İMAM‐HATİP LİSELERİNDE ÇALIŞAN ÖĞRETMEN VE YÖNETİCİLERİN OKUL İKLİM ALGISI VE BU ALGIYA ETKİ EDEN FAKTÖRLER (İSTANBUL ÖRNEĞİ)
Bu çalışmanın amacı, İstanbul'daki imam hatip liselerindeki öğretmen ve yöneticilerinin okul iklimi algılarını belirlemek ve elde edilen verilere göre çözüm önerileri geliştirmektir. Araştırmada veri toplama aracı olarak 64 maddeden ve 8 boyuttan oluşan "Okul İklimi Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırmaya imam hatip liselerinde öğretmen ya da yönetici olarak çalışan % 55'i erkek, % 45'i kadın, 21-62 yaş M 38 arasında değişen 271 kişi katılmıştır. Cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim durumu, mesleki kıdem, okulda bulunulan görev gibi değişkenlerin okul çalışanlarının okul iklimi algısını etkileyip etkilemediği incelenmiş ve cinsiyetin, medeni durumun ve yaşın okul iklimi algısında farklılık oluşturduğu görülmektedir. "Anlayış Gösterme", "Yakından Kontrol", "İşe dönüklük", "Moral" ve "Samimiyet" boyutlarının sırasıyla imam hatip okullarındaki okul iklimi üzerinde en etkili faktörler olduğu tespit edilmiştir
Perception of School Climate in Their Institution by School Principals and Teachers working in Imam Hatip Schools ሺin the Sample of Istanbulሻ
The goal of this study is to determine school climate perceptions of Imam Hatip School principals and teachers in Istanbul and to develop solution suggestion according to the data obtained. The data collection tool that was used in the research OCDQ consisted of 64 items and 8 dimensions. The sample of the study covers 271 school principals and teachers; sample of % 45 females and % 55 males. The age range of the sample was between 21 and 62. The mean age was 38 years old. In analyses, the relations between school climate perception and independent variables like sex, age, marital status, educational status and the current task in the school were examined. Accordingly it is seen that sex, marital status, and age affect perception of school climate. Generally in imam hatip schools, factors of school climate like "indulgence, closer control, work extraversion, moral and sincerity" are more effective on the school climate
___
- Akar, A. İlköğretim Okullarında Öğretmen Algılarına Göre Yöneticilerin, Yöneticilik Becerilerinin Örgüt İklimine Katkısı ‐Ankara İli Örneği‐, (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2006.
- Thapa, A., Cohen, J., Guffey, S., Higgins ‐ D’Alessandro, A., “A Review of School Climate Research”, Review of Educational Research Season, 2013, http://rer.aera.net, erişim tarihi: 06.01.2015.
- Altun, S. A., Kirkit, G. “Okul Yöneticilerinin Basındaki İmajı”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2005, 41, ss. 25‐46.
- Aşlamacı, İ. “Türkiye’nin İslam Eğitim Modeli: İmam‐Hatip Okulları ve Temel Özellikleri”, International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 2014, 9(5), ss. 265‐278.
- Baykal, İ. İlköğretim Okullarının Örgüt İkliminin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2007.
- Baykara, E. Öğretmen ve Yöneticilerin Okul İklimine İlişkin Algıları İle Toplam Kaliteye İlişkin Tutumları Arasındaki İlişki (Üsküdar Örneği), (Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2009.
- Bucak, E. B. “Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesinde Örgüt İklimi: “Yönetimde Ast Üst İlişkisi”, Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 2002, 7, ss.10‐ 27. Bursalıoğlu, Z., Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Pegem A, Ankara, 2000.
- Brown, P. M., Corrigan, M. W., & Higgins‐D’Alessandro, A. (2012). Handbook Of Prosocial Education. Blue Ridge Summit, Rowman and Littlefield Publishing, PA.
- Cemaloğlu, N., “Türkiye’de Okul Yöneticisi Yetiştirme ve İstihdamı: Var Olan Durum, Gelecekteki Olası Gelişmeler ve Sorunlar”, G.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 2005, 25(2), ss.249‐274.
