İLKÖĞRETİM OKULLARINDA MÜDÜRLERİN PAYLAŞILAN LİDERLİK ROLLERİ İLE ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYLERİ

Bu araştırmanın amacı; ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ile müdürlerin paylaşılan liderlik rollerine yönelik öğretmen algıları arasındaki ilişkiyi tespit etmektir. Araştırma sürecinde 324 öğretmenden oluşan katılımcı grubuna “Örgütsel Bağlılık Ölçeği” ile “Paylaşılan Liderlik Ölçeği” ve kişisel bilgi formundan oluşan 35 maddelik veri toplama aracı uygulanmıştır. Değişkenler arasındaki farkların belirlenmesinde t ve F testleri kullanılmış, etki büyüklüğü değerleri hesaplanmıştır. Ayrıca ilköğretim öğretmenlerinin örgütsel bağlılıkları ile okul müdürlerinin paylaşılan liderlik rollerine ilişkin algıları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla korelasyon analizi yapılmış ve determinasyon katsayısı belirlenmiştir. İlköğretim öğretmenlerin örgütsel bağlılık alt boyutlarına ilişkin bulgular incelendiğinde ’Duygusal Bağlılık’ düzeyinin daha yüksek, ’Devam Bağlılığı’ düzeyinin daha düşük ve ’Normatif Bağlılık’ düzeyinin en düşük düzeyde olduğu görülmektedir. İlköğretim okullarında görevli öğretmenlerin müdürlerinin paylaşılan liderlik rollerine ilişkin algıları ile örgütsel bağlılıkları alt boyutlarından ’duygusal bağlılık’ ve ’normatif bağlılık’ arasında orta düzeyde pozitif bir ilişki bulunmaktadır. Ulaşılan bu sonuç doğrultusunda öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarını arttırabilecek statü, ücret, ödül, vb. politikaların üretilmesi, toplantılar, özel gün kutlamaları, gezi gibi organizasyonlarla paylaşım ve iletişimin arttırılması, kararlara katılımın desteklendiği, liderliğin paylaşıldığı, işbirliğinin özendirildiği, kişilerin sorumluluk aldığı bir ortamın oluşturulmasına çalışılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Liderlik, Paylaşılan liderlik, Örgütsel bağlılık

DISTRIBUTED LEADERSHIP ROLES OF PRINCIPALS AND ORGANIZATIONAL COMMITMENT LEVEL OF TEACHERS IN PRIMARY SCHOOLS

The purpose of the research is to determine the relationship between organizational commitment of primary school teachers and the teachers’ perceptions about principles’ distributed leadership roles. In research process, 35 items data collection tool consists of “Organizational Commitment Scale”, “Distributed Leadership Scale” and personal information form was applied to 324 teachers. F and t tests were used for determining the differences between variables and effect size values were calculated. Additionally, correlation analysis was performed to determine the relationship between the teachers’ organizational commitment and perceptions about principles’ distributed leadership roles, and determination coefficient was found. The teachers’ Affective Commitment is higher level, Countenance Commitment is lower level and Normative Commitment is lowest level that is seen when results were examined. Also, there are moderate level positive relations between the teachers’ perceptions about the principles’ distributed leadership roles and Affective and Normative Commitment. In accordance with this result, to produce statues, salary and prize policies, to increase sharing and communication using with set-ups like meetings, special days celebrations, trips and to form an organizational environment which support the participation to decisions, share leadership, encourage cooperation, take responsibility by personnel are suggested for increasing organizational commitment of teachers.

Keywords:

