Fikret ÖZBAY

Klazomenai'daki MÖ 4. yüzyıl yerleşiminde açığa çıkarılan prostaslı evlerin kökeni ve gelişimi

Klasik dönem boyunca, Yunan kentlerinde kullanılan prostaslı evler gelişkin bir ev modeli olarak karşımıza çıkmaktadır. Dikdörtgen planlı bu evlerin içinde mekanların konumları belirlenmiş ve bir ilkeymiş gibi birçok kentte aynı şekilde uygulanmıştır. Prostaslı evlerin konut bölümleri işlik ve ahırlardan ayrılmış ve böylece farklı amaçlar için farklı mekan grupları oluşturulmuştur. Klazomenai'daki MÖ. 4. yüzyıl kentinde de görülen bu ev tipinin, öncülerinin MÖ 3. bindeki mega-ronlara kadar gittiği görülmektedir.

Ursprung und entwicklung der prostashaeuser des 4.Jhs. v. Chr. in klazomenai

Die Prostashâuser, die man durch die klassische Zeit hindurch in den griechischen Stâdten trifft, treten als entwickeltes Hausmodel auf. Das Innere dieser Hâuser mit einem rechteckigen Grundriss zeigt geregelte Raumverteilungen und derselbe Plan wurde wie ein Regel in vielen Stâdten angewandt. Die Wohnteile der Prostashâuser werden von den Ateliers und Stâllen getrennt. Dadurch entstanden verschiedene Raumgruppen fur bestimmte Zwecke. Die Vorlâufer dieses Haustypus, der im 4. Jhs. v. Chr. auch in Klazomenai auftritt, sind bis zu den Megaronbauten des 3. Jts. v. Chr. zurückzuverfolgen.

___

Akurgal 1978 Akurgal, E., Ancient Civilization and Ruins of Turkey, 4th. Edition,Istanbul.

Akurgal 1997 Akurgal, E., Eski İzmir I Yerleşme Katları ve Athena Tapmağı, 3. baskı, T.T.K. Basımevi, Ankara.

Blegen 1966 Blegen, W.C., Troy, Newyork 1966.

Boardman 1967 Boardman, J., Excavations in Chios 1952-1955, Greek Emporio, BSA, supp.6, Oxford, 1967.

Drerup 1967 Drerup, H., "Prostas und Pastashaus. Zur Typologie des griechischen Hauses", MarbWPr 1967, 6-17.

Drerup 1969 Drerup, H., "Griechische Baukunst in geometrischer Zeit", Archeologia Homerica Band II, Gottingen 1969, 1-134.

Ersoy 2004 Ersoy, Y.E., "Klazomenai: 900-500 BC. History and Settlement Evidence", in A. Moustaka, E. Skarlatidou, M.-C. Tzannes and Y. Ersoy (eds.), Klazomenai, Teos and Abdera: Metropolis and Colony Proceedings of the International Symposium held at the Archaeological Miseum of Abdera, 20-21 October 2001, Thessaloniki, 43-76.

Hoepner - Scwandner 1994 Hoepner, W. - Schwandner, E.L., Haus und Stadt im Klassischen Griechenland, Wohnen in der Klassischen Polis I.

Hoepfner 1999 Hoepfner, W., "Houses and Society in Classical Antiquity (Klasik Dönemde Konut ve Toplum)", Tarihten Günümüze Anadolu'da Konut ve Yerleşim (Housing and Settlement in Anatolia A Historical Perspective), HABITAT II, İstanbul, 154-164.

Işık 1998 Işık, F., "Megaron Özel Bir Yapı Tipinin Kökeni, Gelişimi ve Bir Ege Tapmağına Dönüşümü", Adalya II, 1-49.

Kinch 1914 Kinch, K.F., Vroulia, Berlin.

Korfmann 1996 Korfmann, M., "Çanakkale Boğazı'nda Troia Kalesi ve Aşağı Kenti, Denizlerin ve Karaların Birleştiği Yerdeki Savaş ve Barış Kenti", Tarihten Günümüze Anadolu'da Konut ve Yerleşim (Housing and Settlement in Anatolia, A historical Perspektive), İstanbul, 83-98.

Lang 1996 Lang, F., Archaische Siedlungen in Griechenland, Struktur und Entwicklung, Berlin.

Mazarakis 1997 Mazarakis, A.A., From rulers' dwellings to temples. Architecture, religion and society in Early Iron Age Greece (SIMA, 121.), Jonsered.

Mazarakis 2001 Mazarakis A.A., "From Huts to Houses in Early Iron Age Greece", J.R. Brandt ve L. Karlsson (ed.), From Huts to Houses Transformations of Ancient Societies Proceedings of an international Seminar by the Norwegian and Swedish İntitutes in Rome 21-24 September 1997, Stockholm, 139-161.

Nevett 1999 Nevett, L.C., House and Society in the Ancient Grek World, Cambirdge.

Naumann 1975 Naumann, R., Eski Anadolu Mimarlığı (Çev. B. Madra), Ankara.

Özbay 2004 Özbay, F., "The History and Archaeology of Klazomenai in the Fourth Century BC and the Settlement at Chyton" in A. Moustaka, E. Skarlatidou, M.-C. Tzannes and Y. Ersoy (eds), Klazomenai, Teos and Abdera: Metropolis and Colony Proceedings of the Internationaş Symposium held at the Archaeological Miseum of Abdera, 20-21 October 2001, Thessaloniki, 133-161.

Özbay 2006 Özbay, F., Klazomenai'deki MÖ. 4. Yüzyıl Yerleşimi (İzmir 2006) (Yayınlanmamış Doktora Tezi).

Sezgin 2002 Sezgin,Y., Klazomenai M.Ö. 4. Yüzyıl Basileiası (İzmir 2002) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).

Schweitzer 1951 Schweitzer, B., "Megaron und Hofhaus in der Aegaeis des 3. 2. Jahrtausend v. Chr." BSA 46, 160-167.

Usman 1958 Usman, M., Antik Devir Küçük Asya Evleri, İstanbul.