- Clifford, M., Menon, R. Condon, C. & Hornung, C., “Measuring School Climate For Gauging Principal Performance: A Review of The Validity And Reliability Of Publicly Accessible Measures”. American Institute For Research, 2012. :www.air.org/focusarea/education/index.cfm?fa=viewContent&content_id =1869. 05.01.2015.
- Cohen, J., Fege, A., & Pickeral, T., “Measuring And Improving School Climate: A Strategy That Recognizes, Honors And Promotes Social, Emotional and Civic Learning The Foundation For Love, Work And Engaged Citizenry”. Teachers College Record. Commentary, 2009a, from http://www.tcrecord.org/library/abstract.asp?contentid=15698, 08.01.2015.
- Cohen, J., McCabe, E. M., Michelli, N. M., & Pickeral, T. “School Climate: Research, Policy, Teacher Education and Practice. Teachers College Record, 2009b, 11(1), ss.180‐213.
- Çakır, R., Bozan, İ., Talu, B. İmam Hatip Liseleri Efsaneler ve Gerçekler, TESEV Yayınları, İstanbul, 2004.
- Çalık, T., Kurt, T., “Okul İklimi Ölçeğinin (OİÖ) Geliştirilmesi”. Eğitim ve Bilim Dergisi, 2010, 35, ss.167–180.
- Çalık, T., Kurt, T., Çalık, C., “Güvenli Okulun Oluşturulmasında Okul İklimi: Kavramsal Bir Çözümleme”. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2011, 1(4), ss.74‐85.
- Dağlı, A., İlköğretim Okullarının Örgüt İklimi (Adana ve Gaziantep İlleri Örneği). (Yayımlanmamış Doktora Tezi), H. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1996.
- Doğan, S., “Lise Öğrencilerinin Okul İklimi Algıları”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2012, 5(10), ss.55‐92.
- Ekşi, F. Rehber Öğretmenlerin Okul İklimi Algıları İle Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma, (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2006.
- Faster, D. & Lopez, D. “School Climate and Assessment”. in Dary, T. & Pickeral, T. (ed). School Climate Practices for Implementation and Sustainability. A School Climate Practice Brief, Number 1, New York, 2013, National School Climate Center. http://www.ijvs.org/files/Publications/School‐Climate‐ Practice‐Briefs‐for‐Implementation‐and sustainability‐2013.pdf, 05.01.2015.
- Gedikoğlu, T., Tahaoğlu, F., “İlköğretim Okullarının Örgüt İklimi: Gaziantep İli Şahinbey ve Şehitkamil İlçeleri Örneği”. Milli Eğitim, 2010, 39(186), ss.38‐ 55.
- Güçlü, N. “Örgüt Kültürü”. Kırgızistan‐Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2003, 6, ss.147‐159.
- Halpin, A. W., & Croft, D. B. The Organizational Climate of Schools. Midwest Administration Center, Chicago, 1963.
- Halpin, A. W., Theory And Research in Administration. Macmillan, NewYork, 1966.
- Hoy, W. K., & Miskel, C. W., Educational Administration. McGraw‐Hill, NewYork, 1996.
- Hoy, W. K., & Feldman, J. A. “Organizational Health: The Concept and Its Measure”. Journal of Research and Development in Education, 1987, sayı: 20, ss. 30‐38.
- Hoy, W. K. “Organizational Climate and Culture: A Conceptual Analysis of The School Workplace”. Journal of Educational and Psychological Consultation, 1990, 1(2), ss.149‐168.
- Hoy, W. K., & Hannum, J. “Middle School Climate: An Empirical Assessment of Organizational Health And Student Achievement”. Educational Administration Quarterly, 1997, sayı: 33, ss.290‐311.
- Karacaoğlu, İ., İlköğretim Okullarında Görev Yapmakta Olan Öğretmenlerin Okul İklimi Algıları İle Kaynaştırmaya İlişkin Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2008.
- Karadağ, E., Baloğlu, N., Korkmaz T. ve Çalışkan N., “Eğitim Kurumlarında Örgüt İklimi ve Örgüt Etkinlik Algısı Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 2008, 9 (3), ss.63‐71.
- Karaman, Ö., İlköğretim Okullarında Şiddetin Yaygınlığı: Okul İklimi, Okul Kültürü ve Fiziksel Özellikler, (Yüksek Lisans Tezi), Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana, 2011.
