Avrupa Yeşil Başkentlerin Yeşil Alan Politikalarının İncelenmesi

Birleşmiş Milletlerin 2018 yılı Dünya Şehirleşme Raporlarına göre dünya nüfusunun %55.3’ü kentlerde yaşamaktadır. Dünya genelinde kentlerde yaşayan nüfus oranı 1950’li yıllarda %30 civarında iken, 2030 yılına kadar % 60’a ulaşması beklenmektedir. Hızla artmakta olan kentleşme eğilimi nedeniyle, kentsel alanlarda hayati öneme sahip olan açık ve yeşil alanların varlığı, büyüklüğü ve etkin kullanımı gibi kavramlar oldukça önem kazanmıştır. Açık ve yeşil alanlar; kentsel ve kırsal alanlar arasında bağlantı kurma, rekreasyonel aktiviteler için olanak sağlama, çevre kirleticilerinin etkisini azaltma, mikroklimayı ve yüzey akışlarını düzenleme, kent estetiğini iyileştirme, bitki ve yaban hayatı türleri için uygun yaşam alanı oluşturma, insanların yaşam koşullarını iyileştirme ve daha birçok işlevi yerine getiren önemli kentsel biyotoplardır. Bu çalışma kapsamında, yeşil başkent kavramı ve Avrupa Yeşil Başkentleri üzerinden açık ve yeşil alanlara yönelik politikalarının incelenmesi amaçlanmıştır. Hayatın olağan akışı içerisinde fazlaca öneme sahip olan açık ve yeşil alanlar için kentsel yaşam kalitesini vurgulayan ve çevreci yönüyle dikkat çeken “yeşil başkent” kavramı ve bu kapsamda uluslararası tanınırlığı olan “yeşil başkent ödülü” irdelenmiştir. Bu ödülü kazanan kentlerin Türkiye’de yeterince tanınmadığı ve bu konuda Türkiye’de az sayıda araştırma yapıldığı gözlemlenmiştir. Bu amaç doğrultusunda, 2010-2020 yılları arasında Avrupa Yeşil Başkenti seçilen Stolkholm, Hamburg, Vitoria-Gasteiz, Nantes, Kopenhag, Bristol, Ljubljana, Essen, Nijmegen, Oslo ve Lizbon kentleri incelenmiştir. Çalışmada literatür ve belge tarama yöntemi kullanılmış olup, Yeşil Başkent ünvanına sahip olabilmek için gerekli olan 12 gösterge çerçevesinde konu değerlendirilmiştir. Hazırlanan Yeşil Başkent başvuru raporlarında bulunan “Yerel Ulaşım ve Sürdürülebilir Arazi Kullanımını İçeren Yeşil Kentsel Alanlar” başlıklı bölümler üzerinde yoğunlaşılmıştır. Yapılan incelemeler sonucunda Türkiyenin yeşil alanlarına ilişkin temel politikaları değerlendirilmiştir. Ayrıca Türkiye’den yeşil başkent ödülü için aday gösterilen kentlerin açık ve yeşil alanlara yönelik uygulamaları tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Yeşil Başkentler, Avrupa Yeşil Başkentleri, Açık ve Yeşil Alanlar

