Din ve Değerler Eğitimi Aracı Olarak Sinemanın Etkisi ve Gücü

Sinema, insanlar üzerinde bıraktığı gerçeklik etkisiyle insan davranışlarını yönlendirebilmekte ve etki gücü ile sembolik bir düzen oluşturabilmektedir. Bu anlamda filmler insanlara bir anlam evreni oluşturmaktadır. Sinema, insanların algılarına, hayata bakış açılarına, değer yargılarına yön vererek onlar üzerinde kendi istediği şekilde yeni bir anlam dünyası dizayn edebilmektedir. Sinemanın seyirci üzerinde yeni anlamlar inşa etmesi ve insanlar ve toplum üzerindeki bu etkisi din eğitimi açısından etkili ve önemli bir araç olarak karşımıza çıkmakla beraber, bireylerin dini ve ahlaki anlamda tutum ve davranışlarını olumsuz anlamda etkilemesi gibi büyük bir sakıncayı da barındırmaktadır. Çalışmamızda odaklanılan nokta sinema ve onun din ve değerler eğitimi alanında araçsallaştırılmasıdır. Çalışmamızda, din ve değerler eğitiminin görsel sanatlar aracılığıyla etkili bir pozisyon kazanmasının önemi üzerinde durulurken bu ilişkide dikkat edilmesi gereken diğer husus da dini temaların sinemada sunuluş şekli olarak görülmektedir. Özellikle çocuklar, gerçek ile sahte olanı ayırt edemeyebilmekte ve filmlerde karşılarına çıkan karakterleri, taklit etme eğilimi gösterebilmektedir. Başka dinlere ve kültürlere ait bilgiler sinema aracılığıyla genç nesillere aktarılarak, onların duygu ve düşünce dünyalarına (giyim kuşamlarına, konuşma tarzlarına, ahlak ve değer yargılarına) etki oluşturabilmektedir. Ancak sinema dini değerleri ve ahlakı bozabileceği gibi iyi bir din ve değerler eğitimi aracı olarak kullanılabilir. Bu çalışmada sinemadan bir araç olarak din eğitimi alanında nasıl yararlanılabileceği konusu üzerine odaklanılmıştır. Konu ile alakalı birkaç örnek film üzerinden içerik analizi yöntemi kullanılarak filmlerin din ve değerler eğitimi açısından kullanımının imkânı açıklanmaya çalışılmıştır. Filmler analiz edilirken din eğitimine uygunluğu ve değerler eğitiminde Millî Eğitim Bakanlığının belirlemiş olduğu kök değerler esas alınmıştır. Çalışmamızda sonuç olarak temel insani değerlerin ve erdemlerin kazandırılmasında, özellikle de model alarak öğrenen çocuklar üzerinde sinema ve animasyonlar aracılığıyla sunulan olumlu karakter özelliklerine sahip modeller ile etkili din ve değerler eğitimi yapılabileceği düşüncesi ön plana çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Din Eğitimi, Değerler Eğitimi, Sinema, Medya, Kitle İletişim Araçları.

The Effect and Power of Cinema as a Religion and Values Educational Tool

Cinema can direct human behavior with the effect of reality it leaves on people and can create a symbolic order with its power of influence. In this sense, movies create a universe of meaning for people. By directing people's perceptions, perspectives on life and value judgments, cinema is able to design a new world of meaning on them as it wishes. Although cinema is an effective and important tool in terms of religious education, it also has a great drawback that it negatively affects the religious and moral attitudes and behaviors of individuals. The focus of our study is cinema and its instrumentalization in the field of religion and values education. While focusing on the importance of religion and values education gaining an effective position through visual arts in our study, another point to be considered in this relationship is seen as the way religious themes are presented in cinema. In particular, children may not be able to distinguish between the real and the fake and may tend to imitate the characters they encounter in the movies. Information about other religions and cultures can be transferred to young generations through cinema, and they can have an impact on their worlds of emotion and thought (dressing, speaking styles, morals and value judgments). However, cinema can be used as a good religion and values education tool as well as corrupting religious values and morals. In this study, it is focused on how cinema can be used as a tool in the field of religious education. The possibility of using movies in terms of religion and values education has been tried to be explained by using the content analysis method on a few sample movies related to the subject. While analyzing the films, their suitability for religious education and the root values determined by the Ministry of National Education in values education were taken as basis. As a result, in our study, the idea that effective religion and values education can be done with models with positive character traits presented through cinema and animations, especially on children who learn by modeling, came to the forefront in gaining basic human values and virtues.

