Parion odeion’u (bouleuterion?) 2010 çalışmaları ve odeion’da bulunan seramikler

Parion, Çanakkale Boğazının Anadolu Kıyısında, Marmara denizine doğru genişlediği doğu bölümde yer almaktadır. Günümüzde antik kentin merkezi Çanakkale ili, Biga ilçesi, Kemer Köyü sınırlarında bulunmaktadır. Farklı görüşler olmasına karşın Parion, Troas Bölgesi kentidir. Parion, doğusunda Priapos, batısında Lampsakos, güneyinde Skepsis gibi büyük kentler ile komşudur. Kentin M.Ö. 709 yılında Erythrai, Miletos ve Paroslu göçmenler tarafından kurulduğu tahmin edilmektedir. Parion kentinin, tarihi dönemler içinde sürekli stratejik tercihler yaptığı görülmektedir. Kentin tercihlerini genelde doğru kullandığını ve Roma Dönemi'nde, Parion'un ilki Julius Caesar ya da Augustus Dönemi'nde, ikincisi de Hadrianus Dönemi'nde olmak üzere iki kere "koloni kenti" olarak ilan edildiği görülmüştür. Kentin Hristiyanlık Dönemi'nde de önemli bir kent olduğu kente verilen piskoposluk ya da başpiskoposluk unvanlarından anlaşılmaktadır. Kentin Hadrianus Dönemi'nde ikinci kez elde ettiği statüden sonra, mimari faaliyetlerinde hızlanma olduğu tahmin edilmektedir. Bu faaliyetler çerçevesinde Odeionun da M.S. 2. yüzyılda yapıldığı düşünülmektedir. 2010 yılında ilk kez kazısına başlanılan odeionun doğu-batı yönünde sekiz oturma sırasının tamamen, bir oturma sırasının da üst bölümü açığa çıkartılmıştır. Çalışmalar sırasında tümü Geç Roma Dönemi'ne tarihlenen 249 sikke, 2 metal obje, 5 figürin, cam ve seramik parçaları kayıt altına alınmıştır. Kazı sırasında bulunan ve aşağıda değerlendirilen seramiklerin tümü sikkeler gibi Geç Roma Dönemi'ne aittir. 42 parçanın incelendiği çalışmada Çandarlı (Pitane), Afrika ve Phokaia Kırmızı Astarlı seramikleri, Açık Renkli Geç Roma Seramikleri ve Pişirme Kapları değerlendirilmiş ve M.S. 3.-7. yüzyıllar arasına tarihlendirilmişlerdir.

2010 Excavations at parion: The 'odeion' (bouleuterion?) and its ceramic finds

Parion, located on the Anatolian coast of the Dardanelles within the present villages of Kemer, Biga and Çanakkale, has often been considered a Troas city, surrounded by large urban centers such as Priapos, Lampsakos and Skepsis. According to tradition, Parion was founded by immigrants from Erythrai, Miletos and Paros in 709 B.C. Raised to the status of a Colonia under Julius Caesar or Augustus, the city seems to have maintained its importance until Late Antiquity. Its heyday fell into the reign of the emperor Hadrian, who renewed its colonial status. Among Parion's most prominent building activities of this period is the second century A.D. Odeion, the excavation of which was initiated in 2010. During the partial excavation of the building, 249 Late Roman coins, two metal objects, five figurines, and several glass and ceramic fragments have been catalogued. The examination of the ceramic evidence, which comprises Çandarlı (Pitane) ware, African and Phokaian Red Slip Ware, Light-colored Late Roman ceramics and household wares (cooking pots), points to a Late Roman date (3rd - 7th century AD).

___

A. Tacticus Asclepiodotus and Onasander, Translated: Illinois Greek Club, Loeb Classical Library, 1923,1, 1-3.

Abadie-Reynal 2007 Abedie-Reynal, C., La Ceramique Romaine D'Argos, Etudes Peloponnesiennes XIII, Paris.

Adak-Adibelli 2006 ' Adak-Adıbelli, I., Tarsus Geç Roma Seramiği (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.

Anderson-Stojanovic 1992 Anderson-Stojanovic, V. R., Stobi: The Hellenistic and Roman Pottery, Stobi, Results of the Joint American-Yugoslav Arc. Investigations 1970-1981, Stobi I, Princeton.

Arsen'eva - Domzalski 2002 Arsen'eva, T. M. - Domzalski, K., "Late Roman Red Slip Pottery from Tanais", Eurasia Antiqua 8, 415-492.

Aydemir 1995 Aydemir, A., Phokaia Erken Roma Dönemi Pişirme Kapları (Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Y. Lisans Tezi), İzmir.

Aydın Tavukçu 2007 Tavukçu, Z. A., Parion Nekropolü 2005 Buluntuları (Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi), Erzurum.

Ball 2001 Ball, W., Rome in the East: The Transformation of an Empire, London.

Başaran 1999 Başaran, C., "Parion 1997 Araştırmaları", AST XVI-I, 349-364.

