Ayn ( ع) Vakf İşaretinin Sûre İçi Bölümleri Konumlandırmadaki Belirleyiciliği (Mushafta ve Mehmet Okuyan’ın Meâl-Tefsir Adlı Eserinde el-A’râf Sûresi Bağlamında)

Mevcut Mushaf bugünkü şeklini alana kadar birçok aşama geçirmiştir. Noktalanması, harekelenmesi, vakf harflerinin/işaretlerinin konulması, âyetlere numara verilmesi, sûre isminin ve cüz numarasının belirtilmesi bu serencâmın görüntülerindendir. Mushafta âyetlerde durulması veya geçilmesi gereken yerleri belirtmek üzere konulan durak harflerinin/işaretlerinin hepsine Muhammed b. Tayfur es-Secâvendi’ye nispet edilerek “secâvend” ismi verilmiştir. Bu harfler içerisinde yer alan ayn (ع) vakf işaretinin sûre içindeki konuların bitimine delalet ettiği görüşü yaygınlık kazanmıştır. Kur’ân’ı anlama yolundaki ilk müracaat kaynaklarımızdan olan ve sayıları 300’ü geçen meâllerin çoğunluğu âyetleri tek tek anlamlandırmaya çalışırken bir kısmı da sureleri âdeta paragraflar şeklinde bölümleme usûlünü tercih etmişlerdir. Konulu tefsir yöntemlerinden biri olan bu yöntemde sûre içindeki konunun başlangıç ve bitiş yeri ile âyetleri gruplandırmada ayn (ع) durağına mutlak anlamda bağlılığın gerekliliği gözden geçirilmesi gereken bir meseledir. Âyetlerin mânâsına ve muhtevasına göre gruplandırılmasında kıssa, mev’iza, siyak ve sibak bağlamı harf ve işaretlerin yönlendirmesine nazaran daha güvenilir olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Tefsir, Kur’ân, A’raf Suresi, Vakf, Meâl, Mehmet Okuyan.

ع Determination of the Foundation Signal in Positioning Internal Sections (in the Context of al-A'raf Period in Mushaf and Mehmet Okuyan's Work Titled Meal-Tafsir)

The present Mushaf has gone through many stages until it took its present form. Punctuation, movement, placing stop letters/marks, numbering the verses, specifying the surah name and juz number are among the images of these stages. It was given the name "sajavend" by referring to Muhammad b. Tayfur es-Secâvendi. It has become widespread that the ع foundation sign in these letters indicates the end of the subjects in the surah. While the majority of the translations, which are one of our first reference sources for understanding the Qur'an and whose number exceeds 300, were trying to make sense of the verses one by one, some of them preferred the method of segmenting the suras in the form of paragraphs. In this method, which is one of the methods in thematic tafsir, the necessity of absolute adherence to the ع stop in grouping the verses with the beginning and ending place of the subject in the surah is an issue that needs to be reviewed. In grouping the verses according to their meaning and content, the context of parable, maw'iza, siyak and sibak will be more reliable than the orientation of letters and signs.

Keywords:

