Cumhurbaşkanlığı Sisteminde Cumhurbaşkanı Yardımcıları veBakanlar

Bu çalışmada, 2017 yılında yapılan Anayasa değişikliği sonrası ihdas edilen Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi ile ilk kez Türk hukuk sistemine giren Cumhurbaşkanı yardımcılığı ve parlamenter sistemde de var olan bakanların hukuki durumu incelenmektedir. Çalışmanın kapsamı, 6771 sayılı Anayasa Değişikliği Kanunu sonrası Anayasa’ya giren Cumhurbaşkanı yardımcıları ile yeni sistemdeki bakanların; hukuki statüleri, atanmaları, görev ve yetkileri ile ilgili konularla sınırlıdır. Cumhurbaşkanı yardımcılığı kurumu Cumhurbaşkanına vekâlet etmek, Cumhurbaşkanının vereceği görevleri yaparak Cumhurbaşkanının iş yükünü hafifletmek için ihdas edilmiştir. Bakanların ise bakanlık bürokrasisi üzerinde doğrudan hiyerarşi yetkisi bulunmaktadır. Bununla birlikte bakanların, Cumhurbaşkanı yardımcılarından farklı olarak bakanlık politikaları üzerinde etkili oldukları değerlendirilmektedir. Bu makalede Cumhurbaşkanı yardımcısı ile bakanların hukuki statüleri, atanmaları, görev ve yetkileri, parlamenter sistemdeki bakanlar ile yeni sistemdeki bakanların eski ve yeni statüleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Çalışmada, yerli ve yabancı literatürden elde edilen verilerden yararlanılmıştır.

Vice Presidents And Ministers In Presidental System

In this study, with the Presidential government system created after the Constitutionalamendment made in 2017, the legal status of the vice-presidency that entered the Turkishlegal system for the first time and the ministers who also exist in the parliamentary systemare examined. The covering of the study is limited to the legal status, appointments, dutiesand authorities of the vice presidents and ministers in the new system who entered theConstitution after the Constitutional Amendment Law No. 6771. The Office of the VicePresidency was established to deputize for the President of the Republic, to alleviate theworkload of the President by performing the duties assigned by the President. Ministers, onthe other hand, have a direct hierarchy authority on the ministry bureaucracy. However, theministers, unlike vice presidents, they are considered to have influence over ministerialpolicies. In this article, the legal status, appointment, duties and powers of the vice-presidentand ministers, the former and new statuses of ministers in the parliamentary system and thenew system are comparatively considered. In the study, data obtained from domestic andforeign literature were used.

