ARAPÇA ALINTI KELİMELERİN LEZGİ DİLİNDEKİ SES KARŞILIKLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
Diller tıpkı insanlar gibi birbirleri ile ilişki içerisinde olup birbirlerinden etkilenmektedirler. Dünyada tek bir dilin konuşulduğu ülke bulunamayacağı gibi başka dillerden kelime almadan, sadece kendi kelimelerinden oluşan saf bir dilin olmayacağı da muhakkaktır. Lezgi dilinin, çok sayıda dilin konuşulduğu Dağıstan dillerinden olması hasebiyle diğer diller ile kelime alış-verişinde bulunması gayet tabidir. Bu alış-veriş neticesinde Lezgi dilinde Arapçadan geçen çok sayıda kelime bulunmakta ve bunlar hâlâ canlı bir şekilde kullanılmaktadır. Makalede, Lezgilerin Araplar ile ilişkisinin tarihi seyri anlatıldıktan sonra Lezgiler ve dilleri hakkında kısa bilgi verilmiş, sonrasında da Lezgi yazı dilindeki Arapça alıntı kelimelerde görülen ses değişmeleri incelenmiştir. Bu yapılırken, tarihî süreç, geçiş dönemleri ve geçiş yolları dikkate alınmıştır
An Evaluation of Borrowed Words in Arabic on the Sound Equivalents in Lezgi Language
Languages have relations with each other and they are also influenced by each other like people. It is certain that there is no pure language composed of only their own words and there is no country whose people speak only one language as well. Language of Lezgi is naturally influenced from other local languages because it is one of the languages in Dagestan region and there are many local languages spoken in this area. As a result of this influence, there are many Arabic words quoted by language of lezgi and these words are still actively used.In this article, after the historical relations between Arabian and lezgis described, brief information is given about lezgis and their language, and then the sound evolution of Arabic words quoted by language of lezgi are examined. While doing this, historical process, period of transition and the way of transition are also taken into consideration
___
- Tezcan, Semih, “En Eski Türk Dili ve Yazını”, Bilim, Kültür ve Öğretim Dili Olarak Türkçe, Ankara, 1978.
- Azerbaycan Dilinin İzahlı Lügatı, AMİA Nesimi Adına Dilcilik Enstitüsü Yayını, Bakü, 2006.
- Buniyatov, Ziya Musa, “Dağıstan” DİA, Ankara, 1993, c. VIII, s.170; Büyük Larousse Ansiklopedisi, “Lezgiler”, Milliyet Yayınları.
- Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi (Heyet), Çağ Yayınları, İstanbul, 1992.
- Dursun, Davut, “Lezgiler”, DİA, İstanbul, 2003.
- Gacıyev, M.M., Rusko‐Lezginski Slovar, Mahackala, 1950.
- Gaydarov, R.İ., Mirzehanov, S.M., Ramaldanov, G.R., Lezgi çal 6‐7, Mahaçkala, 1992.
- Halibov, B.B., Lezgi Dillerinin Fonetik Karşılaştırılması, Moskova, 1980 . Harry Walsh, Ibero‐Caucasian. Muslim peoples: A World Ethnographic Survey,Connecticut, 1978.
- Kasumov, Ali, Kasumov, Hasan, Çerkes soykırımı XIX. Yüzyıl Kurtuluş Savaşı Tarihi, Ankara, 1995.
- Komünist Gazetesi 4 Haziran 1987.
- Kömürcü, Ahmet, “Lezgi Âlimi Muhammed Yaragî’nin Kafkasya Bağımsızlık Mücadelesindeki Rolü”, Akademik Araştırmalar Dergisi, S. 33, Mayıs‐ Temmuz 2007.
- Mutçalı, Serdar, Arapça Türkçe Sözlük, Dağarcık Yay., İstaanbul, 1995.
- Önkal, Ahmet “Bâhilî Abdurrahman b. Rebîa”, DİA, İstanbul, 1991.
- Tavkul, Ufuk, “İslamiyetin XIX. Yüzyılda Kafkasya Halklarının Toplumsal Yapılarına Tesirleri”, Kırım Dergisi, S. 7(25, ), 1998.
- Vvedensky, Boris, Bolşaya Sovetskaya Entsiklopediya, 8 Aralık 1958.
- Yıldız, Muharrem, Dünden Bugüne Kafkasya, İzmir, 2006.
- http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/Documents/Vol4/pub‐04‐ 01.pdf 22.10.2014
- http://www.stat.gov.az/source/demoqraphy/ap/ 16.10.2014
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1986
- Yayıncı: ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