Başaran - Tavukçu 2007 Başaran C. - Tavukçu, A. Y, "Parion Kazısı 2005", KST 28-1, 609-628.

Başaran 2008 Başaran,C., Parion'dan Persia'ya Yol Gider", Euergetes, Prof.Dr. Haluk Abbasoğlu'na 65.Yaş Armağanı, Cilt I, 133-137

Başaran 2003 Başaran, S., "Ainos'un Geç Hellenistik- Erken Roma Dönemi Seramik Buluntuları", Les Ceramiques En Anatolia Aux Epoques Hellenistique Et Romaine, Varia Anatolica XV, 71-77,

Baydur 1979 Baydur*, N., "Byzantion'da Basılmış Bir Lysimachos Postmus'u", VIII. Türk Tarih Kongresi, I.Cilt, 533-537

Berndt 2003 Berndt, M., Funde aus dem Survey auf der Halbinsel von Milet (1992-1999), Kaiserzeitliche und Frühbyzantinische Keramik, Internationale Archaologie 79, Rahden.

Bingöl 2004 Bingöl, O., Arkeolojik Mimari'de Taş, İstanbul.

Boardman - Hammond 1982 Boardman, J. - Hammond. N. G. L., The Expansion of the Greek World Eighth to Sixth Centuries B.C., The Cambridge Ancient History Volume III, Part 3

Çelikbaş 2010 Çelikbaş, E., ParionRomaKolonizasyon Sikkeleri (Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Y. LisansTezi), Erzurum.

Dahmen 2007 Dahmen, K., The Legend of Alexander the Great on Greek and Roman Coins, U.S.A.

Dmitriev 2005 Dmitriev, S., City Government in Hellenistic and Roman Asia Minor, New York.

Doğer 2007 Doğer, L., "Byzantine Ceramics: Excavations at Smyrna Agora (1997-98 ve 2002-03)", Late Antique and Medieval Pottery and Tiles in Mediternean Archaeological Contexts, BYZAS 7, 97-122.

Doksanalti 2006 Doksanaltı, E. M., Knidos Kap-Krio Kazı Alanı (Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi), Konya.

Domzalski 1996 Domzalski, K., "Terra Sigillata from Nymphaion", Archeologia XLVII, 95-112.

Eckstein 2008 Eckstein, A.M., Rome Enters The Greek East: From Anarchy to Hierarchy in The Hellenistic Mediterranean , 230-179 B.C., U.S.A.

Eiwanger 1981 Eiwanger, J., Keramik und Kleinfunde aus der Damokratia- Basilika in Demetrias, Demetrias IV, Teil 1-2, Bonn.

Erdemir 2004 Erdemir, H.P., "Roma'nin Anadolu'da îdari Bir Meselesi: Bağımsız Şehirler", Adalya VII, 171-184.

Erol 2004 Erol, D., Tralleis Kenti Kazılarında Ele Geçen Baskılı Terra Sigillata (Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Y. Lisans Tezi), Aydın.

Fırat 1999 Fırat, N., Perge Konut Alanı Keramiği (İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.

Fırıncı 2010 Fırıncı, S., Rhodiapolis Seramikleri Roma Dönemi Pişirme Kapları, "2006- 2009 Buluntuları (Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Y. Lisans Tezi), Antalya.

Frisch 1983 Frisch, P., Die Inschfiten von Parion, Bonn. Gassner 1997 Gassner, V., "Das Südtor der Tetragonos- Agora. Keramik und Kleifunde", Forschungen in Ephesos XIII/1/1, Viyana.

Hammond - Scullard 1970 Hammond, N. G. L. - Scullard, H. H„ The Oxford Classical Dictionary, London.

Hayes 1968 Hayes, J. W., "Excavations at Saraçhane in Istanbul Fifth Preliminary Report, with a Contribution on A Seventh-Century Pottery Group", DOP 22, 203-216.

Hayes 1972 Hayes, J.W., Late Roman Pottery, London.

Hayes 1980 Hayes, J.W., A Supplement to Late Roman Pottery, London.

Hayes 1983 Hayes, J.W., "The Villa Dionysos Excavations, Knossos: The Pottery", BSA 78, 97-169.

Hayes 1997 Hayes, J.W., Handbook of Mediterranean Roman Pottery, London.

Hayes 2001 ' J.W., "Early Pottery from Knossos: The 1978- 1981 from the Knossos Medical Faculty Site", BSA 96, 431-454.

Hayes 2008 Roman Pottery Fine- Ware Imports, The Athenian Agora XXXII, New Jersey.

Japp 2007 Japp, S., "Late Roman, Byzantine and Ottoman Pottery from Alexandria Troas", Late Antique and Medieval Pottery and Tiles in Mediternean Archaeological Contexts, BYZAS 7, 55-72.

Kaya 2000 Kaya, M. A., Anadolu'daki Galatlar ve Galatya Tarihi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınlan.