PDF

___

[1]Cömertler S., 2017. 2010-2018 Avrupa Yeşil Başkentleri, Uşak Üniversitesi Fen ve Doğa Bilimleri Dergisi, 41-56.
[2]European Commission, 2019. Green Cities Fit For Life, Evaluating Process. http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/applying-for-the-award/evaluation-process/.
[3] Yalçıner, Ö., 2012. Avrupa Yeşil Başkent Unvanı Üzerine, Mimarlık Dergisi, sf.367.
[4] Diler G., 2012 Avrupa Birliği’nin İlk Yeşil Başkenti Stockholm, EKOYAPI Dergisi, 9, 90-94.
[5] Metin, S., 2012. Avrupa’nın Üçüncü Yeşil Başkenti, Vitoria – Gasteiz, EKOYAPI Dergisi (10) 120-125.
[6] Şahin, H., 2012. Avrupa’nın Dördüncü Yeşil Başkenti: Nantes, EKOYAPI Dergisi, 11, 92-96.
[7] Yener, H., 2012. Avrupa’nın Beşinci Yeşil Başkenti: Kopenhag, EKOYAPI Dergisi, 12, 84-86.
[8] European Commission, 2010a; Stockholm European Green Capital 2010, European Union Publications, Belgium.http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/
[9] Xıu, N., Ignatıeva, M., Bosch, C.K., 2016. The Challenges of Planning and Designing Urban Green Networks in Scandinavian and Chinese Cities, Journal of Architecture and Urbanism, 2016, 40(3), 163-176.
[10] European Commission, 2008; The City of Stockholm, Stockholm Application for European Green Capital Award Revised Version. http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital.
[11] Guzman C.B., 2017; Suburban Wetlandia. ,Princeton Architectural Press, New York, pg 489. https://enviropaul.wordpress.com/2018/02/01/the-green-network-of-hamburg/
[12] European Commission, 2011; Hamburg European Green Capital 2011, European Union Publications, Belgium,http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/wp-
[13] European Commission, 2009; The City of Hamburg, Hamburg Application for European Green Capital Award, http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/winning-cities/
[14] European Commission, 2012a; The City of Vitoria – Gasteiz, Vitoria – Gasteiz 2012 European Green Capital, Final Report, http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/wp-content/uploads/2011/04/VG-Green-Conclusiones.pdf
[15] European Commission, 2010b; The City of Vitoria-Gasteiz, Vitoria-Gasteiz Application for European Green Capital Award, http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/
[16] European Commission, 2010c; The City of Nantes, Nantes Application for European Green Capital Award, http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/winning-cities/2013-nantes/nantes-application/
[17] European Commission, 2012b; The City of Copenhagen, Copenhagen Application for European Green Capital Award, http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/winning-cities/2014-copenhagen/copenhagen-application/
[18] European Commission, 2013; The City of Bristol, Bristol Application for European Green Capital Award, http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/winning-cities/2015-bristol/bristol-application/
[19] European Commission, 2015a; The City of Ljubljana, Ljubljana Application for European Green Capital Award, http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/winning-cities/2016-ljubljana/ljubljana-2016-application/
[20] European Commission, 2015b; The City of Essen, Essen Application for European Green Capital Award, http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/winning-cities/2017-essen/essen-2017-application/
[21] European Commission, 2018a; Nijmegen European Green Capital 2010, European Union Publications, Belgium. http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/
[22] European Commission, 2016; The City of Nijmegen, Nijmegen Application for European Green Capital Award, http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/winning-cities/2018-nijmegen/nijmegen-2018-application/
[23] European Commission, 2017; The City of Oslo, Oslo Application for European Green Capital Award, http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/winning-cities/2019-oslo/oslo-2019-application/
[24] URL-1 : http://44mpa.pl/nijmegens-passionate-vision-wins-green-capital-2018/?lang=en
[25] European Commission, 2018b; The City of Lizbon, Lizbon Application for European Green Capital Award, http://ec.europa.eu/environment/europeangreencapital/winning-cities/2020-lisbon/15210-2/
[26] Benek S., Şahap A., 2017. Şanlıurfa Şehrinde Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Uzaktan Algılama(UA) Kullanılarak Yeşil Alanların Yeterliliğinin Belirlenmesi, Marmara Coğrafya Dergisi, 36, 304-314.
[27] Fidan A.N., 2014; 2017 Avrupa Yeşil Başkenti Yarışma Başvuru Süreci & Bursa, Yeni Şehirler Zirvesi, 11-12 Aralık 2014-Bursa, https://docplayer.biz.tr/645053-2017-avrupa-yesil-baskenti-yarismasi-basvuru-sureci-bursa.html
[28] URL-2:https://www.iha.com.tr/haber-trabzonda-kisi-basi-dusen-yesil-alan-859-metrekare-308501/
[29] Manavoğlu E., Ortaçeşme V., 2007; Konyaaltı Kentsel Alanında Bir Yeşil Alan Sistem Önerisi Geliştirilmesi, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2007, 20(2), 261-271.
[30] Doygun H, İlter A., 2007; Kahramanmaraş Kentinde Mevcut ve Öngörülen Aktif Yeşil Alan Yeterliliğinin İncelenmesi. Ekoloji 17, 65, 21-27.