TARİHİ YAPILARDA KULLANIM DÖNÜŞÜMÜNÜN SOSYAL BOYUTU ; BAĞLARBAŞI ELEKTRİK FABRİKASI VE TRAMVAY DEPOSU ÖRNEĞİ

Tarihi yapılar geçmişe ait yapım teknikleri, malzeme özellikleri ve sosyo-kültürel değerler gibi birçok bilgiyi ve tarihsel hafızayı günümüze taşırlar. Zaman içerisinde değişen yaşam koşullarının bir sonucu olarak çoğu tarihi yapı özgün işlevini devam ettiremez hale gelmektedir. Tarihi yapıların taşıdıkları değerin sonucu olarak, yeniden kullanılmaları sadece çevresel ve ekonomik olarak değil aynı zamanda sosyal ve kültürel olarak da fayda sağlamaktadır. Bu çalışma kapsamında Üsküdar’da yer alan Bağlarbaşı Elektrik Fabrikası ve Tramvay Deposu’nda gerçekleştirilen kullanım dönüşümü süreci sosyo-kültürel sürdürülebilirlik bağlamında değerlendirilmiştir. Çalışmada öncelikle yapılan literatür araştırması ile sosyal sürdürülebilirlik ölçütleri belirlenmiştir. Çalışmanın ikinci aşamasında yapı ve yakın çevresi üzerine yapılan analizler ile öngörülen ölçütlerin yerine getirilip getirilmediği tartışılmıştır. Çalışmanın sonuç kısmında ise gelecekteki yeniden kullanım çalışmalarına yardımcı olacağı düşünülen çıkarımlar yapılmıştır. Tarihi yapıların çoğunun kentsel alanda merkezi bir konumda yer aldığı göz önüne alındığında yapıdan toplumun tüm katmanlarının faydalanabilmesi için yapıya kamusal, geniş kesimlere hitap eden bir fonksiyon verilmesi ve kamu tarafından işletilmesinin uygun olacağı yapılan çıkarımlardan bazıları olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Kullanım dönüşümü, sosyal sürdürülebilirlik, tarihi yapılar, kültürel süreklilik, endüstri mirası

SOCIAL DIMENSION OF THE ADAPTIVE REUSE OF HISTORIC BUILDINGS; THE EXAMPLE OF BAĞLARBAŞI ELECTRIC FACTORY AND TRAM DEPOT

Historical structures carry many data such as construction technologies, material properties and socio-cultural values to the present day.As a result of time-varying living conditions, most historical buildings are unable to maintain their original function.The reuse of historical buildings with the value they carry is not only environmental and economical but also socially beneficial.In the context of this study, the reuse process of Bağlarbaşı Electric Factory and Tram Depot was evaluated in the context of socio-cultural sustainability.In the study, first of all, social sustainability criteria were determined by the literature research.In the second phase of the study, the analyzes on the structure and its close surroundings were discussed and it was discussed whether the criteria determined in the first stage were met.In the conclusion part of the study, the implications that are expected to be helpful in future re-use studies have been made.Considering the fact that most of the historical buildings are located in the city center, some of the inferences are given to the public to provide a function to the public and to be operated by the public.

Keywords:

Adaptive Reuse, social sustainability, historical buildings, cultural continuity, industrial heritage,

