AKİF TABAK, Ali KIZILOĞLU, Tolga TÜRKÖZ

5035

Örtülü liderlik ölçeği geliştirme çalışması

Bu çalışma, Örtülü Liderlik Ölçeği’nin geliştirilmesi ve psikolojik özelliklerinin araştırılmasına yönelik olarak yapılan çalışmaları sunmaktadır. Ölçek geliştirme çalışmaları Türkiye’nin farklı bölgelerinde değişik demografik gruplara dâhil katılımcılardan oluşan üç farklı örneklemden (n=117, n=384, n=694) elde edilen veriler ile üç aşamada yürütülmüştür. Birinci aşamada, küçük bir pilot çalışma grubu ile maddelerin geçerliği test edilmiştir. İkinci örneklem grubu ile ölçeğin faktör yapısı incelenmiştir. Belirli bir süre sonra üçüncü örneklem grubu ile ölçeğin yapısı test-tekrar test güvenirlik yöntemi, keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizleri ile yeniden test edilmiştir. Sonuç olarak, 27 madde ve 5 boyuttan (kişisel ahlak, beceriklilik, duyarlılık, güç ve etkileyicilik) oluşan Örtülü Liderlik Ölçeği geliştirilmiştir. 5 faktörlü model istatistiksel olarak anlamlı kanıtlar sunmakta ve ölçeğin yapısal geçerliğini destekler nitelikte görülmektedir. Elde edilen psikometrik sonuçlar Örtülü Liderlik Ölçeği’nin farklı sektörlerden seçilen çalışanlar ile yapılacak çalışmalarda kullanılabilecek nitelikte güvenilir ve geçerli bir ölçüm aracı olduğunu düşündürmüştür.

The development of the implicit leadership scale to Turkish context

This paper reports a study investigating the psychometric properties of Implicit Leadership Scale that has been developed in Turkish context. Scale development is executed in three phase by collecting data from three different sample (n=117, n=384, n=694) with various members of demographic groups in different sections of Turkey. In the first stage, with a small sample, a pilot study was conducted to investigate the items validity. The factor structure was explored again with sample two. After a period test-retest reliability method was conducted with sample three, in this phase structure of the scale tested with exploratory and confirmatory factor analyses also. Finally implicit leadership scale with five dimension (personal morality, versatility, sensitivity, power and impressiveness) and 27 items has been developed. Five factor model appears to show evidence for the statistical significant and supported the scale’s contruct validity. The psychometric data suggests that the Turkish Implicit Leadership Scale is a reliable and valid measurement for use with different sectors employees sample.
PDF

