ZORUNLU DENETİM FİRMASI ROTASYONU: TÜRKİYE’DEKİ DENETÇİLERİN ALGILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Bu makalenin amacı, Türkiye'de denetçilerin zorunlu denetim firması rotasyonuna ilişkin algılarını araştırmaktır. Çalışmada anket yöntemi kullanılmış olup bu araştırmaya denetim firmalarından toplam 45 denetim ortağı, müdür ve yönetici katılmıştır. Bilindiği kadarıyla bu çalışma, Türkiye'de gerçekleştirilen zorunlu denetim firması rotasyonuna ilişkin ilk anket araştırmasıdır. Elde edilen bulgular, denetçilerin zorunlu denetim firması rotasyonunu hem desteklediğine hem de karşı çıktığına dair kanıtlar sunmaktadır. Ankete katılanların çoğunluğu zorunlu denetim firması rotasyonunun; bağımsız ve tarafsız denetimi arttıracağına, daha kaliteli denetim sağlayacağına, yeni bir bakış açısı sağlayacağına ve müşteri (denetlenen işletme) yönetimine aşinalık sonucunda oluşan denetim başarısızlığı riskinin azaltılacağına inanmaktadır. Ayrıca, zorunlu denetim firması rotasyonunun faydalarının zorunlu denetim ortağı rotasyonunun faydalarını aşamayacağı görüşüne yönelik sonuçlara ulaşılmıştır. Dahası, zorunlu denetim firması rotasyonunun faydalarının, böyle bir şartın uygulanmasının maliyetlerinden daha ağır bastığının da altını çizmektedir. Ankete katılanların büyük çoğunluğu, denetimin ilk yıllarında denetim başarısızlığı riskinin (denetim riski) daha yüksek olduğuna inanmaktadır. Bu aslında zorunlu denetim firması rotasyonunun aleyhine bir sonuçtur. IFAC açısından, rotasyon konusunun çeşitli açılardan incelenmesi gereklidir. Bu nedenle, bir ülkenin başka bir ülkeden bir kuralı kopyalayıp uygulaması yerine kendi koşullarına göre bir kural geliştirmesi çok önemlidir. Denetim kalitesi ile ilgili olarak bu çalışmanın sonuçlarına göre, Türkiye'deki zorunlu denetim firması rotasyonu uygulaması gerekli görülmemekte olup zorunlu sorumlu ortak denetçi rotasyonu uygulaması muhtemelen yeterli olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Denetim, Denetçi, Zorunlu denetim firması rotasyonu

MANDATORY AUDIT FIRM ROTATION: EVIDENCE FROM TURKISH AUDITORS’ PERCEPTIONS

The purpose of this paper is to investigate auditors' perceptions of mandatory audit firm rotation (MAFR) in Turkey. Using the survey method, the opinions of 45 audit partners, directors, and managers from the audit firms were determined. To the best of our knowledge, this is the first MAFR survey study conducted in Turkey. The findings show that auditors both support and oppose MAFR. Majority of the respondents believe that MAFR will increase independent and objective, higher quality audit, fresh look will be provided, and the risk of audit failure will be decreased as a result of familiarity with client management. Furthermore, respondents stated that the benefits of MAFR cannot exceed the benefits of mandatory audit partner rotation (MAPR). They also highlights that the benefits of MAFR outweigh the costs of enforcing such a requirement. The vast majority of respondents believe that the risk of audit failure (audit risk) is higher in the early years of an audit tenure period. This is, in fact, a result against the MAFR. From the standpoint of IFAC, it is necessary to examine the activities from numerous perspectives. Therefore, it is critical that a country develops a rule based on its own circumstances rather than copying and applying a rule from another country. Regarding audit quality, the MAFR regime in Turkey is not deemed necessary, but the MAPR regime will probably be sufficient.

