SİLİFKE MÜZESİ’NDE BULUNAN KLASİK DÖNEME AİT KABARTMALI MERMER BLOK

Silifke Müzesi deposunda saklanan, dikdörtgen prizma biçimli, her bir yüzü kabartma figür bezemeli mermer blok, Grek sanatına ait Kilikya’da ender bulunan önemli Klasik Devir plastik eserlerinden birisidir. Bloğun yüzleri A-D harfleri ile tanımlanmış olup, eksik de olsa oldukça iyi korunabilen A yüzünde sağına dönük, giyimli ve ayakta genç bir kadın figürü yer almıştır. Biraz daha fazla aşınmış ve genç kadının sağına düşen B yüzünde ise, yine sağa doğru hareket eden, fakat başını geriye çevirmiş, ayakta bir erkek figürü tasvir edilmiştir. A yüzünde yer alan kadının sağ kolunu aşağı ve ileriye, B yüzündeki erkeğe doğru uzatması ve aynı zamanda erkeğin başını geriye, kadına doğru çevirmiş olması her iki figürün el ele tutuşmuş olabileceğini düşündürmektedir. Erkek figürünün yer aldığı B yüzünü takip eden sağ taraftaki C yüzü ile devamındaki D yüzü neredeyse tamamen tahrip olmuştur. Buna karşın görülebildiği kadarıyla bu yüzlerde de diğer taraflarda yer alan erkek ve kadın ile ilişkili olduğu anlaşılan başka iki figürün daha yer aldığı tespit edilmiştir. Silifke kabartması üzerinde gerek iyi korunan gerekse kısmen günümüze ulaşan figürlerin jestlerinin ikonografik açıdan incelenmesi bunların mezar steli ya da anıtı geleneğinde yaratılmış figürler olduğunu göstermektedir. Buna bağlı olarak Silifke Kabartması’nın İÖ. 5. yüzyılın sonlarında yaratılmış bir mezar anıtı olduğu düşünülmelidir

Anahtar Kelimeler:

Kilikya, Silifke Müzesi, Klasik heykeltıraşlık, mezar ikonografisi, Hermes Psychopompos, dexiosis

The marble block which is kept in the Silifke Museum and is decorated with relief figures on each face has a rectangular prism shape and is one of the important plastic works of the Classical Era pertaining to Greek art, rarely found in Cilicia. Faces of the block are described with the letters A- D. The figure of a young woman who is turned rightwards and is dressed is depicted on the A face which is despite some missings pretty well protected. The figure of a man which again moves towards right, has turned his head backwards and is depicted on the B face which is less worn. The extension of the right arm of the woman downwards and forward on the A face, that is towards the man on the B face and furthermore the man directing his head backwards, that is, towards the woman make us think that they were holding the hands of each other. The C face which is the rightside following the B face shows a man. The D face which is its continuance completely fell into ruin. But however, as much as it can be observed, it’s determined on these faces that two more figures must have taken place related to the mentioned man and woman figures on the other sides. Iconographic examination of signs of figures on the Silifke reliefs which are either protected well or partly have reached the present time, represent figures created in the tradition of tomb stele or monuments. Therefore, it must be considered that the Silifke relief is a tomb monument created at the end of 5th cent. BC

Keywords:

Cilicia, Silifke Museum, Classical Sculpture, tomb iconographic, Hermes Psychopompos, dexiosis,

