İş Sağlığı ve Güvenliğinde Metal İşleme Sıvıları

Talaşlı imalat başta olmak üzere metallerin işlenmesi operasyonlarında metal işleme sıvıları ihtiyaç duyulan en temel malzemelerden biridir. Endüstride bilinen ismi bor yağı olmakla beraber kesme yağı, emülsiyon sıvısı, soğutma sıvısı, metal uzaklaştırma sıvısı, metal işleme sıvısı/yağı vb. tabirler ile tanımlanır. Söz konusu akışkanlar çalışan sağlığı yönünden cilt rahatsızlıkları, solunum rahatsızlıkları, kanser vb. riskler barındırmaktadır. Bu sıvılar, operasyon sürecinde sıcaklık etkisiyle buhar (sis, bulut, buğu) haline gelerek ciddi solunum problemlerine sebep olabileceği gibi ortam şartlarından etkilenmesiyle özellikleri kötüleşerek temas sonucu cilt hastalıklarına da yol açabilmektedir. Bu bağlamda birçok ülkede söz konusu akışkanlara maruziyeti azaltmak için araştırmalar ve tartışmalar yapılmaktadır. Metal işleme sıvılarından kaynaklı tehlikelerin öncelikle yeterli ve güncel bilgiler edinilerek tanımlanması önem teşkil etmektedir. Söz konusu sıvıların çalışan sağlığına etkileri maruziyet türü, düzeyi, şiddeti ve kullanılan akışkanın tipine göre değişiklik göstermektedir. Bu çalışmada metal işleme sıvıları tanıtılarak kısa veya uzun vadede söz konusu akışkanların çalışan sağlığına etkileri ve alınması gerekli tedbirlere ilişkin iş sağlığı ve güvenliği açısından bir perspektif sunulması amaçlanmış olup sonuç olarak metal işleme sıvılarının çalışan sağlığına etkileri ve bunlara karşın alınması gerekli teknik ve organizasyonel tedbirler ulusal mevzuat ile uluslararası çalışmalar da dikkate alınarak ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Metal İşleme Sıvıları, Talaşlı İmalat, İş Sağlığı ve Güvenliği, Mesleki Maruziyet

PDF

___

Akkurt, M. (2004). Talaş Kaldırma ve Takım Tezgahları. Birsen Yayınevi.
Air Quality Engineering, https://www.air-quality-eng.com/products/mistbuster-500/. (Erişim tarihi: 27 Nisan 2020). Anaç, N., Ay, İ. (2004). Soğutma Sıvılarının İnsan Sağlığına Etkileri. Metalmakina, 149.
Belgin Madeni Yağlar. (2019). Su İle Karışan Metal İşleme Sıvıları Kullanım Bilgileri, https://www.tezmaksan.com.tr/su-ile-karisan-metal-isleme-sivilari-kullanim-bilgileri.pdf. (Erişim tarihi:25 Nisan 2020).
Bruins, D. H., Drager, H. J. (1975). Talaşlı Metal İşlemede Takımlar ve Takım Tezgahları.
Burton, N. C. (2008). Preventing Health Hazards from Metal Working Fluids, NIOSH Science Blog.
Canadian Centre for Occupational Health and Safety, OSH Answers Fact Sheets, https://www.ccohs.ca/oshanswers/chemicals/metalworking_fluids.html. (Erişim tarihi:25 Nisan 2020).
Canter, N. (2019). Metalworking fluids:The quest for bioresistance. Tribology and Lubrication Technology, 75(3). Çabuk, H., Akkuş, G., Soyusinmez, T. (2017). Soğutma Sıvısı Bulutunun Vakumlu Santrifüj Yöntemi İle Geri Kazanımı Ve Temiz Hava Elde Edilmesi. Mühendis Ve Makina, 58(684).
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. (2013). Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2012). Metal Sektörü Rehber Dokümanı.
Erel, F., Coşkunses, F. I. (2012). Metal İşleme Akışkanları Kullanımında İş Sağlığı ve Güvenliği. İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü, Ankara.
