ERKAN DÜNDAR

ROMAN AMPHORA STAMPS FROM PATARA

Patara'dan Roma Dönemi Amphora MühürleriAnadolu'nun güney batısında bulunan Patara, Lykia Bölgesi'nin önemli liman kentlerinden birisidir. Patara'nın Telmessos ile birlikte, batı Lykia'daki korunaklı ve büyük limanlardan birisine sahip oluşu, kentte ticari amphoraları İ.Ö. ca. 7. yüzyıldan geç antik döneme kadar (İ.S. ca. 12. yüzyıl) kesintisiz bir şekilde izlememize olanak sağlamıştır. Amphoralarda görülen bu zamansal devamlılığın yanı sıra, Patara'nın Anadolu'nun güneybatısında Ege ve Doğu Akdeniz arasındaki deniz ticaret rotasının üzerinde oluşu ve özellikle Hellenistik Dönem'de Rhodos, Knidos ve Rhodos kontrolü altında Anadolu'da üretim yapan Rhodos Peraiası gibi antik dönemin önemli şarap ve amphora üreticilerine olan yakınlığı, Patara'da bulunan amphora tipolojilerinin çok çeşitli olmasında etkili olmuştur. Bu önemli verilerin aksine, bugüne kadar Lykia Bölgesi'nde özellikle Roma İmparatorluk Dönemi'ne ait detaylı bir amphora çalışmasının yapılmamış olması bölgenin araştırmacılar için bilinmeyen bir nokta olarak kalmasına neden olmuştur. Çalışma konusunu oluşturan, Patara'da farklı alanlarda bulunan ve Roma İmparatorluk Dönemi içlerine tarihlendirdiğimiz dört adet amphora mührü bu bağlamda önemlidir. Çalışmanın ana çıkış noktasını oluşturan bu amphora mühürleri, sayısal olarak az olmalarına karşın, Patara ve özellikle Batı Lykia'nın erken İmparatorluk Dönemi'ndeki ticari ilişkilerinin anlaşılmasına olanak sağlayacak ilk somut veriler olduğu gibi, kentin bu dönemdeki deniz aşırı ticari ilişkileri hakkında da ilk ön bilgileri sunması açısından önemlidir. Patara'da şimdiye kadar gerçekleştirilen kazılarda kısıtlı sayıda ele geçen bu mühürler en azından şimdilik, kentin İtalya yarımadası ile İ.Ö. 1. yüzyıl içlerinden itibaren ticari ilişki içinde olduğunu göstermektedir

Located in Southwestern Anatolia, Patara was one of the most important port cities in Lycia. The fact that Patara, along with Telmessos, had one of the largest and most secured seaports in Western Lycia enables us to trace the commercial amphorae in the city from Late Antiquity (c. 12th A.D.), uninterruptedly back to the 7th century B.C. Alongside this temporal continuity observed in the amphorae from the city, particularly as it was on the maritime trade route linking the Aegean and Eastern Mediterranean cities and with its proximity to the prominent contemporary wine and amphora producers such as Rhodes, Cnidus, and the Rhodian Peraia, which produced in Anatolia under Rhodian control during the Hellenistic Period, resulted in the finds of a wide variety of amphora typologies at Patara. Despite the historical significance of the region as outlined above, neither a detailed analysis nor any comprehensive archaeological study has previously been conducted on the Roman amphorae from Lycia, obscuring through the lack of research, recognition of the region that reflects its importance. In this context, the four amphora stamps from the Roman Empire Period, unearthed at different sites at Patara, are of significant importance. The detailed analysis of these amphora stamps, the main focus of this study, should provide the first solid data to illuminate the trade affairs of Patara and particularly of Western Lycia during the early Roman period and it presents the first preliminary information regarding the overseas trade activities of the city during this period. These stamps, uncovered through only a limited number of excavation campaigns at Patara, indicate the city actively engaged in commercial affairs with the Italian peninsula by the 1st century B.C

___

Baldacci 1972 Baldacci, P., “Importazioni cisalpine e produzione apula”, in: Recherches sur les amphores romaines. Actes du Colloque de Rome (4 mars 1971). Rome: d’École Française de Rome 10, 7-28.