PDF

___

Akurgal 1987 Akurgal E., griechische und römische Kunst in der Türkei, München.
Ashmole 1972 Ashmole B., Architect and Sculptor in Classical Greece, Londra. Binneboessel 1932 Binneboessel R., Studien zu den attischen Urkundenreliefs des 5. und 4.Jhr., Meeuws, Kaldenkirchen.
Blümel 1928 Blümel C., Katalog der Sammlung antiker Sculpturen III, Berlin.
Boardman 1985 Boardman J., Greek Sculpture. The Classical Period, Londra. Bol 2004 Bol P.C., Die Geschichte der antiken Bildhauerkunst, Mainz am Rhein.
Brouskari 1974 Brouskari M., Musée de L’Acropole, (Catalogue Descriptif) Atina. Bruns-Özgan 1987 Bruns-Özgan C., Lykische Grabreliefs des 5. und 4. Jahrhunderts v. Chr. 33. Beiheft. İstanbuler Mitteilungen, Tübingen.
Clairmont 1979 Clairmont C.W., “The Lekythos of Myrrhine”, Festschrift for F.P. von Blanckenhagen, Studies in Classical Art and Archaeology, 1970, 103-110.
Clairmont 1993 Clairmont C.W., Classical Attic Tombstones, Vol IV, Kilchberg. Davies 1985 Davies G., “The Significance of the Handshake Motif in Classical Funerary Art”, AJA Vol. 89, No. 4 (Oct., 1985), 627-640, lev. 68-70.
Despini 2003 Despini A., “Ein eisernes Ochanon eines schildes aus Sindos”, ΕΠΙΤΥΜΒΙΟΝ Gerhard Neumann, Atina, 69-90.
Diepolder 1965 Diepolder H., Die attischen Grabreliefs des 5. und 4.Jahr. v.Chr., Darmstadt.
Dohrn 1957 Dohrn T., Attische Plastik vom Tode des Phidias bis zum Wirken der grossen Meister des IV. Jhr. v. Chr
Fuchs 1969 Fuchs W., Die Sculptur derGriechen, München.
Ghali-Kahil 1955 Ghali-Kahil L., Les enlévements et le retour d’Hélène dans les textes et les documents figurés, Paris.
Hiller 1971 Hiller F., Formgeschichtliche Untersuchungen zur griechischen Statue des späten 5. Jhr.v.Chr., Mainz
Himmelmann 1956 Himmelmann N., Studien zum İlissos-Relief, München.
Himmelmann 1999 Himmelmann N., Attische Grabreliefs, Ophalen/Wiesbaden. Knittlmayer, Heilmeyer 1998
Knittlmayer B., Heilmeyer W.D., Staatliche Museen zu Berlin. Die antiken Sammlung altes Museum-Pergamonmuseum
Kunze 1962 Kunze E., “Die Ausgrabungen in Olympia”, ArchDelt 17, Chronika (1961-1962), 110-125.
Langlotz 1977 Langlotz E., “Das Hesperiden-Relief Albani”, Bonner Festgabe Johannes Straub, Bonn, 91-112.
Lullies, Hirmer 1956 Lullies R., Hirmer M., Griechische Plastik, München.
Meyer 1989 Meyer M., Die griechischen Urkundenreliefs, AM 13. Beiheft Berlin.
Neumann 1965 Neumann G., Gesten und Gebärden in der griechischen Kunst, Berlin.
Oakley, Sinos 1993 Oakley J.H., Sinos R.H., The Wedding in the Ancient Athens, Madison 1993.
Paribeni 1959 Paribeni E., Catalogo dele Sculture di Cirene, Monogfie di Arc. Libica-V, Roma. Peschlow-Bindokat 1972
Peschlow-Bindokat A., “Demeter und Persephone in der attischen Kunst des 6. bis 4.Jahrhunderts”, JdI 87, 60-157.
Recke 2002 Recke A., Gewalt und Leid, das Bild des Krieges bei den Athenern im 6. und 5. Jhr. v.Chr., İstanbul.
Reinsberg 1989 Reinsberg C., Ehe, hetaerentum und Knabenliebe im antiken Griechenland. Beck’s Archaeologische Bibliothek, Reinsberg 2001 Reinsberg C., “Der Polyxena Sarkophag in Çanakkale”, OLBA IV, 71-99, Lev. 23-26.
Ricks 2006 Ricks S.D., “Dexiosis and Dextrarum Iunctio: The Sacred Handclasp in the Classical and Early Christian World”, Provo, Utah: Maxwell Institute, FARMS Review Vol 18. 1, 2006, 431–436
Rigdwaty 1970 Rigdway B.S., The Severe Style in Grek Sculpture, Schmaltz 1970 Schmaltz B.,Untersuchungen zu den attischen Marmorlekythen, Schmaltz 1983 Schmaltz B., Griechische Grabreliefs, Darmstadt.
Schmaltz, Salta 2003 Schmaltz B., Salta M., “zur weiter-und Wiederverwendung attischer Grabreliefs klassischer Zeit, JdI. Band 118, 2003, 51-171, lev. 1-31.
Siebert 1990, Siebert G., “Hermes”, LIMC V.1-2, Zürich/München, 1990, 285-387.
Steiner 2003 Steiner D., Jenseitsreise und Unterwelt bei den Etruskern.
Untersuchungen zur Ikonographie und Bedeutung, Quellen und Forschungen zur Antiken Welt, Band 42, München