___

  • ABDALLA, I.A. ve AL-HOMOUD, A.M. (2001), “Exploring the Implicit Leadership Theory in the Arabian Gulf states”, Applied Psychology: An International Review, 50 (4), 506-531.
  • ALBRIGHT, J.J. ve PARK, H.M. (2009), “Confirmatory Factor Analysis Using Amos, LISREL, Mplus, and SAS/STAT CALIS”, Erişim Tarihi: 12 Şubat 2011, _____http://www.indiana.edu/~statmath /stat/all/cfa /index.html>.
  • ARBUCKLE, J.L. (2007), AMOS 16 Users Guide, Chicago, Amos Development Cooperation.
  • ARSLANTÜRK, Z. (2004), Sosyal Bilimler İçin Araştırma Metod ve Teknikleri, İstanbul, Çamlıca Yayınları.
  • BAKAN, İ. (2008), “Örgüt Kültürü ve Liderlik Türlerine İlişkin Algılamalar ile yöneticilerin Demografik Özellikleri Arasındaki İlişki: Bir Alan Araştırması”, KMU İİBF Dergisi, 10/14, 13-40.
  • BARSALOU, L.W. (1983), “Ad Hoc Categories”, Memory and Cognition, 11(3), 211-227.
  • BERSON, Y., DAN, O. ve YAMMARINO, F. J. (2006), “Attachment Style and Individual Differences in Leaderhip Perceptions and Emerge”, The Journal of Social Psychology, 146 (2), 165-182.
  • BIRICIK, D. (2012), “Sosyal Bilişim, Farkında Olmak Ya Da Olmamak”, Bilim ve Teknik E-Dergisi, Mart, 532, 26-27.
  • BODUR, M. ve KABASAKAL, H. (2002), “Türkiye-Arap Kümesinde Kurumsal Kültür: GLOBE Çalışması”, Başkent Üniversitesi Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 5-22.
  • BOLMAN, L.G. ve DEAL, T.E. (2008), Reframing Organizations, San Francisco, Jossey-Bass.
  • BOSCO, G. (2004), Implicit Theories of “Good Leadership” in the Open-Source Community, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Technical University of Denmark Department of Manufacturing, Engineering and Management.
  • BOYACIGİLLER, N. A. (2000), “Örgüt Biliminden Türk Yöneticilerin Alacağı Dersler: Bazı Uyarılar ve Öneriler”, Z. AYCAN (Ed.), Türkiye’de Yönetim ve İnsan Kaynakları Uygulamaları, Ankara, Türk Psikoloji Derneği Yayınları.
  • BRODBECK, F. C. (2000), “Cultural Variation of Leadership Prototypes Across 22 European Countries”, Journal of Occupational & Organizational Psychology, 73 (1), 1-29.
  • BROWN, D. J., ve LORD, R. G. (2001), “Leadership and Perceiver Cognition: Moving Beyond First Order Constructs”, M. LONDON (Ed.), How People Evaluate Others in Groups, London: Erlbaum, 181-202.
  • BRYMAN, A. (2001), “The Generalizability of Implicit Leadership Theory”, Journal of Social Psychology, 127 (2), 129-141.
  • BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2002), Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum, Pegem Yayıncılık, Ankara.
  • BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., ÇAKMAK, E. K., AKGÜN, Ö.E., KARADENIZ, Ş. ve DEMİREL, F. (2008), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara, Pegem Akademi Yayınları.
  • BYRNE, B. (2001), Structural Equation Modeling With AMOS. Basic Concepts, Applications and Programming. Lawrence Erlbaum Associates, Publishers, London.
  • CALDER, B. J. (1977), “An Attribution Theory of Leadership”, B. M. STAW ve G. R. SALANCIK (Ed.), New Directions in Organizational Behavior, Chicago, IL: St. Clair Pres, 177-204.
  • COHEN, J. (1960), “A Coefficient of Agreement for Nominal Scales”, Educational and Psychological Measurement, 20 (1), 37-46.
  • DECOSTER, J. (1998), Overview of Factor Analysis, Erişim Tarihi: 20 Şubat 2011, _____http://www.stat-help.com /notes. html>.
  • DEN HARTOG, D. N., HOUSE, R. J., HANGES, P. J. ve RUIZ-QUINTANILL, S. A. (1999), “Culture Specific And Cross Culturally Generalizable Implicit Leadership Theories: Are Attributes Of Charismatic/Transformational Leadership Universally Endorsed?”, The Leadership Quarterly, 10 (2), 219-256.
  • DICKSON, M. W., DEN HARTOG, D. N. ve MITCHELSON, J. K. (2003), “Research on Leadership in a Cross-Cultural Context: Making progress, and Raising New Questions”, The Leadership Quarterly, 14, 729-768.
  • DOH, L. (2009), International Management Culture, Strategy and Behavior. Singapur, McGraw Hill.
  • DORFMAN, P.W., HOWELL, J.P., HIBINO, S., LEE, J.K., TATE, U. ve BAUTISTA, A. (1997), “Leadership in Western Asian Countries: Commonalities And Differences in Effective Leadership Process Across Cultures”, Leadership Quarterly, 8 (3), 233-274.