Keywords:

Religious Education, Values education, Cinema, Media, Mass Media.,

PDF

___

Adak, Nurşen. “Bir Sosyalizasyon Aracı Olarak Televizyon ve Şiddet”. Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 0/30 (2004), 27-38.
Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. çev. Furkan Akderin. İstanbul: Say, 2022.
Arslan, Mustafa. “Kitle İletişim Araçları, Medya ve Din İlişkisi Üzerine”. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi 6/1 (2016), 5-26.
Atan, Uğur. Animasyonun Kültür Aktarımındaki Yeri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1995.
Bulut, Nagihan. İlkokul/ortaokul Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde animasyon ve görsel etkinlik kullanımının değer eğilimine etkisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
Cebeci̇, Suat - Demi̇r, Recep. “Çizgi Filmler Çocuklara Neyi Vaat Ediyor?” Diyanet İlmi Dergi 54/1 (2018), 139-170.
Çamdereli, Mete vd. (ed.). Medya ve Din. İstanbul: Köprü, 2014.
Çi̇nemre, Semra. “Diyanet TV Çizgi Filmlerinin 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursu Öğretim Programında Yer Alan Değerler Açısından İncelenmesi”. Değerler Eğitimi Dergisi 19/41 (2021), 207-243.
Çi̇nemre, Semra. “Diyanet TV Çizgi Filmlerinin Din Eğitimine Katkısı Açısından İncelenmesi”. Hitit İlahiyat Dergisi 20/1 (2021), 81-108.
Demir, Recep. Türkiye’de Çocuk Kanallarında Yayınlanan Çizgi Filmlerde Dini Ve Kültürel Değerler Eğitimi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
Görmez, Mehmet. “Sihirli Dizilerin Oluşturduğu Din Algısı”. Div ve Hayat Dergisi Şubat (2009).
Gümrükçüoğlu, Süleyman. “Görsel Medya ve Din Eğitimi”. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi 20 (2022), 47-64.
Gümüş, Süleyman. “Bir Medya Aracı Olarak Sinemanın Din Eğitiminde Kullanımı: Baudrillard’ın Simülasyon Teorisi Bağlamında Bir Değerlendirme”. Değerler Eğitimi Dergisi 17/38 (2019), 7-40.
İpek, İbrahim. “Kurtlar Vadisi ve Çukur Dizisinin Şiddet ve Suç Eylemleri Üzerindeki Etkisi”. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 7/1 (2020), 122-137.
Korkmaz, Mehmet. “Din Dersi Öğretmenlerinin Bir Öğretim Materyali Olarak Filmleri Kullanma Durumları”. Bilimname 2017/33 (2017), 35-66.
Kurtdaş, M. Çağlar. “Sinemada Şiddetin Kutsanması (Joker Filminin Şiddet Bağlamında Sosyolojik Analizi)”. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 8/23 (2020), 428-446.
Lotman, Yuriy. Sinema Göstergebilimi. çev. Oğuz Özügül. Ankara: Nirengi Kitap, 2012.
Maraşlı, Gülşah Nezaket. Türk Sinemasının Dine Bakışı (Günahıyla Sevabıyla Yeşilçam). İstanbul: Ufuk, 2011.
Meydan, Hasan. İlköğretim Okullarında Değerler ve Karakter Eğitimi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2012.
Meydan, Hasan (ed.). Medyada Din ve Değerler. İstanbul: Dem, 2021.
Meydan, Hasan. Postmodern İklimde Din ve Değerleri Öğretmek. İstanbul: Dem, 2022.
Palabıyık, Adem. “Twitter’dan TT’ye, Instagram’dan Fenomen’e: Afetlerin Sosyal Medya Görünümleri”. Tezkire 31/80 (2022), 108-123.
Peker, Hüseyin. Din ve Ahlak Eğitimi-Psikolojik ve Metodik Esaslar. Samsun: Aksi Seda, 1998.
Sarmış, Mustafa. Sinema ve Din (Sekülerleşme Bağlamında Hollywood Sineması Örneği). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
Tatlıoğlu, Sevra Su. “Öğrenmeye Sosyal- Bilişsel Bir Bakış: Albert Bandura”. Sosyoloji Notları 5/1 (2021), 15-30.
Tusî, Nasîruddin. Ahlâk-ı Nâsırî. çev. Anar Gafarov - Zaur Şükürov. İstanbul: Litera yayıncılık, 2021.
Uslu, Rumeysa - Kocaman, Kasım. “Ramazan Tayfa Çizgi Filminin Din ve Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi”. Talim 5/2 (2021), 128-142.
Yenen, İbrahim. Toplumsal Tezahürleri Bağlamında Türk Sinemasında Din Dindarlık ve Din Adamı Olgusu. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011.
Yorulmaz, Bilal. “Pepee Çizgi Filminin Din ve Değerler Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 6/24 (2013), 438-448.
Yorulmaz, Bilal. Sinema ve Din Eğitimi. İstanbul: Dem, 2015.