TÜRK MODERNLEŞME TARİHİ SÜRECİNDE ADALET PARTİSİ BAĞLAMINDA MUHAFAZAKÂR SİYASET ARAYIŞI

Adalet Partisi (AP), tanımlanmamış Türk tipi muhafazakarlık açısından önemli bir konum teşkil etmektedir. Pek çok hükümet kuran AP, bir yandan 27 Mayıs 1960 askeri müdahalesi sonrası, DP’nin devamı olmak, siyasal mücadele verirken, askeri vesayet ve yeni kurumların etkisi bir yandan da “eski DP’lilerin affı” başlığında DP kadrolarının baskısı arasında kalmıştır. AP’nin muhafazakâr siyasetteki konumu ise 1960’lı yıllarda planlı kalkınma, hızlı sanayileşme, kendi siyasal iktidarında düşük enflasyon, yüksek kalkınma hızı ile, belirginleşen sosyal sınıflar, sanayi burjuvazisi-küçük ve orta ölçekli burjuvazi arasında yaşam tarzı, gelir dağılımı farkı arasında ayrımlardan doğan; Milli Nizam Partisi (MSP), Milli Selamet Partisi (MSP), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) unsurları çerçevesinde belirlenmiştir. 1980’deki 24 Ocak kararları ile neoliberal bir ekonomik programa oturmuş, muhafazakarlığı Batı’daki benzerleri gibi, 12 Eylül sonrasında, kapatılmasının ardından, geleneği devam ettiren partilere yansıtmıştır. Süleyman Demirel’in siyasal kişiliği de bu zeminde vurgulanmıştır. Çalışma tarihsel süreç, modern siyaset bilimi bağlamında ele alınmış, muhafazakarlığı AP bağlamında, muhafazakâr siyasetin doğduğu İngiltere örneğiyle karşılaştırmalı olarak çözümlemeyi ortaya koymuştur.

WHILE TURKISH MODERNISM PROCESS CONSERVATIVE POLITICS’ SEEKING IN THE CONTEXT OF ADALET PARTISI

Justice Party (AP) constitutes an important point for undefined Turkish type conservatism. AP has founded several cabinets, tried to keep the balance between military tutelage and former DP staff despite her political predecessor. AP’s location in conservative politics is related 1960’s planned development, rapid industrialization, even in her political power era rapid development, lower inflation. So it has created differences among social classes, especially about grand bourgeoise and small-middle seize bourgeoise. It meant the decomposition for the conservative politics for the new political parties such as National Order Party (MNP), National Salvation Party (MSP), Nationalist Action Party (MHP). AP declared January 24, 1980 economic pocket, included the transition from import substitution to free market model. So it has reached neoliberal program with conservatism. It has reflected after 1980 military coup military junta and new political parties , in spite off AP’s abolishing process. In the study AP’s conservatism is compared with British conservatism why conservatism emerged in Britain. Also modern political science and historical process is used as methodology.

PDF

___

Ahmad, F. (2015). Modern Türkiye’nin oluşumu Cilt-14 (Y. Alogan, Çev.). İstanbul: Kaynak Yayınları.
Ahmad, F. (2016). İttihat ve Terakki (1908-1914) Cilt-10 (N. Yavuz, Çev.). İstanbul: Kaynak Yayınları.
Akçura, Y. (2020). Üç tarz-ı siyaset. (E. Kılınç, & M. Yeni, Çev.) İstanbul: Ötüken Kitap. Birand, M. A. (Yazar ve Prodüktör), & Akçura, Y. (Yöneten). (1994). Demit kırat [Sinema Filmi].
Bora, T. (2018). Türk sağının üç hali (Cilt 11). İstanbul: İletişim Yayınları.
Burak, B. (2020). Muhafazakarlık üzerine tarihsel ve kavramsal bir analiz . Uluslararası Politika Akademisi. Erişim adresi: http://politikaakademisi.org/2020/01/17/muhafazakarlik-uzerine-tarihsel-ve-kavramsal-bir-analiz/.
Demirel, T. (2011). Türkiye’nin uzun on yılı demokrat parti İktidarı ve 27 Mayıs Darbesi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Ecevit, B. (1980). Bir devlet değişikliği öngörülüyor. Erişim adresi: http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/.
Ecevit, B. (2010). Türkiye 1965-75. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
Edmund, B. (2013). Reflections on the revolution in France. Cambridge: Cambridge University Press.
Erbakan, N. (2019). Milli görüş iktidarı: Niçin ve nasıl. Ankara: MGV Yayınları.
Frey, F. (1965). The Turkish political elite. Cambridge: MIT Press.
Genç, E., & Coşkun, T. (2015, 25 Ocak). Muhafazakârlık ve Türkiye muhafazakârlarının bazı halleri. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1), 27–40. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/185167. Erişim Tarihi: 12.01.2020.
Güleçyüz, K. (2015). Süleyman Demirel, islam, demokrasi ve laiklik. İstanbul: Yeni Asya Neşriyat.
Neziroğlu, İ., & Yılmaz, T. (2013a). Türkiye Büyük Millet Meclisi, hükümetler-programları ve genel kurul görüşmeleri Cilt 4 (27 Ekim 1965–26 Mart 1971). Erişim adresi: https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_4.pdf.
Neziroğlu, İ., & Yılmaz, T. (2013b). Hükumetler - programları ve genel kurul görüşmeleri 5. Cilt (26 Mart 1971–17 Kasım 1974). Ankara: TBMM Basımevi.
Kongar, E. (2012). 21. Yüzyılda Türkiye. İstanbul: Remzi Kitapevi.
Ortaylı, İ. (2008). İmparatorluğun en uzun yüzyılı. İstanbul: Timaş Yayınları.
Özipek, B. B. (2020). Muhafazakârlık nedir?. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 16(9). Erişim adresi: https://www.muhafazakar.com/blog/muhafazakarlik-nedir_592acf.
Tanör, B. (2016). Osmanlı-Türk anayasal gelişmeleri (26 b.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Türkeş, A. (2017). Milli doktrin 9 Işık. İstanbul: Bilge Karınca Yayınları.
Yücekök, A. (1971). Örgütlenmiş dinin sosyo ekonomik tabanı. Ankara: Ankara Ü. SBF Yayınları.