  • EBERHARD, W. (1942), “Eski Çin Kültürü ve Türkler”, A.Ü. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 1.
  • EDEN, D. ve LEVIATAN, V. (1975), “Implicit Leadership Theory as a Determinant of Factor Structure Underlying Supervisory Behavior Scales”, Journal of Applied Psychology, 60, 736-741.
  • ENGLE, E. M. ve LORD, R. G. (1977), “Implicit Theories, Self-Schemas, and Leader-Member Exchange” Academy of Management Journal, 40 (4), 988-1010.
  • EPITROPAKI, O. ve MARTIN, R. (2004), “Implicit Leadership Theories in Applied Settings: Factor Structure, Generalizability, and Stability Over Time”, Journal of Applied Psychology, 89 (2), 293-310.
  • EPITROPAKI, O. ve MARTIN, R. (2005), “From Ideal to Real: A Longitudinal Study of the Role of Implicit Leadership Theories on Leader-Member Exchanges and Employee Outcomes”, Journal of Applied Psychology , 90 (4), 659-767.
  • ERDOĞAN, İ. (1998), SPSS Kullanım Örnekleriyle Araştırma Dizaynı ve İstatistik Yöntemleri, Ankara, Emel Matbaası.
  • FOTI, R. J., FRASER, S. L. ve LORD, R. G. (1982), “Effects of Leadership Labels and Prototypes on Percepions of Political Leaders”, Journal of Applied Psychology, 67, 326-333.
  • FOTI, R. J. ve LORD, R. G. (1987), “Prototypes and Scripts: The Effects of Alternative Methods of Processing Information on Rating Accuracy”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 39, 318-340.
  • FOTI, R. J. ve LUCH, C.H. (1992), “The Influence of Individual Differences on the Perception and Categorization of Leaders”, Leadership Quarterly, 3 (1), 55-66.
  • GARSON, G. D. (2011), “Quantitative Research in Public Administration”, Erişim Tarihi: 11 Şubat 2011, _____http://faculty.chass.ncsu.edu/garson/PA765/structur.htm>.
  • GILS, S., QUAQUEBEKE, N. ve KNIPPENBERG, D. (2010), “The X-factor: On the Relevance of Implicit Leadership and Followership Theories for Leader–Member Exchange Agreement”, European Journal of Work and Organızational Psychology, 19 (3), 333–363.
  • GLIEM, J. A. ve GLIEM, R. R. (2003), “Calculating, Interpreting, and Reporting Cronbach’s Alpha Reliability Coefficient for Likert-Type Scales”, Midwest Research to Practice Conference in Adult, Continuing, and Community Education.
  • GROVE, C.N. (2005), “Introduction to the GLOBE Research Project on Leadership Worldwide”, 11 Ekim 2010, _____http://www.grovewell.com/pub-GLOBE-intro.html>.
  • HINKIN, T.R. (1995), “A Review of Scale Development Practices in the Study of Organizations”, Journal of Management, 21 (5), 967-988.
  • HOGG, M. A. (2001), “A Social Identity Theory of Leadership”, Personality and Social Psychology Review, 5, 184-200.
  • HOLLANDER, E. P. ve JULIAN, J. W. (1969), “Contemporary Trends in the Analysis of Leadership Processes”, Psychological Bulletin, 71 (5), 387-397.
  • HOLMBERG I. ve AKERBLOM, S. (2006), “Modelling Leadership-Implicit Leadership Theories in Sweden”, Scandinavian Journal of Management, 22, 307-329.
  • HOUSE, R. J., JAVIDAN, M. ve DORFMAN, P. (2001), “Project GLOBE: An Introduction”, Applied Psychology: An International Preview, 50 (4), 489-505.
  • HOUSE, R. J., JAVIDAN, M., HANGES, P. ve DORFMAN, P. (2002), “Understanding Cultures and Implicit Leadership Theories Across the Globe: An Introduction to Project Globe”, Journal of World Business, 37, 3-10.
  • HOUSE, R.J. ve diğerleri. (2004), Culture, Leadership and Organizations. The GLOBE Study of 62 Societies, Sage.
  • HUNT, J. G., BOAL, K. B. ve SORENSON, R. L (1990), “Top Management Leadership: Inside the Black Box”, Leadership Quarterly, 1, 41-65.
  • JOHNSON, B. E. (2007), Taking the Child to Work: The Relationship of Adult Attachment Styles And Implicit Leadership Theories in Organizational Settings, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Virginia Beach, Regent University School of Global Leadership and Entrepreneurship.
  • KABASAKAL, H. ve BODUR, M. (2002), “Arabic Cluster: A Bridge Between East and West”, Journal of World Business, 37, 40-54.
  • KENNEY R. A., BLASCOVICH, J. ve SHAVER, P. R. (1994), “Implicit Leadership Theories: Prototypes for New Leaders”, Basic and Applied Social Psychology, 15 (4), 409-437.
