Hellenistik Dönemde Doğu Akdeniz'de Seramik Üretimi Üzerine Yeni Bir Öneri: Nagidos

Nagidos Hellenistik dönem seramiği, İ.Ö. 4. yy. sonu ile İ.Ö. 2. yy. ilk yarısı arasına aittir. İ.Ö. 2. yy.ın ortalarında Nagidos’ta seramik malzeme son bulmaktadır. Seramik buluntularla ortaya çıkan bu sonuç sikkeler, mühürlü amphora grupları gibi diğer buluntu gruplarıyla da desteklenmektedir. İ.Ö. 4. yy. sonu-3. başlarında Nagidos’ta Attika ithalleri ve bunların taklidi olan kaplar vardır. Bölgede cereyan eden Suriye savaşları nedeniyle seramik buluntuların bir süre azaldığı görülmüşse de İ.Ö. 3. yy.ın 2. yarısında çeşit ve sayı bakımından bir patlama yaşanmıştır. Bu seramik yoğunluğu, İ.Ö. 3. yy.ın ilk yarısına verilen ve Nagidos üretimi olduğu düşünülen mühürlü amporalarla seramik buluntuların kil yapısındaki paralellikler, Hellenistik dönemde Nagidos’ta bir seramik üretiminin olduğunu işaret etmektedir. Ayrıca Hellenistik döneme tarihlenen pişmiş toprak bir kalıp ve defolu seramiklerde bunu destekleyen diğer verilerdir.

Anahtar Kelimeler:

Mersin, kil

Die hellenistische Zeit in Nagidos umfasst die Periode zwischen dem letzten Viertel des 4. und der ersten Hälfte des 2. Jahrhunderts v. Chr. Die datierbaren Keramikfunde aus Nagidos enden um die Mitte des 2. Jahrhunderts. Dieses Phänomen korrespondiert mit anderem Fundmaterial wie etwa Münzen und den identifizierbaren Stempeln von Amphoren. Am Ende des 4. Jahrhunderts und zu Beginn des 3. Jahrhunderts treten in Nagidos verstärkt attische Importe und Imitationen attischer Keramik auf. Im zweiten Viertel des 3. Jahrhunderts v. Chr. reduzieren sich die Keramikfunde aufgrund der syrischen Kriege, die auch Auswirkungen auf Kilikien hatten. Aber in der zweiten Hälfte des 3. Jahrhunderts kommt es dann zu einem enormen Anstieg der Keramik, nicht nur an Anzahl, sondern auch die Keramikarten betreffend. Dieses massenhafte Vorkommen führt zu der Vermutung, dass es im hellenistischen Nagidos eine eigene Produktion gegeben hat. Diese Annahmen lassen sich ferner dadurch bekräftigen, dass gestempelte Amphoren, die in der ersten Hälfte des 3. Jahrhunderts hergestellt wurden, in Nagidos produziert wurden und sich bezüglich der jeweiligen Tonbeschaffenheit Parallelen feststellen lassen. Darüber hinaus können die in Nagidos gefundenen hellenistischen Tonmodel und keramischen Fehlbrände diese These stützen.

Keywords:

Mersin, clay,

___

Agora XXIX Rotroff, S. I. Hellenistic Pottery. Athenian and Imported Wheelmade Table Ware and Related Material, The Athenian Agora XXIX, 1997, Princeton.

Arslan 2003 Arslan, M. “İ.Ö. 188 Yılından 67 Yılına Kadar Lykia, Pamphylia ve Kilikia Trakheia Sahillerinde Korsanlık Faaliyetleri: Nedenleri ve Sonuçları” Adayla VI, 91-116.

Berlin-Pilacinski 2003 Berlin, A – Pilacinski J. “The Pottery of the early and middle Helenistic Period”, REDAC, 201- 236.

Cankardeş-Şenol – Alkaç 2007 Cankardeş-Şenol, G. – Alkaç, E. “Amphora Mühürleri: Rhodos, Knidos, Kıbrıs ve Lokal üretimleri” Dağlık Kilikia’da Bir Antik Kent Kazısının Sonuçları NAGIDOS, Adalya Ekyayın Dizisi 6, Ed. S. Durugönül, 297-344.

Crowfoot 1957 Crowfoot, J. W. – Crowfoot, G. M. – Kenyon, M. The Objects from Samaria, Samaria-Sebaste III, London.

Durugönül 1999 Durugönül, S. “Nagidos Üzerine Düşünceler” Olba II(Özel Sayı), I. Cilt, 67- 78.

Durugönül 2007a Durugönül, S. “Coğrafi-Topoğrafik Özellikler” Dağlık Kilikia’da Bir Antik Kent Kazısının Sonuçları NAGIDOS, Adalya Ekyayın Dizisi 6, Ed. S. Durugönül, 3-4.

Durugönül 2007b Durugönül, S. “Yamaç Evleri” Dağlık Kilikia’da Bir Antik Kent Kazısının Sonuçları NAGIDOS, Adalya Ekyayın Dizisi 6, Ed. S. Durugönül, 13-21.

Durugönül 2007c Durugönül, S. “İki Hellenistik Bronz Heykelcik ve Bir Kalıp(res. 124-133)” Dağlık Kilikia’da Bir Antik Kent Kazısının Sonuçları NAGIDOS, Adalya Ekyayın Dizisi 6, Ed. S. Durugönül, 355-367.