Frank, R., Revonna M. (2011). Physical Hazard Control", Government Institutes, U.S.A.
Gorny , R., Szponar, B. (2004). Metalworking fluid bioaerosols at selected workplaces in a steelworks. American Journal of Industrial Medicine(46), 400-403.
Gündoğdu, H. (2006). Kesme Sıvılı Ve Kuru Talaşlı İşlemenin İş Parçası ve Kesici Takım Üzerindeki Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Health and Safety Executive(HSE). (2007). RR577-The causative factors of dermatitis among workers exposed to metalworking fluids.
Washington State Department of Labor and Industries. (2001) Prevention of Skin problems When Working with Metal Working Fluids Techincal Report.
İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü. (2013). Çalışma Yaşamında Sağlık Gözetimi Rehberi. Türkiye'de İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Koşullarının İyileştirilmesi Projesi (İSGİP).
Kavuncu, İ. (1975). Metal İşlemede Kesme Yağları. Tmmob Makine Mühendisleri Odası, Ankara.
Kuram, E. (2009). Bitkisel Esaslı Kesme Sıvılarının Delmedeki Performansının Araştırılması.Yüksek Lisans Tezi, GYTE-Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Lubriserv Metalworking Fluids and Equipment, https://www.lubriserv.com/machine-and-coolant-cleaning-service/. (Erişim tarihi: 25 Nisan 2020).
https://www.makinaegitimi.com/sogutma-sivilari-nelerdir-sogutma-sivilari-hakkinda-bilgi/. (Erişim tarihi: 27 Nisan 2020).
Master Chemical Corporation (Master Fluid Solutions). (2005). Characteristics of Metalworking Fluids – Foam, Teknik Bülten.
Nune, M. M., Chaganti, P. K. (2019). Development, characterization, and evaluation of novel eco-friendly. Measurement(137), 401-416.
Occupational Safety and Health Administration (OSHA). (1999) Metalworking Fluids: Safety and Health Best Practices Manual.
Osama, M., & Singh, A. (2017). Recent developments and performance review of metal working fluids. Tribology International(114), 389-401.
Petroyağ ve Kimyasalları San. ve Tic. A.Ş., Metal Working Fluids.
Puneeth, H., & Prasad, M. (2019). Biological factors influencing the degradation of water soluble metal working fluids. Sustainable Water Resources Management(5), 1357–1367.
Schinkel , L., & Lehner, S. (2018). Transformation of chlorinated paraffins to olefins during metal work and thermal exposure. Chemosphere(194), 803-811.
Şahin, Y. (2001). Talaş Kaldırma Prensipleri 2. Nobel Yayın, Ankara.
Demir, H. (2009). Talaşlı Üretimde Kullanilan Kesme Sıvılarından İstenen Özellikler. Uluslararası İleri Teknolojiler Sempozyumu (IATS’09), Karabük.
The National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). (1998). Criteria for a Recommended Standard Occupational Exposure to Metalworking Fluids.
United Kingdom Lubricants Association (UKLA). (2018). Good Practice Guide for Safe Handling and Disposal of Metalworking Fluids.
Wisley, S. F., Anselmo, E. D., Alisson, M. (2001). Application of cutting fluids in machining processes. Journal of the Brazilian Society of Mechanical Sciences, 23(2).
Akkurt, M. (2004). Talaş Kaldırma ve Takım Tezgahları. Birsen Yayınevi.
Air Quality Engineering, https://www.air-quality-eng.com/products/mistbuster-500/. (Erişim tarihi: 27 Nisan 2020). Anaç, N., Ay, İ. (2004). Soğutma Sıvılarının İnsan Sağlığına Etkileri. Metalmakina, 149.
Belgin Madeni Yağlar. (2019). Su İle Karışan Metal İşleme Sıvıları Kullanım Bilgileri, https://www.tezmaksan.com.tr/su-ile-karisan-metal-isleme-sivilari-kullanim-bilgileri.pdf. (Erişim tarihi:25 Nisan 2020).
