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi 1992: 21: 61-70.

32. Aykut M, Günay O. Öztürk Y. ve ark. Kayseri sağlık grup başkanlığı bölgesinde 50 yaş ve üzeri nüfusta hipertansiyon prevalansı. Beslenme ve Diyet Dergisi 1991; 20: 55-68.

33. Manson JE. Colditz GA. Stampfer MJ, et. all. A prospective study of obesity and risk of coronery heart disease in women. The New Eng J of Medicine 1990: 322: 882-889.

34. Mac Mahon SW, Blacted RB. Mac Donal GJ. et al. Obesity, alchol consumption and blood pressure in Australian men and women. The National Hearth Foundation of Australia Risc Factor Prevalence Study. J Hipertension 1984: 2; 85.

35. Borkan GA, Sparrow D, Wisniewski G. eL al. Body weight and coronary disease risk: Patterns of risk factor change associated with long-term weight chance. Am J Epidemiology 1986: 124(3): 410-419.