Durukan1998 Durukan, M. “İ.Ö. 308-188 Arasında Olba Teritoriumunda Yaşanan Siyasi Gelişmeler” Olba I, 87-95.

Durukan 2005 Durukan, M. “Antik Dönemde Mersin Coğrafyasının Jeostratejik ve Politik Önemi” Tarih İçinde Mersin Kologyumu II, 6-11.

Durukan 2007a Durukan, M. “Arkaik Dönem Seramikleri” Dağlık Kilikia’da Bir Antik Kent Kazısının Sonuçları NAGIDOS, Adalya Ekyayın Dizisi 6, Ed. S. Durugönül, 43-112.

Durukan 2007b Durukan, M. “Seramikler Işığında Nagidos” Dağlık Kilikia’da Bir Antik Kent Kazısının Sonuçları NAGIDOS, Adalya Ekyayın Dizisi 6, Ed. S. Durugönül, 228-241.

Durukan – Alkaç 2007 Durukan, M. – Alkaç, E. “Klasik Dönem Seramikleri” Dağlık Kilikia’da Bir Antik Kent Kazısı Sonuçları NAGIDOS, Adalya Ekyayın Dizisi 6, Ed. S. Durugönül, 112-154.

Durukan – Körsulu 2007 Durukan, M. – Körsulu, H. “Helenistik Dönem Seramikleri” Dağlık Kilikia’da Bir Antik Kent Kazısı Sonuçları NAGIDOS, Adalya Ekyayın Dizisi 6, Ed. S. Durugönül,155-228.

Dothan 1971 Dothan, D. The Second and Third Seasons of the Excavations. 1963, 1965, Soundings in 1967, Ashdod II-III, ‘Atigot, Engilish series 9-10, Jeruselam.

Guz-Zilberstein 1995 Guz-Zilberstein, B. ‘‘The Typology of the Hellenistic Coarse Ware and Selected Loci of the Hellenitic and Roman Periods’’ Area A ve C. The Finds, Excavations at Dor, Final Raport I B, Ed. E. Stern, Jeruselam, 289- 433.

Hayes 1991 Hayes, J. W. The Hellenistic and Roman Pottery, Paphos III, Nicosia.

Jones 1950 Jones, F. F. “Pottery, in: Excavations at Gözlü Kule” Tarsus I, Ed. H. Goldman, Princeton, N. J, 149- 296.

Jones – Habicht 1989 Jones, C. P. – Habicht, Ch. “A Hellenistic Insciription From Arsinoe In Cilicia” Phonex XLIII: 4, Winter/hiver, 1989, 317- 346.

Körsulu 2006 Körsulu, H. Nagidos Hellenistik Dönem Seramikleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü, Danışman: Yrd. Doç. Dr. Murat Durukan, Mersin.

Mitsopoulos-Leon 1991 Mitsopoulos–Leon, V. Die Basilika am Staatmarkin Ephesos. Kleinfunde 1, Keramik hellenıstischer und römischer Zeit, Forschungen in Ephesos IX, 212, Vienna.

Opelt–Kirsten 1989 Opelt, I. – Kirsten, E. ‘‘ Eine Urkunde der Gründung von Arsinoe in Kilikien’’ ZPE 77, 55-66.

Patsiada 1990 Patsiada, V. “Κεραμκε του τυπου της “Δυτικης κλιτυος” απο τη Ροδο” ArchDelt 38, 105- 210.

Postgate – Baker 1995 Postgate, J. N. – Baker, H.D. ‘‘Kilisetepe 1994’’ AnatSt 65,139-191

Rosental-Heginbottom 1995 Rosental-Heginbottom, R. ‘‘İmported Hellenistic and Roman Pottery’’ Area A ve C. The Finds, Excavations at Dor, Final Raport I B, (Ed.: E. Stern ), Jeruselam, 183- 288.

Rotroff 2002 Rotroff, S. I. “ West Slope in the East”, Ceramiques hellenisques et romaines. Productions et diffision en Mediterranee orientale(Chybre, Egypte et cote syro-palestinienne), Lyon 2-4 Mars 2000, TMO 35 (Ed.: F. Blonde, P. Ballet, J. Francois-Salles), Lyon, 97- 115.

Şenol-Aşkın Şenol, A. Kaan- Aşkın, E. “Amphoralar Işığında Kentin Ticari İlişkileri” Dağlık Kilikia’da Bir Antik Kent Kazısının Sonuçları NAGIDOS, Adalya Ekyayın Dizisi 6, Ed. S. Durugönül, 241-297.

Tekin 2007 Tekin, O. “Sikkeler” Dağlık Kilikia’da Bir Antik Kent Kazısının Sonuçları NAGIDOS, Adalya Ekyayın Dizisi 6, Ed. S. Durugönül, 369-390.

Waage 1948 Waage, F. O. ‘‘Hellenistic and Roman Tableware of Nort Syria’’ Ceramics and İslamic Coins, Antioch IV, I, Ed. Frederick, O. Waage, Princeton, 1- 60.

Zoroğlu 2004 Zoroğlu, L. ‘‘Hellenistic Pottery from Kelenderis’’ ΕΤ′ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΚΕΡΑΜΙΚΗ. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΛΕΙΣΤΑ ΣΥΝΟΛΑ - ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ, ΒΟΛΟΣ 17-23 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2000, ΑΘΗΝΑ, 299- 315.