Keywords:

Audit, Auditor, Mandatory audit firm rotation,

PDF

___

Cameran, M., Francis, J. R., Marra, A., & Pettinicchio, A. (2015). Are there adverse consequences of mandatory auditor rotation? evidence from the Italian experience. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 34(1), 1–24. https://doi.org/10.2308/ajpt-50663
Choudhury, F. (2017). Independent regulatory board for auditors consultation paper: mandatory audit firm rotation [Personal communication].
Coyle, D. (2010). Audit firm rotation—its impact on auditor independence: an irish perspective [Dissertation of MA in Accounting]. Letterkenny Institute of Technology.
Ewelt-Knauer, C., Gold, A. H., & Pott, C. (2012). What do we know about mandatory audit firm rotation? Institute of Chartered Accountants of Scotland.
General Accounting Office (2014). Mandatory audit firm rotation study. https://www.gao.gov/products/gao-14-343sp
Harber, M., & Maroun, W. (2020). Mandatory audit firm rotation: A critical composition of practitioner views from an emerging economy. Managerial Auditing Journal, 35(7), 861–896. https://doi.org/10.1108/MAJ-09-2019-2405
Harber, M., Marx, B., & De Jager, P. (2020). The perceived financial effects of mandatory audit firm rotation. Journal of International Financial Management & Accounting, 31(2), 215–234. https://doi.org/10.1111/jifm.12115
Jackson, A. B., Moldrich, M., & Roebuck, P. (2008). Mandatory audit firm rotation and audit quality. Managerial Auditing Journal, 23(5), 420–437. https://doi.org/10.1108/02686900810875271
Lennox, C. (2014). Auditor tenure and rotation. In The Routledge companion to auditing (p. 18).
Nunnally, J. C. (1994). Psychometric theory. Tata McGraw-hill education.
Onwuchekwa, J. C., Erah, D., & Izedonmi, F. (2012a). Mandatory audit rotation and audit independence: survey of Southern Nigeria. Research Journal of Finance and Accounting, 3(7), 78–86.
Onwuchekwa, J. C., Erah, D. O., & Izedonmi, F. (2012b). Mandatory audit rotation and audit quality: survey of Southern Nigeria. Research Journal of Finance and Accounting, 3(8), 70–77.
Özger, S., & Tuğay, O. (2020). Bağımsız denetimde zorunlu rotasyonun denetçi bağımsızlığı ve denetim kalitesine etkisi ve rotasyon ile denetim kalitesi arasındaki ilişkide denetçi bağımsızlığının aracılık rolü: bağımsız denetçilerin algılarına yönelik bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 87, 33–52. https://doi.org/10.25095/mufad.756186
Rong, Q. (2017). Mandatory Audit firm and audit partner rotation. University of New Hampshire.
Said, K. M. (2014b). Mandatory audit firm rotation and audit costs: a survey of auditing firms in Bahrain. Journal of Finance and Accounting, 2(6), 116. https://doi.org/10.11648/j.jfa.20140206.11
Said, K. M., & Khasharmeh, H. (2014a). Auditors perceptions on impact of mandatory audit firm rotation on auditor independence Evidence from Bahrain. Journal of Accounting and Taxation, 6(1), 1–18. https://doi.org/10.5897/JAT2013.0127
Shafie, R., Wan Hussin, W. N., Yusof, M., & Md Hussain, M. H. (2009). Audit firm tenure and auditor reporting quality: evidence in Malaysia. International Business Research, 2(2), 99–109.
Tuan, K. (2019). Bağimsiz deneti̇m fi̇rmasi rotasyonu ve deneti̇m kalitesi̇. Audit Firm Rotation And Audit Quality, 37(4), 703–719. https://doi.org/10.17065/huniibf.481665
Turel, A., Genç, M., Özden, B., & Taş, N. (2017). Audit firm tenure and audit quality implied by discretionary accruals and modified opinions: Evidence from Turkey. Acta Universitatis Danubius. ØEconomica, 13(1), 187-196.