Keleş 2008 Keleş, V.,"İlk Bulgular Işığında Parion Tiyatrosu", Arkeoloji ve Sanat Dergisi 128, 45-56.

Keleş 2011 Keleş, V., "Parion History from Coins", XIV International Numismatic Congress Proceedings (Baskıda).

Kenyon 1957 Kenyon, K. M., The Object from Samaria. Samaria-Sebaste III, London.

Ksenophon(Anabasis) Anabasis-Onbinlerin Dönüşü (Çev. T. Gökçöl), 1984, Istanbul.

Ksenephon Yunan Tarihi ( Çev. S.Sinanoğlu), 1999, Ankara.

Loeschcke 1912 Loeschcke, S., "Die Arbeiten zu Pergamon 1910-1911.

Sigillata-Töpfereien in Tschandarli", AthMitt. XXXVII, 344-407.

Mackensen 1993 Mackensen, M., Die Spaetantiken Sigillata und Lampentöpfereien von El Mahrine (Nord Tunusien). Studien Zur Nordafricanischen Feinkeramik des 4. Bis 7. Jhr., Münchner Beitrage Zur Vor und Frühgeschischte, Band 50, Münih.

Mackansen - Schneider 2002 Mackensen, M. - Scheneider, G., "Production Centres of African Red Slip Ware (3rd-7th c.) in Northern and Central Tunisia: Archaeological Provenance and Reference Groups based on Chemical Analysis", JRA 15, 121-158.

Magie 1950 Magie, D., Roman Rule in Asia Minor: To The End of The Third Century After Christ, New Jersey.

Malamidou 2005 _ Malamidou, V., Roman Pottery in Context, Fine and Coarse Wares from Five Sites in North- Eastern Greece, England.

Öz 2006 Öz, A. K., Antik Dönem Meclis Binalarının Metropolis Örneğinde Araştırılması ve Korunması (Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Restorasyon Ana-bilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir.

Özbütev 1994 Özbütev, G., M.S. 3. Yüzyıl Phokaia Kaba Mutfak Keramiği (Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Y. Lisans Tezi), İzmir.

Özdemir 2009 Özdemir, B. Ş., Patara Roma Dönemi Günlük Kullanım Seramikleri (Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Y. Lisans Tezi), Antalya.

Öztürk 2006 Öztürk, D. B., Troas Bölgesi Odeion Yapıları (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Y. Lisans Tezi), Çanakkale.

Özyiğit 1991 Özyiğit, Ö., "1989 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları", KST XII-II, 127-154.

Özyiğit 1992 Özyiğit, Ö., "1990 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları", KST XIII-II,99-122.

Pausanias Pausanias Description of Greece, Volume IV, Kitap 8.22- 10: Arcadia, Boeotia, Phocis and Ozolian Locri, Loeb Classical Library No. 297, Çeviren, Jones, W.H.S., London.

Poblome 1999 Poblome, J., Studies in Eastern Mediterranean Archeology II, Sagalassos Red Slip Ware Typology and Chronology, Belgium.

Preteux 2009 Preteux, F., "Parion et son territorie a I'epoque hellenis- tique: un exemple d'organisation de la chora sur le rivage de la Propontide", L'Asie Mineure dans I'Antiquite: echanges, populations et territoires, 335-351.

Ramsay 1960 Ramsay, W.M., Anadolu'nun Tarihi Coğrafyası, İstanbul.

Schliemann 1881 Schliemann, H., Ilios, The City and Country of The Trojans, New York.

Smith 1854 William S., Dictionary of Greek and Roman Geography, London.

Suceveanu 1982 Suceveanu, A., Histria VI, Les Thermes Romains, Paris.

Strabon Geographika Antik Anadolu Coğrafyası Kitap: XII, XIII, XIV (Çev. A. Pekman), 1993, İstanbul.

Tekocak 2006 Tekocak, M., Kelenderis Roma Çağı Seramiği (Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi), Konya.

Vapur 2001 Vapur, Ö., Magnesia Ad Maeandrum Gymnasion'u Roma Dönemi Seramikleri (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Y. Lisans Tezi), Ankara.

Waage 1933 Waage, F. O., "The Roman and Byzantine Pottery", Hesperia 2, 279-328.

Waage 1948 Waage, F. O., "Hellenistic and Roman Tableware of North Syria", Antioch on the Orontes IV. 1, Ceramic and Islamic Coins, U.S.A.

Williams 1989 Williams, C., Anemurium. The Roman and Early Byzantine Pottery, Canada.

Wintermeyer 2004 Wintermeyer,U., Die Hellenistische undFrühkaiserzeitliche Gebrauchskeramik, Didyma, Mainz.

Welch 1998 Welch, K., "The Stadium at Aphrodisias", AJA 102-3, 547-569.

Zhuravlev 2002 Zhuravlev, D. V., "Terra Sigillata And Red Slip Pottery In The North Pontic Region (A Short Bibliographical Survey)", Ancient Civilizations from Scythia to Siberia 8.3-4, 237-309.