İlkokul Fen Bilimleri Öğretim Programındaki Kazanım ve İçerik İlişkisinin Değerlendirilmesi
Bu çalışma, 2013 ilkokul fen bilimleri dersi öğretim programındaki kazanım-içerik uyumunun değerlendirmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmada 2015-2016 eğitim-öğretim yılında MEB tarafından onaylanan ilkokul 3. sınıf ve 4. sınıf fen bilimleri ders kitapları kazanım içerik ilişkisi açısından incelenmiştir. Birinci aşamada, veri toplama aracı olarak kazanım-içerik uyumunu değerlendirme rubriği oluşturulmuştur. İkinci aşamada, birbirinden bağımsız iki eş gözlemci tarafından 3. ve 4. sınıf kazanımları, ders kitaplarındaki içerikle ilişkilendirilerek, oluşturulan rubrik ölçütlerine göre değerlendirme yapılmıştır. Son aşamada ise, kazanım-içerik uyumunu değerlendirme rubriği aracılığıyla eş gözlemciler tarafından belirlenen sonuçlar sayısallaştırılıp uygun istatistiksel işlemler yapılarak kazanım-içerik ilişkisinin uygunluğu saptanmıştır. Rubriğin güvenirliği Ağırlıklı Kappa Katsayısı ve Miles ve Huberman Katsayısı hesaplanılarak belirlenmiştir. 3. sınıf ve 4. sınıf fen bilimleri üniteleri için Ağırlıklı Kappa Katsayısı analizinden elde edilen sonuçlar, çok iyi uyuşma ve iyi uyuşma aralığında yer almaktadır. Güvenirliği güçlendirmek amacıyla yapılan Miles ve Huberman Katsayısı analizinden alınan sonuçlar 0, 70’den büyük çıkarak, Ağırlıklı Kappa Katsayısı analizinden alınan sonuçlarla tutarlılık göstermektedir. Geçerlik çalışması, rubriğin içerik, yapı ve ölçüt yönleri dikkate alınarak yapılmıştır. Bu amaçla sınıf öğretmenliğinde ve fen eğitimi alanında yüksek lisans ve doktora eğitimi almış 5 uzmanın görüşüne başvurulmuştur. Rubriğin, uygulanabilirliğinin tespit edilmesi amaçlı olarak rastgele seçilen 10 kazanım ile değerlendirme yapılmıştır. Rubriğin uygulanabilir olduğu belirlenerek, diğer kazanımların değerlendirilmesi yapılmıştır. Değerlendirme sonucunda 2013 ilkokul fen bilimleri dersi öğretim programındaki kazanım-içerik ilişkisinin uyumlu olduğu görülmüştür.
___
- Airasian, P. W. and Russell, M. K. (2008). Classroom assessment: Concepts and applications (6th ed.). New
York: McGraw-Hill.
- Akdeniz, A. R., Yiğit, N., Kurt, Ş. (2002) Yeni fen bilgisi öğretim programı ile ilgili öğretmenlerin
düşünceleri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresinde sunulmuş bildiri, ODTÜ,
Ankara.
- Arsal, Z. (2012). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı kazanımlarının
yapılandırmacılık ilkelerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Eğitim Programları
ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 2,(3), 157-175.
- Ayas, A. (1995). Fen bilimlerinde program geliştirme ve uygulama teknikleri üzerine bir çalışma: İki
çağdaş yaklaşımın değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 149-155.
- Aybek, B., Aslan, S. (2015). Sınıf öğretmenlerinin ilkokul 3. sınıf fen bilimleri dersi öğretim programına
yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Journal of International Social Research, 8(41), 883-894.
- Aydın, Ö. Tunca, N. Şahin, S.A. (2015). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öğretme ve
öğrenme anlayışlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. K. Ü. Kastamonu
Eğitim Dergisi, 23 (3), 1331-1346.
- Aykaç, N., Küçük, H., Kartal, M., Tilkibaş, Ş., Keskin, G. (2014). Türkiye Cumhuriyeti'nin
kuruluşundan günümüze 4. ve 5. sınıf fen öğretim programlarının öğretim programının öğelerine
göre değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 10(3), 824-835
- Bayrak, B. ve Erden, A. M., (2007). Fen bilgisi öğretim programının değerlendirilmesi.
K. Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 5,(1), 137-154.
- Ceyhan, E. ve Yiğit, B. (2004). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Creswell, J. W. (1994). Research design: Qualitative & Quantitative approaches. London: SAGE
Publications.
- Duban, N. (2016). Sınıf öğretmenlerinin ilkokul fen bilimleri dersi öğretim programına ilişkin
görüşleri. Electronic Turkish Studies, 11(3).
- Erden, M. (1998). Eğitimde program değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Eskicumalı, A., Demirtaş, Z., Erdoğan, D. G., ve Arslan, S. (2014). Fen ve teknoloji dersi öğretim
programları ile yenilenen fen bilimleri dersi öğretim programlarının karşılaştırılması. Journal of
Human Sciences, 11(1), 1077-1094.
- Güneş, F. (2002). Ders kitaplarının incelenmesi. İstanbul: Ocak Yayınları.