  • KENNY, D. A. (2010), Measuring Model Fit, Erişim Tarihi: 10 Şubat 2011, _____http://davidakenny. net/cm/fit.htm>.
  • KILIÇ, T. (2003), Kurum Kültürü ve Liderlik Kurum Kültürüne Uygun Etkin Lider Davranışlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Adana, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • KOÇ, N. ve DÖNMEZ, A. (1992), “Sosyal Biliş (Social Cognition)” (Çeviri), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 24 (1), 107-131.
  • LANDIS, J. R. ve KOCH, G. G. (1977), “The Measurement Of Observer Agreement For Categorical Data”, Biometrics, 33 (1), 159-174.
  • LANGEFELD, D.I. (2009), The Role of Implicit Leadership Theories on Leader-Member Exchange and Follower Self-Efficacy, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Walden University College of Social and Behavioral Sciences
  • LING, W., CHIA, R. S. ve FANG, L. (2000), “Chinese Implicit Leadership Theory”, The Journal of Social Psychology, 140 (6), 729-739.
  • LORD, R. G., FOTI, R. J. ve PHILLIPS, J. S. (1982), “A Theory of Leadership Categorization”, J. G. HUNT, U. SEKARA ve C. SCHIESHEIM (Ed.), Leadership: Beyond Establishment Views, Carbondale, IL: Southern Illinois Univ. Pres, 104-121.
  • LORD, R. G., FOTI, R. J. ve DE VALDER, C. L. (1984), “A Test of Leadership Categorization Theory: Internal Structure, Information Processing, and Leadership Perceptions”, Organizational Behavior and Human Performance, 34, 343-378.
  • LORD, R. G., DE VALDER, C. L. ve ALLIGER, G. M. (1986), “A Meta-Analysis of the Relation Between Personality Traits And Leadership Perceptions: An Application Of Validity Generalization Procedures”, Journal of Applied Psychology, 71, 402-410.
  • LORD, R. G. ve MAHER, K. J. (1993), Leadership and Information Processing: Linking Perceptions and Performance, New York, Routledge.
  • LORD R. G. ve EMRICH, C. G. (2000), “Thinking Outside the Box by Looking Inside the Box: Extending the Cognitive Revolution in Leadership Research”, Leadership Quarterly, 11 (4), 551-579.
  • MCFARLIN, D. ve SWEENEY, P. D. (2006), International Management, Boston, Houghton Mifflin Company.
  • MEINDL, J. R. (1995), “The Romance of Leadership as a Follower-Centric Theory: A Social Constructionist Approach”, Leadership Quarterly, 6 (3), 329-341.
  • MIDDLEBROOKS, A. E. ve HABERKORN, J. T. (2009), “Implicit Leader Development: The Mentor Role as Prefatory Leadership Context”, Journal of Leadership Studies, 2 (4), 7-22.
  • NEAL, M., FINLAY, J. L., CATANA, G. A. ve CATANA, D. (2007), “A Comparison of Leadership Prototypes of Arab and European Females”, International Journal of Cross Cultural Management, 7 (3), 291-316.
  • NYE, J. L. (2002), “The Eye of the Follower Information Processing Effects on Attributions Regarding Leaders of Small Groups”, Small Group Research, 33 (3), 337-360.
  • NYE, J. L., ve FORSYTH, D. R. (1991), “The Effects of Prototype-Based Biases on Leadership Appraisals: A Test of Leadership Categorization Theory”, Small Group Research, 22 (3), 360-379.
  • OFFERMANN, L. R., KENNEDY, J. K. ve WIRTZ, P. W. (1994), “Implicit Leadership Theories: Content, Structure, and Generalizability”, Leadership Quarterly, 5 (l), 43-58.
  • ÖZDAMAR, K. (2004), Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi (Çok Değişkenli Analizler), Eskişehir, Kaan Kitapevi.
  • PARIS, L.D. (2004), “The Effects Of Gender And Culture On Implicit Leadership Theories: A Cross-Cultural Study”, Academy of Management Best Conference Paper.
  • PAŞA, S.F. (2000), “Türkiye Ortamında Liderlik Özellikleri”, Z. AYCAN (Ed.), Türkiye’de Yönetim ve İnsan Kaynakları Uygulamaları, Ankara, Türk Psikoloji Derneği Yayınları.
  • PAŞA, S. F., KABASAKAL, H. ve BODUR, M. (2001), “Society, Organizations and Leadership in Turkey”, Applied Psychology: An International Review, 50 (4), 559-589.
  • PFEIFER D. ve LOVE, M. (2004), “Leadership in Aotearoa New Zealand: A cross-cultural study”, Erişim Tarihi: 13 Ekim 2010, _____http://www.prismjournal.org/fileadmin/ Praxis/Files/Journal_Files /Pfeifer_Love.pdf>.
  • ROSCH, E. (1978), “Principles of Categorization” E. ROSCH ve B. B. LLOYD (Ed.), Cognition and Categorization, Hillsdale, NJ: Erlbaum, 27-48.