- Karataş, S., Okul Müdürlerinin Etkililiği ve Okul İklimi (İstanbul Fatih ve Eminönü İlçeleri Örneği), (Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2008.
- Kavgacı, H., İlköğretimde Örgütsel İklim ve Okul‐Aile İlişkileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2010.
- Kaymakcan, R., Aşlamacı, İ.,“İmam‐Hatip Liseleri Literatürü Üzerine Bibliyografik Bir İnceleme”, Değerler Eğitimi Dergisi, 2011, 9 (22), ss. 71– 101.
- Koç, A., “İmam Hatip Meslek Dersi Öğretmenlerinin Yeterlilikleri Üzerine Bir Araştırma”, C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2009, XIII (2), ss. 131‐174.
- Korkmaz, M. “İlköğretim Okullarında Örgütsel İklim ve Örgüt Sağlığının Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2011,17(1), ss.117‐139.
- Marshall, M. L., “Examining School Climate: Defining Factors and Educational İnfluences Center For Research On School Safety, School Climate and Classroom Management”, Georgia State University, 2003, http://education.gsu.edu/schoolsafety/., 03. 09. 2014.
- Özden, T., İlköğretim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin Okullarındaki İletişim İklimine Yönelik Algıları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin, 2009.
- Özdemir, S., Sezgin, F., Şirin, H., Karip, E. ve Erkan, S. “İlköğretim Okulu Öğrencilerinin Okul İklimine İlişkin Algılarını Yordayan Değişkenlerin İncelenmesi”, H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 2010, 38, ss. 213‐224. Özensel, E., Akın, M. H., Aydemir, M. A. Türkiye’de İmam Hatip Lisesi ve İmam Hatipliler Algısı, TİMAV, İstanbul, 2012.
- Paknadel, C., Örgütsel İklim ve İş Doyumu, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1988.
- Peker, Ö. “Okullarda Örgütsel Havanın Çözümlenmesinde Bir Yöntem”, Amme İdaresi Dergisi, 1993, 26(4), ss.21‐43.
- Sweetland, S. R., & Hoy, W. K. (2000). “School Characteristics and Educational Outcomes: Toward An Organizational Model of Student Achievement in Middle Schools”, Educational Administration Quarterly, 36(5), ss.703‐729.
- Şentürk, C., Sağnak, M., “İlköğretim Okulu Müdürlerinin Liderlik Davranışları İle Okul İklimi Arasındaki İlişki”. Journal of Turkish Educational Sciences, 2012, 10(1), ss. 29‐47.
- Şişman, M., Örgüt Kültürü. Anadolu Üniversitesi Basımevi, Eskişehir, 1994 . Tanrıverdi, M., Ortaöğretim Okulu Yöneticilerinin Öğretmenler Tarafından Algılanan Çatışma Yönetimi Stilleri İle Öğretmenlerin Okul İklimi Algıları Arasındaki İlişki (Bursa İli Örneği), (Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2008
- Taylor, D. L. & Tashakkori, A. “Decision Participation and School Climate As Predictors of Job Satisfaction and Teacher’s Sense of Efficacy”, Journal of Experimental Education, 1995, 63(3), ss.217‐227.
- Taş, S., İlköğretim Okulu Müdürlerinin Etkili İletişimi İle Okul İklimi Arasındaki İlişki, S.D.Ü. Teknik Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü, Isparta 2009. http://oc.eab.org.tr/egtconf/pdfkitap/pdf/531.pdf, erişim tarihi: 12.09.2014.
- Turan, S. Aktan, D. “Okul Hayatında Var Olan ve Olması Düşünülen Sosyal Değerler”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2008, 6 (2), ss.227‐259. Tok, A., İlköğretim Okullarındaki Örgüt İklimine İlişkin Öğretmen Algıları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi, İstanbul 2006.
- Wei, L. T. Organizational Climate and Effectiveness in Junior‐Middle Schools in P. R. China (Unpublished master’s thesis). University of Regina, Canada, 2003.
- Uluğ, F., Anadolu ve İmam‐Hatip Liseleri Müdürlerinin Önderlik Davranışları, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), H. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1988.
- Uyar, M., Yönetim Fonksiyonları Açısından İmam‐Hatip Liselerinin Değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, 1989.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1986
- Yayıncı: ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