- Johnson, A. and Svingby, G. (2007). Theuse of scoring rubrics: Reliability, validity and
educational consequence. Educational Research Reviewş, 2(2), 130–144.
- Kan, A. (2007). Performans değerlendirme sürecine katkıları açısından yeni program anlayışı
içerisinde kullanılabilecek bir değerlendirme yakışımı: Rubrik puanlama yönergeleri. Kuram ve
Uygulamada Eğitim. 7 (1), 129-152.
- Karamustafaoğlu, S., Salar, U. ve Celep, A. (2016). Ortaokul 5. sınıf fen bilimleri ders kitabına yönelik
öğretmen görüşleri. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 93-118.
- Karatepe, A., Yıldırım, H. İ., Şensoy, Ö. ve Yalçın, N. (2004). Fen bilgisi öğretimi amaçlarının
gerçekleştirilmesinde mevcut fen bilgisi müfredat programının amaçlar boyutunda uygunluğu
konusunda öğretmen görüşleri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (2), 165-175.
- Kubat, U. (2015). Beşinci sınıf fen bilimleri öğretim programının içerik ve kazanım ilişkisinin öğretmen
görüşlerine göre değerlendirilmesi. Turkish Studies International Periodical for the Languages,
Literature and History of Turkish or Turkic, 10/11, 1061-1070.
- Kutluca, A. Y. ve Aydın, A. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının
çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Oluşturmacı Öğretimin etkisi. Abant İzzet
Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (1), 217-236.
- Maskan, A. K., Maskan, M.H. ve Atabey, K. (2007). İlköğretim 4. sınıf fen ve teknoloji ders kitabının değerlendirme ölçütleri yönünden incelenmesi. D. Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 22-32.
- Mertler, C. A. (2001). Designing scoring rubrics for your clasroom. Practical Assessment, Research and
Evaluation, 7(25).
- Miles, M. B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. (2nd ed.).
California: SAGE.
- Milli Eğitim Bakanlığı TTKB. (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı.
Ankara: MEB
- Milli Eğitim Bakanlığı TTKB. (2013).İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi öğretim
Programı. Ankara: MEB.
- Moskal, B. M. (2000). Scoring rubrics: what, when, how? Practical Assessment, Research and Evaluation, 7
(3).
- Moskal, B. M. and Leydens, J. A. (2000) Scoring rubric development: Validity and reliability.
Practical Assessment Research & Evaluation, 7(10).
- Ocak, G., Baysal, E. A. (2016). İngilizce metin kitaplarının metinsellik standartlarına göre
değerlendirilmesi. Journal of Education and Training Studies, 4( 12).
- Ocak, G. ve Kocaman, B. (2016). Hayat bilgisi derslerinde kullanılan metinlere yönelik “okurdostu”
metin değerlendirme rubriği geliştirme çalışması. V. Uluslar arası Sosyal Bilgiler Eğitim
Sempozyumunda sunulmuş bildiri, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
- Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınevi.
- Saban, Y., Ayoğdu, B. ve Elmas, R. (2014). 2005 ve 2013 Fen bilgisi öğretim programlarının
4. ve 5. sınıf düzeylerinin bilimsel süreç becerileri açısından karşılaştırılması. Mehmet
Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (32), 62 – 85.
- Saylor, G., Alexander, W. and Lewis, A. (1981). Curriculum planning for beter teaching and
learning. New York: Holt, Rinehart and Winston.
- Sieber, S. D. (1973). The integration of fieldwork and survey methods. American Journal of Sociology,
78(6), 1335-1359.
- Simon, M., & Giroux, F. R. (2001). A rubric for scoring post secondary academic skills. Practical
Assessment, Research and Evaluation, 7(18).
- Şahin, İ. (2008). Yeni ilköğretim birinci kademe fen ve teknoloji programının değerlendirilmesi. Milli
Eğitim, 177, 181-195.
- Taba, H. (1962). Curriculum development. New York: Harcourt, Braceand World.
- Tierney, R., and Simon, M. (2004). What’s still wrong with rubrics: Focusing on the consistency of
performance criteria across scale levels. Practical Assessment, Research and Evaluation, 9 (2).
- Toraman, S. ve Alcı, B. (2013). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin yenilenen fen bilimleri dersi öğretim
programına ilişkin görüşleri. Ekev Akademi Dergisi, 56(56), 11-22.
- Ünsal, Y. ve Güneş, B. (2003). Bir kitap inceleme çalışması örneği olarak MEB ilköğretim 8. sınıf fen
bilgisi ders kitabına fizik konuları yönünden eleştirel bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11 (2),
387–394.
- Oliva, P.F. (1988). Developing the curriculum. Boston: Scott Foresman and Company.
- Ünişen, A. ve Kaya, E. (2015). Fen bilimleri dersinin ilkokul üçüncü sınıf programına
alınmasıyla ilgili öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 546-571
- Worthen, B.R. and Sanders, J.R. (1973). Educational evaluation: Teoryand practice. Ohio:
Charles A. Jones Publishing.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin
Yayıncılık.