AZERBAYCAN’DA “ KIZIL İSTİLA” ODLU YURT MECMUASINA YANSIYANLAR

Orta Asya’dan batıya yönelen Türk akınları, Avrupa, Kafkasya ve Anadolu’da yüzyıllar sürecek devletlerini kurmaya muvaffak olacaktır. Geldikleri coğrafyalarda zorlu mücadeleler vererek varlığını koruyan Türker’in Kafkasya’daki mücadelesi de Ruslarla olmuştur. X. yüzyıldan başlayarak Azerbaycan toprakları üzerinden Bağdat’a tüccarlar gönderen Ruslar ile Türker’in Güney Kafkasya’da ki çekişmeleri, 1813 ve 1828 Anlaşmalarıyla Rusların hâkim olduğu bir coğrafya düzenine sokulmuştur. XIX. yüzyıl dünyası ekonomide, yönetimde ve ticarette yeni ve yenileşen bir düzen olarak sömürgecilikle karşı karşıya kaldı. İngiliz liderliğinde gerçekleşen sömürgeci zihniyete geç kalmadan dâhil olmak isteyen Ruslar kendilerine istila alanı olarak bereketli Türk topraklarını seçmiştir. Yeni düzenin politikası böl ve yönet sistemiydi. Azerbaycan’ın Kuzeyini kendi yönetimine alıp Güneyini Farslara bırakmıştır. Artık Azerbaycan toprakları yollar kesişmemek üzere ayrıldı ve sömürge toprağı olarak Rusların hedef ve çıkarlarına hizmet için şekillendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Bağımsızlık, , İstila, Sosyalizm, Petrol

PDF

___

A., Mir-Kasım(1929), Müstakbel Rusya(Fransızcadan), Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:2. A.Bat(1929), Beynelmilel Hayattan, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:2. A.Caferoğlu(1929), Tarihte Rusya Azerbaycan Münasebatı, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:9. CEVDET, Dr. Abdullah(1929), Azerbaycan’ın Mukaddes Yarası, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:3. DAŞ-Demir(1929), Azerbaycan Mektupları, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:1. DAŞ-Demir(1930), Azerbaycan’dan Mektup, Yıl:2, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:14. ELİF-Yey(1930), Azerbaycan’dan Mektup, Yıl:2, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:11. GÜLTEKİN(1929),Kızıl İstila, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:3. İSİMSİZ(1929), 28 Mayıs Azerbaycan İstiklal Beyannamesinden, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:4. İSİMSİZ(1929), Hırsızlar Beynelmileli, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:7. İSİMSİZ(1929), Kafkasya Birliği, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:8. İSİMSİZ(1929), Siyasi Sistemlerin Yer Değiştirmesi, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:5. M.(1909), Azerbaycan Hayat ve Matbuatından, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:4. M. Ağaoğlu(1929), Azerbaycan İsmi Hakkında Kayıtlar, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:2. M.B(1929), Otuz Bir Mart, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:2. M.B.(1929), Azerbaycan Hayat ve Matbuatından, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:3. M.B.(1929), Azerbaycan Hayat ve Matbuatından, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:5. M.B.(1929), Azerbaycan Hayat ve Matbuatından, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:7. MEHMETZADE, B.M.(1929), Azerbaycan Duvarları, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:6. MEHMETZADE, M.B.(1929), Azerbaycan Petrolünü İstismar, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:3. MEHMETZADE, M.B.(1930), İran Ticaret Yolları, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:12. MİRZA-Bala(1929), İstiklal Mücadelesi, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:4. MİRZA-Bala(1929), İstiklal Mücadelesi, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:4. MİRZA-Bala(1929), Müsavatçılar ve Komünistler, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:3. MİRZA-Bala(1930), Köylüyü İmha Siyaseti, Yıl:2, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:17. RESULZADE, Mehmet Emin(1929), Bugünün İlhamı, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:4. SUPHİ, Hamdullah(1929), Matbuat ve Kitabiyat, Yıl:1, Odlu Yurt Mecmuası, Sayı:6. TOGAN, Z.Velidi(1933), Azerbaycan Etnografyasına Dair, Azerbaycan Yurt Bilgisi, Sayı:150.
B. KİTAPLAR
AKÇURA, Yusuf(1981), Yeni Türk Devletinin Öncüleri, Kültür Bakanlığı- Doğumunun 100. Yılında, Atatürk Yayınları:30, Ankara. ASLAN, Betül(2000), I. Dünya Savaşı Esnasında Azerbaycan Türklerini “Kardaş Kömeği(Yardımı)” Ve Bakü Müslüman Cemiyet-i Hayriyesi, Ankara. AZERBAYCAN SSR(1975), Great Soviet Encyclopedia, New York. BALA, Mirza(1922), Azerbaycan Türk Matbuatı, Bakü. BALA, Mirza(1938), Milli Azerbaycan Harekâtı- Müsavat Partisini Tarihi, Berlin. BAYUR, Y. Hikmet(1983), Türk İnkılâbı Tarihi, C.III Kasım 4, Ankara. DEVLET, Nadir(1985), Rusya Türkleri Milli Mücadele Tarihi(1905-1917), TKAE Yayınları No.58, Ankara. KAFESOĞLU, İbrahim(2010), Türk Milli Kültürü, İstanbul. KARABEKİR, Kazım(1960), İstiklal Harbimiz, İstanbul. KAZEMZADEH, Firuz(1951), The Struggle For Trans Caucasia(1917–1921), New York. KURAT, A.Nimet(1966), Birinci Dünya Savaşında Türkiye’de Bulunan Alman Generalin Raporları, TKAE No.23, Ankara. KURAT, A.Nimet(1990), Türkiye ve Rusya, Ankara. ÖKE, Mim Kemal(1926), Ermeni Meselesi, İstanbul. SARAY, Mehmet(1993), Azerbaycan Türkleri Tarihi, İstanbul. SUNY, Ronald Grigor(1990), Bakü Komünü, Çev: Kudret Emiroğlu, İstanbul. SWISTOCHOWSKI, Tedeusz(1988), Müslüman Cemaatten Ulusal Kimliğe Rus Azerbaycan’ı, Çev: Nuran Mert, İstanbul. ŞİMŞİR; Sebahattin(2013), Azerbaycan’ın İstiklal Mücadelesi, İstanbul. TOGAN, Z.Velidi(1942), Bugün ki Türk İli(Türkistan) ve Yakın Tarihi, İstanbul.
C. TEZLER
MUTTALİBOV, Dadaş(2014), Azerbaycan Hanlıkları ve Gülistan-Türkmençay Anlaşmaları, Yüksek Lisans Tezi, Bursa. PAŞAYEV, Pervin(2015), Azerbaycan Petrolünün Üretimi, Pazarlanması ve Kullanımı, Yüksek Lisans Tezi, Giresun.