Leadership, Distributed leadership, Organizational commitment,

PDF

___

ADA N., ALVER İ. ve ATLI F. (2008). “Örgütsel İletişimin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: Manisa Organize Sanayi Bölgesi’nde Yer Alan ve İmalat Sektöründe Çalışanlar Üzerinde Yapılan Bir Araştırma”, Ege Akademik Bakış Dergisi, C. 8, S. 2, s.487-518.
ALLEN N. J. and MEYER J.P. (1990). “Organizational Socialization Tactics: A Longitudinal Analysis of Links to Newcomers Commitment and Role Orientation”, Academy of Management Journal, C. 33, S. 4, s.847-858.
ALLEN N.J. ve MEYER, J.P. (1997). Commitment in the Workplace: Theory, Research and Application, London: Sage Publications.
ALTUN G. (2010). Özel Eğitim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Örgütsel Güven Düzeyleri ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, y.y.l.t., İstanbul.
ARROWSMITH T. (2007). “Distributed Leadership in Secondary Schools in England: The Impact on the Role of the Headteacher and Other Issues”, Management in Education, S. 21, s.21-27.
AYDEMİR Ö. (2009). Meslek Lisesi Müdürlerinin Yöneticilik Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıklarına Etkisi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, y.y.l.t., İstanbul.
AYDIN M. (2005). Eğitim Yönetimi, Ankara: Hatipoğlu Yayıncılık.
AYDIN S. (2008). Büro Yönetimi ve Sekreterlik Bölümü Öğrencilerinin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri ve Bu Düzeylerin Akademik Başarıları ile İlişkisi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, y.y.l.t., Ankara.
BALOĞLU N. (2011). “Dağıtımcı Liderlik: Okullarda Dikkate Alınması Gereken Bir Liderlik Yaklaşımı”, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C. 12, S. 3, s.127-148.
BAŞYİĞİT F. (2009). Öğretmenlerin Karar Alma Sürecine Katılım Düzeylerinin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri ile İlişkisi, Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, y.y.l.t., Gaziantep.
BEYCİOĞLU K. (2009). İlköğretim Okullarında Öğretmenlerin Sergiledikleri Liderlik Rollerine İlişkin Bir Değerlendirme: Hatay
İli Örneği, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, y.d.t.,, Malatya. BEYCİOĞLU K. ve ASLAN B.(2010). “Teacher Leadership Scale: A Validity and Reliability Study”,Elementary Education Online,C. 9, S.2, s.764-775, (Baş Ed: Petek AŞKAR), http://ilkogretim-online.org.tr, E.T.03.2012.
BULUÇ B. (2009). “Sınıf Öğretmenlerinin Algılarına Göre Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, C. 15, S. 57, s.5-34.
CELEP C. (2000). Eğitimde Örgütsel Adanma ve Öğretmenler, Ankara: Anı Yayıncılık.
CHEN L.Y. (2008). “An Examination of the Relationship between Leadership Behavior and Organizational Commitment at Steel Companies”, http://www.huizenga.nova.edu, E.T.02.12.2011.
ÇORBACI S. (2010). İlköğretim Okullarındaki Performans Yönetimi Uygulamaları ile Yönetici ve Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, y.y.l.t., Sakarya.
DEMİRKIRAN T. (2004). Özel Eğitim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin İş Tatminleri ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, y.y.l.t., İstanbul.
DİRİKAN Y. (2009). Branş ve Branş Dışı Atanan İngilizce Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeylerinin Çok Boyutlu İncelenmesi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, y.y.l.t., İstanbul.
ERDEM E. (2007). “Örgüt Kültürü Tipleri ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Elazığ İl Merkezindeki Hastaneler Üzerinde Bir Çalışma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 2, S.2, s.63-79.
ERDEM, M. (2010). “Öğretmen Algılarına Göre Liselerde İş Yaşamı Kalitesi ve Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, C. 16, S. 4, s.511-536.
ERDİL O. ve KESKİN H. (2003). “Güçlendirme ile İş Tatmini, İş Stresi ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkiler: Bir Alan Çalışması”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, C. 32, S. 1.
GENÇ N. (2010). “Yeni Kamu Hizmeti Yaklaşımı”, Türk İdare Dergisi, S. 466, s.145-159. A rş . ör. Bar ış U SL U , D o ç.D r. Kad ir BE Y C İO Ğ
LU D oç.D r.K ad ir B EYC İO Ğ LU İL K Ö Ğ R E TİM O K U L U Ö Ğ R E TME N L E R İN İN Ö R G Ü TS E L B A Ğ L IL IKL A R I İL E MÜ D Ü R L E R İN P A YL A ŞIL A N L İD E R L İK R O L L E R İ A R A SIN D A K İ İL İŞK İ A rş . ör. Bar ış U SL U , D o ç.D r. Kad ir BE Y C İO Ğ LU D oç.D r.K ad ir B EYC İO Ğ LU