HAYATİ KAYITLARDAN TÜRKİYE İÇİN HAYAT TABLOSU n ax DEĞERLERİNİN HESAPLANMASI: 2010-2018

Hayat tablosu oluşturma sürecinde ampirik veriden gelen yaşa özel ölüm hızlarından (nMx) ölüm olasılıklarına (nqx) ve x yaşının başında hayatta olanların sayısı (lx) ve x ve x+n yaşları arasındaki ölüm sayısından (ndx) x ve x+n yaşlarında yaşanan kişi-yıl sayısına (nLx) geçişte nax değerlerinin doğru bir şekilde hesaplanması, yaşam tablosundan elde edilen doğumda yaşam beklentisi değerinin (e0) güvenilir bir şekilde tahmin edilmesi için büyük önem taşımaktadır. Bu kapsamda, bu çalışmanın temel amaçları şu şekilde belirlenmiştir: (1) Türkiye için hayati kayıtlardan nax değerlerini hesaplamak (2) kurulan hayat tablolarının e0 değerine en yakın sonuçları veren model hayat tablolarından gelen değerleriyle hayati kayıtlardan gelen nax karşılaştırarak ölüm verilerinin kalitesini değerlendirmek (3) hayati kayıtlardan ortalama ölüm yaşlarını belirlemek. Çalışmanın veri kaynağını, Türkiye İstatistik Kurumu’ndan 2010, 2012, 2014, 2016 ve 2018 yılları için alınan yaş grupları ve cinsiyete göre nüfusun ve ölümlerin sayısal dağılımı ile ölenlerin ortalama ölüm yaşı verileri oluşturmaktadır. Çalışmanın sonuçları, (1) Türkiye’de hayati kayıtlardan nax değerlerinin oldukça güvenilir bir şekilde üretilebildiğini; (2) Hayati kayıtlardan elde edilen nax değerlerine en yakın model hayat tablosu değerlerinin Şili modelinden geldiğini; (3) Hayati kayıtlardan gelen nax değerlerinin 0-1 ve 90 ve + yaşlarda model hayat tablolarından gelen değerlerine göre daha yüksek olduğunu; (4) Türkiye’de e0 değerlerinin artışına paralel olarak, 2010-2018 döneminde ortalama ölüm yaşının erkekler için 63,2’den 67,2’ye, kadınlar için ise 68,8’den 73,6’ya yükseldiğini göstermektedir.

CALCULATION OF LIFE TABLE nax VALUES FOR TURKEY BY USING THE VITAL REGISTRATION: 2010-2018

In the construction of life table process, conversions from age specific death rates (nMx) to probability of deaths (nqx) and from the number of persons surviving to exact age x (lx) and the number of deaths between the exact ages x and x+n (ndx) to the number of person years lived between the exact ages x and x+n (nLx), correct calculation of nax values is very essential for reliable estimation of life expectancy at birth (e0 ) obtained from life table. In this context, main objectives of this study are as follows: (1) calculation of nax values from vital registration for Turkey (2) evaluation of quality of the death data by comparing the values from model life tables that have the closest e0 values to constructed life tables and nax values from vital registration (3) determine the mean age at death from vital registration. Data sources of this study are from the numbers of population and death and mean age of death data on the basis of by age groups and sex that were all gathered from Turkish Statistical Institute for the years 2010, 2012, 2014, 2016 and 2018. Results of the study reveal that (1) nax values can be generated from vital registration in a reliable way in Turkey; (2) the closest life table values to nax values obtained from vital registration are from the Chilean model; (3) nax values from vital registration are higher than the values from model life tables especially at age groups 0-1 and 90 and over; (4) in line with the increase in e0 values in Turkey, mean age at death has increased from 63.2 to 67.2 for males and from 68.8 to 73.6 for females in the period of 2010-2018.

___

  • Açıkalın, S. (2016). Türkiye 2010-2020 Yılları Arası Erkek Hayat ve Hayat Annüite Tablolarının Hazırlanması ve Net Tek Prime Geçiş, Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.