Bruins, D. H., Drager, H. J. (1975). Talaşlı Metal İşlemede Takımlar ve Takım Tezgahları.
Burton, N. C. (2008). Preventing Health Hazards from Metal Working Fluids, NIOSH Science Blog.
Canadian Centre for Occupational Health and Safety, OSH Answers Fact Sheets, https://www.ccohs.ca/oshanswers/chemicals/metalworking_fluids.html. (Erişim tarihi:25 Nisan 2020).
Canter, N. (2019). Metalworking fluids:The quest for bioresistance. Tribology and Lubrication Technology, 75(3). Çabuk, H., Akkuş, G., Soyusinmez, T. (2017). Soğutma Sıvısı Bulutunun Vakumlu Santrifüj Yöntemi İle Geri Kazanımı Ve Temiz Hava Elde Edilmesi. Mühendis Ve Makina, 58(684). Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. (2013). Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2012). Metal Sektörü Rehber Dokümanı.
Erel, F., Coşkunses, F. I. (2012). Metal İşleme Akışkanları Kullanımında İş Sağlığı ve Güvenliği. İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü, Ankara.
Frank, R., Revonna M. (2011). Physical Hazard Control", Government Institutes, U.S.A.
Gündoğdu, H. (2006). Kesme Sıvılı Ve Kuru Talaşlı İşlemenin İş Parçası ve Kesici Takım Üzerindeki Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Health and Safety Executive(HSE). (2007). RR577-The causative factors of dermatitis among workers exposed to metalworking fluids.
Washington State Department of Labor and Industries. (2001) Prevention of Skin problems When Working with Metal Working Fluids Techincal Report.
İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü. (2013). Çalışma Yaşamında Sağlık Gözetimi Rehberi. Türkiye'de İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Koşullarının İyileştirilmesi Projesi (İSGİP).
Kavuncu, İ. (1975). Metal İşlemede Kesme Yağları. Tmmob Makine Mühendisleri Odası, Ankara.
Kuram, E. (2009). Bitkisel Esaslı Kesme Sıvılarının Delmedeki Performansının Araştırılması.Yüksek Lisans Tezi, GYTE-Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Lubriserv Metalworking Fluids and Equipment, https://www.lubriserv.com/machine-and-coolant-cleaning-service/. (Erişim tarihi: 25 Nisan 2020).
https://www.makinaegitimi.com/sogutma-sivilari-nelerdir-sogutma-sivilari-hakkinda-bilgi/. (Erişim tarihi: 27 Nisan 2020).
Master Chemical Corporation (Master Fluid Solutions). (2005). Characteristics of Metalworking Fluids – Foam, Teknik Bülten.
Occupational Safety and Health Administration (OSHA). (1999) Metalworking Fluids: Safety and Health Best Practices Manual.
Petroyağ ve Kimyasalları San. ve Tic. A.Ş., Metal Working Fluids.
Şahin, Y. (2001). Talaş Kaldırma Prensipleri 2. Nobel Yayın, Ankara.
Demir, H. (2009). Talaşlı Üretimde Kullanilan Kesme Sıvılarından İstenen Özellikler. Uluslararası İleri Teknolojiler Sempozyumu (IATS’09), Karabük.
The National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). (1998). Criteria for a Recommended Standard Occupational Exposure to Metalworking Fluids.
United Kingdom Lubricants Association (UKLA). (2018). Good Practice Guide for Safe Handling and Disposal of Metalworking Fluids.
Wisley, S. F., Anselmo, E. D., Alisson, M. (2001). Application of cutting fluids in machining processes. Journal of the Brazilian Society of Mechanical Sciences, 23(2).
Yücel, E., Günay, M., Ayyıldız, M. (2011). Talaşlı İmalatta Kullanılan Kesme Sıvılarının İnsan Sağlığına Etkileri Ve Sürdürülebilir Kullanımı. 6th International Advanced Technologies Symposium (Iats’11), Elazığ.
3-S Mühendislik. (2011). Soğutma Sıvısı/Metal İşleme Sıvısı Bakımı. Redüktör Dergisi, 2011(1).