TRALLEİS HAMAMI’NDAN DENİZ THİASOS’U TASVİRLİ KABARTMALAR

İnceleme konusu olan kabartmaların bazıları, kazı çalışmaları sırasında dolgu toprak arasından dağınık ve parçalanmış halde, bazıları ise geç dönem yapılarında kullanılmak üzere, devşirme malzeme olarak kullanım gördüğü haliyle ele geçmiştir. Bu makalede Tralleis’deki Roma İmparatorluk Dönemi Hamamı’nın caldariumunu süsleyen kabartmalı panolara ait kırık parçalar, kendi içinde sınıflandırılıp, tasnif edilerek panoların genel durumu açıklanmaya çalışılacaktır. Bunun için panoların tipolojik ve fonksiyonel yapısı göz önünde bulundurulup incelenmesine öncelik verilmiştir. Tralleis kazılarından bulunan kabartmalı panoların tamamı orta grenli, mavi damarlı beyaz mermerden yapılmıştır. Bir duvar panosu görünümünde hazırlanan kabartmalar dikdörtgen biçiminde olup, panoların kenarları profilli bir çerçeve ile sınırlanmıştır. Pano parçaları üzerinde, ‘Deniz Thiasos’unu oluşturan figürler yer almaktadır. Antik Yunan ve Roma sanatında, gerek kabartma heykeltıraşlıkta, gerek küçük sanat eserleri üzerinde (Gemme, Cameo, Gümüş Kaplar vb. gibi) ve gerekse mozaik taban döşemelerinde tasvir edilen deniz alayı sahnelerinde, Ketos, Hippocampos, Tritonlar, Deniz Kentaurları, Denizaslanları ve ya kaplanları gibi karışık deniz yaratıkları tarafından taşınan Nereidler’in, dalgalanan şalları ile yarı çıplak vaziyette betimlendiği görülmektedir. Yapılan incelemeler sonucunda, Tralleis’ten ele geçen rölyefler üzerinde tasvir edilen Deniz Alayı sahnesinin ikonografik açıdan, kentte yaşayan halk için, hamam kültürünün çıplaklığını, suyun eğlenceli özelliğini, Antik Dünya yaşamının mitolojik bir anlatımını simgelediği düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler:

Tralleis, Roma Dönemi, Hamam, Thiasos, Nereid, Pasithoe.

Reliefs of a Marine Thiasos from the Tralleis Bath

During the excavations, some of the carved panels which constitute the subject of this study were discovered, broken and scattered around and others were found as substitute materials reused in later buildings or structures. For this reason, the broken pieces of these carved panels, which decorated the caldarium room of the Empire’s Bath, are classified in order to explain the general condition of these panels. The focus has been primarily laid on the typological and functional structures of these panels. All of the panels found in the excavations lead in Tralleis were made of white marble with blue patterns. These panels, which look like wall panels are rectangular in shape and have profiled frames. Some parts of these panels have figures considering a Marine Thiasos. In Ancient Greek and Roman art, both in carved sculptures, in small art works (Gemme, Cameo, Silver Utensils etc.) or in mosaic floors, it is common to see the marine festival: Ketos, Hippocampus, Tritons, Marine Cantors, Nereid who are carried by mixed sea creatures like sea-lions or sea-tigers, portrayed half-naked with their waving scarves. Based on the examination of these themes on the carved panels found at Tralleis, the scenes of Marine Thiasos iconographically represent the nakedness of bath culture, joy of water and the mythological image of ancient life.

Keywords:

Tralleis, Roman Period, Bath, Thiasos, Nereid, Pasithoe,

PDF

___

Alföldi – Rosenbaum 1971
Alföldi – Rosenbaum, E., The Necropolis of Anemurium, Ankara.
Bandinelli 1970 Bandinelli, R. B., Rome: The Centre of Power 500 B.C. to 200 A.D.
P. Green (Trans.) Arts of Mankind series, G. Braziller, New York. Barringer 1991 Barringer, J. M., “Europa and The Nereids: Weeding or Funeral ?” AJA 95, 657-65.
Barringer 1995 Barringer, J. M., Divine Escorts: Nereids in Archaic and Classical Art, The University of Michigan Pres, 4. Baskı, Ann Arbor.
Bingöl 1997 Bingöl, O., Malerei und Mosaik der Antike in der Türkei, Mainz. Black – Gren 1998 Black, J. – Gren, A., Gods, Demons, and Symbols of Ancient Mesopotamia An illustrated Dictionary, British Museum Pres, Second Press.
Boardman 1997 Boardman, J., “Ketos”, LIMC VIII, 1997, 731-36.
Bonanno 1983 Bonanno, A., “Sculpture”, (A Hand Book of Roman Art, a compherensive survey of all the arts of the Roman World, ed. By Martin Henig), Cornel University Pres.
Dinç 1998 Dinç, R., “Tralleis 1996”, KST 19-2, 205-236. Dinç – Özkan – Takaoğlu 2000
Dinç, R. – Özkan, H. – Takaoğlu, T., “Tralleis Kazı Çalışmaları 1997-1998”, Arkeoloji ve Sanat 95, 2-14.
Dinç 2003 Dinç, R., Tralleis Rehberi/Guide, İstanbul.
Dinç – Dede 2003 Dinç, R. – Dede, E., “Trallesi (2000) Kazı Raporu”, KST 24-I, 405-418.
Dinç – Dede 2004 Dinç, R. – Dede, E., “Tralleis Kazısı Sonuç Raporu”, KST 25-1, 339-354.
Dinç – Şahan 2006 Dinç, R. – Şahan, M., “Tralleis Kazılarından Bulunan Kabartmalı Mermer Duvar Panoları”, Hayat Erkanal’a Armağan: Kültürlerin Yansıması, 249-256, Istanbul
Friesen 1993 Friesen, J. S., Twice Neockoros, Ephesus, Asia & The Cult of The Flavian Imperial Family, Leiden-New York-Köln.
Froning 1981 Froning, H., Marmorschmuckreliefs mit griechischen Mythen im 1. Jh.v.chr., Mainz
Fuchs 1959 Fuchs, W., Die Vorbilder der neuattischen Reliefs, Berlin. Gianolio – Szabados 1992
Gianolio, N. I. – Szabados A. V., “Nereides”, LIMC VI, 785-824.
Havelock 1971 Havelock, M. C., Hellenistische Kunst, New York. Kaplan 2009 Kaplan, D., “Ein neuer Kultvorschlag für den Tempel in Elaiussa Sebaste (Kilikien)”, OLBA XVII, 23-32.