PDF

___

[1] JOHN A. KILPATRICK ''Adaptive Re-Use of Brownfields: A Challenge for the Valuation'' http://www.rics.org/Environmentalandlandconsultancy/Environmentalmanagement/Val_1005.html (Erişim tarihi 24.02.2019 )
[2] LATHAM, D., Creative Re-Use of Buildings, Donhead Publishing Ltd, Shaftesbury,2000
[3] YÜKSEK M. “Sürdürülebilir Kalkınma ve Türkiye’de Çevre Politikaları”, Gaziantep Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, 2010
[4] BULLEN, P. A. ,"Adaptive reuse and sustainability of commercial buildings", Facilities, Vol. 25 Iss1/2 pp. 20 - 31, 2007
[5] BULLEN, P. A., Sustainable Adaptive Reuse Of The Existing Building Stock İn Western Australia. In: Khosrowshahi, F (Ed.), 20th Annual ARCOM Conference, 1-3 September 2004, Heriot Watt University. Association of Researchers in Construction Management, Vol. 2, 1387-97. 2004
[6] ARABACIOĞLU, P. , AYDEMİR, I., “Tarihi Çevrelerde YenidenDeğerlendirme Kavramı” , YTÜ Mim. Fak. E Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 4,Türkiye, 204-212 , 2007.
[7] AKSOYA, E., AYDIN, D. ''Mimaride Yeniden Kullanım: Sürdürülebilirlik Bağlamında Raziye Takkalı Evinin Yeniden Kullanımı İçin Mekansal Analizler'' 2 nd International Sustainable Buildings Symposium, Ankara, 2015
[8] GÜNÇE, K., MİSİRLİSOY, D., Questioning the Adaptive Reuse of Industrial Heritage and Its Interventions in the Context of Sustainability, Sociology Study, September 2015, Vol. 5, No. 9, 718-727
[9] TAŞTAN, H. 'Yapılı Çevrede Sosyal Sürdürülebilirlik Bağlamında Kullanıcı Katılımı' Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016- İstanbul
[10] LANGSTON, CRAİG&WONG, FRANCİS & C.M. HUİ, EDDİE&SHEN, LİYİN., Strategic Assessment Of Building Adaptive Reuse Opportunities İn Hong Kong. Building And Environment. 43. 1709-1718. 10.1016/j.buildenv.2007.10.017. , 2008
[11] GRAVAGNUOLO, A., ANGRİSANO, M. AND FUSCO GİRARD, L. ,Circular Economy Strategies in Eight Historic Port Cities: Criteria and Indicators Towards a Circular City Assessment Framework. Sustainability, 11(13), p.3512., 2019.
[12] NİROUM, SHİSHAVAN, SOGHRA., Comparative Investigating Of Adaptive Reuse and Sustainable Architecture with Social Approach., AlamCipta. 6(2). 101-111., 2013
[13] YUNG,E.,CHAN,E., XU,Y. Community-Initiated Adaptive Reuse of Historic Buildings and Sustainable Development in the Inner City of Shanghai. Journal of Urban Planning and Development, 140(3), p.05014003., 2014.
[14] ORBASLI, A. ''Re-Using Existing Buildings Towards Sustainable Regeneration'' School of Architecture: Place Culture & Identity Group working paper, Oxford Brookes University, 2009
[15] ELSORADY, D., Assessment Of The Compatibility Of New Uses For Heritage Buildings: The Example Of Alexandria National Museum, Alexandria, Egypt. Journal of CulturalHeritage, 15(5), pp.511-521. , 2014.
[16] EVREN, G. ''İstanbul Ulaştırmasının Dünü, Bugünü'' Türkiye Mühendislik Haberleri Dergisi Sayı 413 - 2001/3
[17] https://www.google.com/maps/dir//Selami+Ali+Mh.,+Üsküdar+Belediyesi+Bağlarbaşı+Kongre+ve+Kültür+Merkezi , (Erişim tarihi 24.02.2019 )
[18] KURTOĞLU, A., ''Üsküdar Şehiriçi Ulaşım Tarihi'' 7.Uluslararası Üsküdar Sempozyumu, İstanbul, 2012
[19] KÖKSAL, G., İstanbul’ daki Endüstri Mirası İçin Koruma ve Yeniden Kullanım Önerileri, Doktora Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.,2005
[20] TAŞTAN, H., Kişisel Fotoğraf Arşivi
[21] http://www.yoldakiizler.com/2015/11/nevmekan-cafe-uskudar-kultur-merkezi.html., (Erişim tarihi 24.02.2019 )
[22] http://defnenil.blogspot.com.tr/2015/11/nevmekan-beni-burada-unutun.html (Erişim tarihi: 09.04. 2018)
[23] http://www.doganhasol.net/uskudar-anilari.html., (Erişim tarihi 24.02.2019 )
[24] http://www.yoldakiizler.com/2015/11/nevmekan-cafe-uskudar-kultur-merkezi.html. (Erişim tarihi: 09.04 2018)