  • RUSH, M. C., THOMAS, J. C. ve LORD, R. G. (1977), “Implicit Leadership Theory: A Potential Threat to the Internal Validity of Leader Behavior Questionnaires”, Organizational Behavior and Human Performance, 20, 93 - ll0.
  • SALTER, C.R., GREEN, M., REE, M., CARMODY-BUBB, M. ve DUNCAN, P.A. (2009), “A Study of Follower’s Personality, Implicit Leadership Perceptions, and Leadership Ratings”, Journal of Leadership Studies, 2 (4), 48-60.
  • SARGUT, S. (1994), Kültürlerarası Farklılaşma ve Yönetim, Ankara, Verso Yayıncılık.
  • SCHYNS, B. (2006), “The Role of Implicit Leadership Theories in the Performance Appraisals and Promotion Recommendations of Leaders”, Equal Opportunities International, 25 (3), 188-199.
  • SCHYNS, B. ve MEINDL, J. R. (2005), “An Overwiev of Implicit Leadership Theories and Their Application in Organizational Practice”, B. SCHYNS, J.R. MEINDL (Ed.), Implicit Leadership Theories: Essays and Explanations, USA, Information Age Publishing, 15-36.
  • SCHWARTZ, S. H. (1994), “Beyond Individualism/Collectivism: New Cultural Dimensions of Values. In U. KIM, H.C. TRIANDIS, Ç. KAGITÇIBASI, S-C. CHOI, & G. YOON (Eds.), Individualism and Collectivism: Theory, Method and Applications (pp. 85–119). Thousand Oaks, CA: Sage.
  • SİPAHİ, B., YURTKORU, E.S. ve ÇİNKO, M. (2010), Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi, İstanbul, Beta Yayınları.
  • SMITH, J. A. ve FOTI, R. J. (1998), “A Pattern Approach to the Study of Leader Emergence”, Leadership Quarterly, 9 (2), 147-160.
  • SORBO, K. A. (2006), An Exploratory Study of the Relationship Between Religion and Implicit Leadership Theories: A Study of the Leadership Preferences of Muslim and Christian Students in Indonesia, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Virginia Beach, Regent University School of Global Leadership and Entrepreneurship.
  • SPISAK, B.R., DEKKER, P.H., KRÜGER, M. VE VUGT, M.V. (2012), “Warriors and Peacekeepers: Testing a Biosocial Implicit Leadership Hypothesis of Intergroup Relations Using Masculine and Feminine Faces”, Plos One, 7 (1), 1-8.
  • ŞENCAN, H. (2005), Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
  • ŞİMŞEK, Ö. F. (2007), Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Temel İlkeler ve LİSREL Uygulamaları, Ankara, Ekinoks.
  • TABAK, A., KIZILOĞLU, A. ve POLAT, M. (2010), “Türkiye’de Örtülü Liderlik Kuramı: İçeriği ve Yapısı”, Cag University Journal of Social Sciences, 7 (2), 72-86.
  • TAVŞANCIL, E. (2005), Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
  • TEZBAŞARAN, A. A. (1997), Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu, Ankara, Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
  • TÜRETGEN, İ. Ö., ve CESUR, S. (2008), “Örtülü Liderlik Teorilerinin Farklı Alanlarda İncelenmesi”, 15. Ulusal Psikoloji Kongresi Bildiri Kitapçığı, İstanbul, 3-5 Eylül.
  • WASTI, S. A. (2003), “The Infuence of Cultural Values On Antecedents Of Organisational Commitment: An Individual-Level Analysis”, Applied Psychology: An International Review, 52 (4), 533-554.
  • WERNER, I. (1993), Liderlik ve Yönetim (Çev. Vedat ÜNER), İstanbul, Rota Yayın Yapım Dağıtım.
  • YANCEY, G.B. ve WATANABE, N. (2009). “Differences in Perceptions of Leadership Between U.S. and Japanese Workers”, The Social Science Journal, 46, 268-281.
  • YAPISAL EŞİTLİK MODELİ, Erişim Tarihi: 05 Şubat 2011, _____http://www.yapisalesitlik.com/yem. php ?gln=ortuk>.
  • YAZICIOĞLU, Y. ve ERDOĞAN, S. (2007), SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara, Detay Yayıncılık
ODTÜ Gelişme Dergisi-Cover
  • ISSN: 1010-9935
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 2018
  • Yayıncı: ODTÜ İİBF
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

The effects of outside options on optimal auction outcomes

SERKAN KÜÇÜKŞENEL

Örtülü liderlik ölçeği geliştirme çalışması

AKİF TABAK, Ali KIZILOĞLU, Tolga TÜRKÖZ

Staff rotation, connection building and intermediaries in corrupt transactions

Güzin BAYAR

The labour market attachment of an aged population: An empirical analysis from Turkey

Bengi Yanık İLHAN, AYŞE AYLİN BAYAR

Enflasyon hedeflemesi döneminde küresel talep ve yurtiçi enflasyon

SERKAN ÇİÇEK