Behrwald 2000 Behrwald, R., Der Lykische Bund. Untersuchungen zu Geschichte und Verfassung, Bonn. Blanc-Bijon et al. 1998

Blanc-Bijon, V. – M.B. Carre – A. Hesnard – A. Tchernia, Recueil de Timbres sur Amphores Romaines II (1989-1990 et compléments 1987-1988), Aix-en-Provence.

Callender 1965 Callender, M.H., Roman Amphorae, with Index of Stamps, London.

Cankardeş-Şenol (forthcoming) Cankardeş-Şenol, G., “Stamps on Italian Amphoras from the Excavations in Alexandria”, Ricostruire i Commerci Nel Mediterraneo in Epoca Ellenıstica E Romana Attraverso Approcci Scientifici E Tecnologici. 24, 25 and 26 January 2011 (forthcoming).

Dündar 2012 Dündar, E., Patara Kazılarından Ele Geçen (1989-2010 Yılları) Arkaik, Klasik ve Hellenistik Dönem Ticari Amphoralar ve Amphora Mühürleri (Unpublished PhD Thesis, Akdeniz University), Antalya.

Empereur – Hesnard 1987 Empereur, J.Y. – A. Hesnard, Les Amphores Hellénistiques, Céramiques Hellénistiques et Romaines II, Paris.

Grace 1949 Grace, V., “Standard Pottery Containers of the Ancient Greek World”, Commemorative Studies in Honor of Theodore Leslie Shear, Hesperia Suppl. 8, 175-189.

Grace 1962 Grace, V., “Stamped Handles of Commercial Amphoras”, in: H.D. Colt (Ed.), Excavations at Nessana, Vol. I, 106-130. Grace 1979 Grace, V. R., Amphoras and the Ancient Wine Trade, Excavations of the Athenian Agora. Picture Book No. 6, Princeton – New Jersey.

Haensch 1997 Haensch, R., Capita Provinciarum: Statthaltersitze und Provinzialverwaltung in der römischen Kaiserzeit, Mainz am Rhein.

Işık 2011 Işık, F., ‘Caput Gentis Lyciae’ Patara Capital of the Lycian League, İstanbul.

Magie 1950 Magie, D., Roman Rule in Asia Minor. To the end of the Third Century after Christ, Princeton, New Jersey.

Palazzo 1993 Palazzo, P., “Anse con bollo rinvenute in loc. La Rosa (Brindisi)”, Taras 13, 1/2, 227-236.

Peacock – Williams 1991 Peacock, D.P.S. – D.F. Williams, Amphorae and the Roman Economy, London and New York.

Preynat 1992 Preynat, J.P., Un haut lieu celtique en Forez: l’Oppidum d’Essalois, Chambles. Campagnes de fouilles 1959-1979, Chambles.

Rückert 2000 Rückert, B., “Keramik der Kampagne 1995”, in: F. Kolb (Ed.), Lykische Studien 5. Die Siedlungskammer des Yavu-Berglandes Berichte über die Ergebnisse der Feldforschungskampagne 1995 auf dem Territorium der zentrallykischen Polis Kyaneai, AMS 41, 95-136.

Sciarra 1972 Sciarra, B., “Ricerche in Contrada Apani, Agro di Brindisi”, in: Recherches sur les amphores romaines. Actes du Colloque de Rome (4 mars 1971). Rome: d’École Française de Rome 10, 29-34.

Sztetyłło 1983 Sztetyłło, Z., Les Timbres céramiques dans les Collections du Musée National de Varsovie, Varsovie.

Şenol 2000 Şenol, A.K., İskenderiye Kazılarında Ele Geçen Amphoralar Işığında Kentin Roma Dönemi Şarap, Zeytinyağı, Salamura Balık ve Sos Ticareti (Unpublished PhD Thesis, Ege University), İzmir.

Tchernia 1969 Tchernia, A., “Recherches archéologiques sous-marines”, Gallia 27/2, 465-499.