Türkiye’de gelişmişlik seviyesi iş kazası ilişkisinin analizi ve benzer gelişmişlik seviyesindeki ülkelerle karşılaştırılması

İş kazaları yol açtıkları ölüm, yaralanma ve işgücü kayıpları ile iş hayatının en önemli sorunlarından birisi olmaya devam etmekte, istatistikler ise gelişmiş ülkelerde iş kazalarının diğer ülkelere göre daha az olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada Türkiye’nin gelişmişlik seviyesi ile iş kazası istatistikleri arasındaki ilişkinin ortaya konması amaçlanmıştır. Bu amaçla gelişmişlik seviyesi göstergeleri olan kişi başı gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH), ortalama eğitim süresi ve İnsani Gelişme Endeksi (İGE) verilerinin ölümcül ve ölümcül olmayan iş kazaları ile ilişkisi basit regresyon analizi yöntemi ile incelenmiştir. Benzer analizler, Türkiye ile benzer gelişmişlik düzeyindeki Rusya, Romanya, Portekiz, Hırvatistan ve Meksika için İGE verisi baz alınarak yapılmıştır. Çalışma sonuçları Türkiye için İGE ile ölüm sayıları arasında ters yönlü yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki ortaya koymuş, ancak 2000-2012 yılları arası iş kazası verisi için yine ters yönlü bir ilişki görülürken, 2013-2018 yıllarında bu ilişkinin ne yazık ki pozitife döndüğü görülmüştür. Karşılaştırma yapılan ülkelerin genelinde ise gelişmişlik düzeyi artarken kaza ve ölümlerin azaldığı görülmüştür. Çalışma sonuçlarının paydaşlara Türkiye’de iş güvenliğinin gelişmişlikle ilişkisi ve mevcut durumu hakkında önemli veriler sağlayacağı değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Gelişmişlik Seviyesi, İş kazası, İnsani gelişim endeksi

PDF

___

Alonso, J. A., Cortez, A. L., & Klasen, S., (2015), LDC and other country groupings: How useful are current approaches to classify countries in a more heterogeneous developing world? Global Governance and Rules for the Post-2015 Era: Addressing Emerging Issues in the Global Environment, 424.
Baradan, S., Dikmen, S. U., & Akboga Kale, O., (2019), Impact of human development on safety consciousness in construction. International journal of occupational safety and ergonomics, 25(1), 40-50.
Barth A., Winker R., Ponocny-Seliger R. et al. (2007), Economic growth and the incidence of occupational injuries in Austria. Wien Klin Wochenschr.;119(5–6):158–163.
Broszkiewicz, R., (2016), Affluence, occupational safety and ergonomics: are they interdependent?. International journal of occupational safety and ergonomics, 22(4), 577-579.
Çolak, O., & Palaz, S. (2017). The relationship between economic development and fatal occupational accidents: Evidence from Turkey. Scientific annals of economics and business, 64(1), 19-31.
Ergör, O. A., Demiral, Y., & Piyal, Y. B., (2003), A significant outcome of work life: occupational accidents in a developing country, Turkey. Journal of occupational health, 45(1), 74-80.
Fan, W., (2003), Chinese Occupational Safety Situation, Gap and Counter measure. China Coal Industry Publishing House.
Gan, F. F., & Koehler, K. J., (1990), Goodness-of-Fit Tests Based on P-P Probability Plots. Technometrics, 32(3), 289-303.
Gümüş, R., & Gülsün, Z., (2020), Occupational health and safety indicators of Turkey and their relationships with social and economic development factors between 1998 and 2014. International Journal of Healthcare Management, 13(2), 99-107.
ILO (International Labor Organization), Safety and health at work. http://www.ilo.org/global/standards/subjects-covered-by-international-labourstandards/occupational-safety-and-health/lang--en/index.htm. (16.05.2020)
ILO-1 (International Labor Organization), Geneva: The Organization; c1996–2016 Safety and Health Statistics. http://www.ilo.org/global/statistics-and-databases/statistics overview -and- topics/safety-and-health/lang--en/index.htm. (15.05.2020)
Ivascu, L., & Cioca, L. I., (2019). Occupational accidents assessment by field of activity and investigation model for prevention and control. Safety, 5(1), 12.
Kahraman, E., Akay, Ö., & Kılıç, A. M., (2019). Investigation into the relationship between fatal work accidents, national income, and employment rate in developed and developing countries. Journal of occupational health, 61(3), 213-218.
Li, S. O. N. G., Xueqiu, H. E., & Li, C., (2011), Longitudinal relationship between economic development and occupational accidents in China. Accident Analysis & Prevention, 43(1), 82-86.
Mendes, M., & Pala, A., (2003). Type I error rate and power of three normality tests. Pakistan Journal of Information and Technology, 2(2), 135-139.
Mouza, A. M., & Targoutzidis, A., (2010), The effect of the economic cycle on workplace accidents in six European countries. Ege Akademik Bakis, 10(1), 1.
Mouza, A. M., & Targoutzidis, A., (2012), The impact of the economic cycle on fatal injuries. The case of UK 1971–2007. Quality & Quantity, 46(6), 1917-1929.
Palaz, S., & Çolak, O., (2017), Economic development and incidence of fatal occupational accidents: Evidence from the selected OECD countries. In DIEM: Dubrovnik International Economic Meeting, Vol. 3, No. 1, pp. 913-924.
Rantanen, J., & Fedotov, I. A., (1995), Standards, principles and approaches in occupational health services. Occupational Health, 5(7).
SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) İstatistik Yılları http://www.sgk.gov.tr/ wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari (12.05.2020)
Shapiro, S. S., & Wilk, M. B., (1965). An analysis of variance test for normality (complete samples). Biometrika, 52(3/4), 591-611.
Taner, M. T., Mıhcı, H., Sezen, B., & Kağan, G., (2015), A comparative study between human development index and work accidents in Turkey and the EU member countries.
UNDP. United Nations Development Programme Human Development Index. http://hdr.undp.org/en/data# (24.04.2020)
UNDP-1. United Nations Development Programme. Mean years of schooling of countries http://hdr.undp.org/en/indicators/103006# (12.05.2020)
UNDP-2. United Nations Development Programme. Human Development Index (HDI) | Human Development Reports http://www.hdr.undp.org/ (14.05.2020)
Unsar S, Sut N., (2009), General assessment of the occupational accidents that occurred in Turkey between the years 2000 and 2005. Safety Science; 47:614–619.
World Bank. GDP Gross Domestic, https://data.worldbank.org/ indicator /NY.GDP.PCAP.PP.CD?end=2003&most_recent_value_desc=false&start=1990 (10.05.2020)