Tafsir, Qur, Surah A, Foundation, Meal, Mehmet Okuyan.,

PDF

___

Altıkulaç, Tayyar. “Muhammed Tayfûr Secâvendî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 36/268-269. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2009.
Buhârî, Ebî Abdillah Muhammed b. İsmail. Sahîhu’l-Buhârî. Beyrut: Dâr-u İbn Kesîr, 2002.
Câbirî, Muhammed Âbid. Fehmu’l-Kur’ân (Nüzul Sırasına Göre Tefsir). çev. Muhammed Coşkun. İstanbul: Mânâ Yayınları, 3. Baskı, 2017.
Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddin Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Alî b. Yûsuf. en-Neşrfî’l-kırââti’l-aşr. Beyrût: Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, t.y.
Coşkun, Muhammed Mushaf Basımına Yansıyan Yönüyle Secavendi’nin Vakf Sisteminin Yeniden Okunması Eleştiriler-Teklifler. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.
Çetin, Abdurrahman. “Vakf ve İbtidâ”, Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 42/461-463. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2012.
Dânî, Ebû Amr Osman b. Said Osman. el-Müktefâfi’l-vakfve’l-ibtidâ. thk. Cemaleddin Muhammed Şeref. Kahire: Dâru’s-Sahabe, 2006.
Diyanet İşleri Başkanlığı. Kur’ân-ı Kerim. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 3. Baskı, 2015.
Enbârî Ebî Bekr Muhammed b. Kasım b. Beşşar. Îzâhu’l-vakfve’l-ibtidâ fî Kitâbillâhi Azze ve Celle. thk. Muhyiddin Abdurrahman Ramazan. Dımaşk: y.y., 1971.
Endülisî, Ebî Amr ed-Dânî. el-Beyan fî addi âyi’l-Kur’ân. thk. Ganim Gaddûri el-Hamed. Kuveyt: y.y., 1994.
İbn Manzur, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn. Lisânu’l-Arap. thk. Abdullah Ali el-Kebir, Muhammed Ahmed Hasebullah. Kahire: Dâru’l-Meârif, t.y., “vegafe”.
İbrahim, Muhammed Tayyib. İ’râbu’l-Kur’âni’l-Kerim. Beyrut: Dâru’n-Nefâis, 4. basım, 2009.
Karaman vd., Hayrettin. Kur’ân Yolu Meâli. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 9. Baskı, 2019.
Kazvînî, Hatîb. el-Îzah fî ulûmi’l-belâğa. Lübnan: y.y. 2002.
Mâturîdî Ebû Mansur Muhammed. Te’vilâtu ehli’s-sünne. thk. Fâtıma Yusuf Haymî. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2004.
Nahvî, İbn Hişam. Muğni’l-lebib. Kahire: 1964.
Nehhâs, Ebû Cafer Ahmed b. Muhammed b. İsmail. el-Kat’ ve’l-i’tinâf. thk. Abdurrahman b. İbrahim el-Matrûdî. Riyad: y.y., 1992.
Okuyan, Mehmet. Meâl-Tefsir. İstanbul: Haliç Üniversitesi Yayınları, 5. baskı, 2021.
Râzî, Ebû Abdillâh (Ebü’l-Fazl) Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn. et-Tefsîru’l-Kebîr. thk. Seyyid İmran. Kâhire: Dâru’l-Hadis, 2012.
Râzî, Muhammed b. Ebû Bekr. Muhtaru’s-Sıhah. thk. Muhammed Hatır. Beyrut: Mektebetü Lübnan, 1995.
Sami, Şemsettin. Kamûs-u Türkî. nşr. Ahmet Cevdet, İstanbul: 1996.
Secâvendî, Ebû Abdillâh (Ebû Ca‘fer) Muhammed b. Tayfûr. İlelu’l-vukûf. thk. Muhammed b. Abdullah el-Îdî. Beyrut: Mektebetü’r-Rüşd, 2. basım, 2006.
Serinsu, Ahmet Nedim. Kur’ân ve Bağlam. İstanbul: Şule Yayınları. 3. Baskı, 2018.
Taberî, Ebû Câfer Muhammed b. Cerir. Câmiu’l-beyan an te’vili âyi’l-Kur’ân. thk. Abdullah b. Abdu’l-Muhsin. Kâhire: Mektebetu’l-Buhûs, 2001.
Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa. Câmiu’l-Kebir. thk. Beşşar Avvad. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslamî, 1996.
Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Mahmud b. Ömer b. Muhammed el-Harizmî. el-Keşşâf. thk. Âdil Ahmed el-Mevcud, Ali Muhammed Muavvid. Riyad: Mektebetü Abikan, 1998.
Zerkeşî, Ebû Abdillâh Bedrüddîn Muhammed b. Bahâdır b. Abdillâh et-Türkî el-Mısrî el-Minhâcî. el-Burhan fî ulûmi’l-Kur’ân. thk. Yusuf Abdurrahman el-Meraşlî. Beyrut: Dâru’l-Marife, 1990.