PDF

___

Anayurt Ömer / Ekinci Ahmet. “Tek Başlı Yürütme Esasına Dayalı Hükümet Sistemlerinde Başkan Yardımcılığı Ve 2017 Anayasa Değişikliği Ile Getirilen Sistemde Cumhurbaşkanı Yardımcılığı Kurumu Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Prof. Dr. Zafer Gören Armağanı, Ankara 2017, Ss. 441-510.
Anayurt, Ömer. Anayasa Hukuku Genel Kısım (Temel İlkeler, Kavram Ve Kurumlar), 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
Atar, Yavuz. Türk Anayasa Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 13. Baskı, Ankara, 2019.
Baumgartner, Jody C. / Case, Rhonda Evans. “Constitutional Design of the Executive: Vice Presidencies in Comparative Perspective”, Congress & The Presidency, 36:2, 2009, Pp. 148-163.
Caniklioğlu, Meltem Dikmen. Anayasal Devlette Meşruiyet, Yetkin Yayınları, Ankara, 2010.
Carey John / Shugart Matthew Soberg. Calling Outthe Tank Sor Filling Outthe Forms?” In Executive Decree Authority (Ed. John Carey, Matthew Soberg Shugart), Cambridge University Press, 1998.
Doğan, Bayram / Doğan, İdris. “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Cumhurbaşkanının Sorumluluğu”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 11 (2), 2020, Ss. 468-483.
Doğan, Bayram. “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Ile Cumhurbaşkanlığı Kararlarının Yargısal Denetimi”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2019, C. 9, S. 2, Ss. 273-298.
Doğan, Bayram. “Asli Ve Tali Kurucu İktidar Bağlamında Türkiye’deki Anayasaların Yapımı”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale, 2013.
Esen, Selin. “2016 Anayasa Değişiklik Teklifinin Değerlendirilmesi”, Ankara Barosu Dergisi, 2016/4, Ss. 45-73.
Eren, Abdurrahman. Anayasa Hukuku Dersleri, Seçkin Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara, 2020.
Fendoğlu, Hasan Tahsin. Türkiye’de Başkanlık Sistemi, Yetkin Yayınları, Ankara, 2015.
Friedman, Richard D., “Some Modest Proposals on the Vice-Presidency”, Michigan Law Review, Vol. 86, No. 7 (Jun., 1988), Pp. 1703-1734.
Gören, Zafer. “2017 Değişikliği Ile Getirilen Sistemde Cumhurbaşkanı”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 36, Güz 2019/2, ss. 1-28.
Gören, Zafer. Anayasa Hukuku, 4. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2019.
Gözler, Kemal / Kaplan, Gürsel. İdare Hukuku Dersleri, 22. Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2020.
Gözler, Kemal. Türk Anayasa Hukuku, 3. Baskı, Ekin Yayınları, Bursa, 2019.
Gül, Cengiz. İktidarın Sınırlandırılması Ve Hukuk Devleti, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010.
Gülener Serdar / Biricikoğlu Hale. “Türkiye’de Bürokrasinin Hesap Verebilirlik Açığı Ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Yürütmenin Hesap Verebilirliği, Ombudsman Akademik, Y. 3, S. 5, 2017, Ss. 69- 89.
İzci, Ferit / Saritürk, Mehmet. “Yeni Anayasa Değişikliği İle Getirilen Cumhurbaşkanlığı Sisteminin İdari Yapı Ve İşleyişe Etkisi”, Proceedings Book 2nd İnternational Scientific Researches Congress on Humanities and Socia Sciences (Ibad 2017), April 20 – 23, 2017, İstanbul, Turkey.
Kaboğlu, İbrahim Ö. Anayasa Hukuku Dersleri, Legal Yayıncılık, 14. Bası, İstanbul, 2019.
Keser, Hayri / Akça, Kürşat. “Olağan Dönem Asli Kurucu İktidar Kavramı Ve Tbmm’nin Yeni Anayasa Yapıp Yapamayacağı Sorunu”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2019, C. 8, S. 2, Ss. 13-37.
Keser, Hayri. “Türkiye Ve Başkanlık Sistemi”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2019, C. 2, S. 1, 2011, Ss. 23-57.
Keskinsoy, Ömer / Kaya, Batur Semih. “Türkiye’nin Hükümet Sistemleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, C. 137, 2018, Ss. 67-96.
Kutlu, Önder / Kahraman, Selçuk. “Türk Cumhurbaşkanlığı Sisteminin Kamu Yönetimi Açısından Değerlendirilmesi”, Türk Anayasa Hukukunun Güncel Sorunları, (Iç.), Ed. Ferhat Uslu, Politik, Ekonomik Ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (Pesa), 2017, Ss. 1-26.
Küçük, Adnan / Doğan, Bayram. “Türkiye’de 2017 Anayasa Değişikliği Kapsamında Yürütmenin Asli Düzenleme Yetkisi Ve Mahfuz Düzenleme Alanı”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 9, S. 1, 2019, Ss. 1-59.
Küçük, Adnan. Türkiye’de Başkanlık Sistemi, Adres Yayınları, Ankara, 2020.
Küçük, Adnan. ABD ve Latin Amerika Ülkelerinde Başkanlık Sistemi ve Uygulamaları, Adres Yayınları, Ankara, 2019.
Küçük, Adnan. “Yeni Anayasa Değişikliği Ile Getirilmek İstenen Türkiye’ye Özgü Başkanlık Sistemi: Korkular, Algılar, Beklentiler”, Liberal Düşünce Dergisi, Yıl: 22, Sayı: 85, Kış 2017, Ss. 157-189.
Mutlu, Azer Ebru. “Hukuki Statüsü Ve İdari Teşkilattaki Yeriyle Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Cumhurbaşkanı Yardımcıları, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 10 (1), 2019, Ss. 119-132.
Myers, James D., “Bringing the Vice President Into the Fold: Executive Immunityand the Vice Presidency”, Boston College Law Review, Vol.50, Issue.3 No.3, 2009.
Nacak, Osman. “Parlamenter Ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemlerinden Hareketle Bakan Ve Bakanlıkların Karşılaştırmalı Analizi”, Yönetim Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, C.18, S. 1, Mart 2020, Ss. 138-157.
Relyea, Harold C.: “The Law: The Executive Office of the Vice President: Constitutional and Legal Considerations”, Presidential Studies Quarterly, Vol. 40, No. 2, The 2008 Presidential Election, Part I, Junepp. 2010, Pp. 327-341.
Tanör, Bülent / Yüzbaşioğlu, Necmi. 1982 Anayasası’na Göre Türk Anayasa Hukuku, 19. Baskı, Beta Basım Yayın, İstanbul. 2019.
Taşdöğen, Salih. “Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu”, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş Tezcan’a Armağan, C.21, Özel S., 2019, Ss. 1293-1324.
Tunç, Hasan. Türk Anayasa Hukuku, Gazi Kitabevi, 2. Baskı, Ankara, 2019.
Tunç, Hasan. “Karşılaştırmalı Anayasa Hukuku Açısından Yasama Ve Yürütme Organlarının Oluşumu Ve Yetkileri Kapsamında Başkanlık Sistemi Ve Türkiye”, Erühfd, C. Xiv, S. 2, 2019, Ss. 555- 602.
Turan, A. Menaf. “Türkiye’nin Yeni Yönetim Düzeni: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”, Social Sciences Research Journal, C 7, S. 3, 2018, Ss. 42-91.
Tülen, Hikmet. “Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünde 9 Ekim 2018’de Yapılan Değişiklikler Ya Da Malumun İlamı”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Armağanlar Dizisi, Ord. Prof. Dr. Ali Fuat Başgil’in Anısına Armağan, Oniki Levha Yayınları, İstanbul, 2019, Ss. 915-942.
Öztürk, Namık Kemal. Anayasa Hukuku, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
Yıldız, Abdulkadir. “Amerika Birleşik Devletleri’nde Başkan Yardımcısı Ile Türkiye’de Cumhurbaşkanı Yardımcısının Karşılaştırılması”, Erühfd, C.Xiii, S.1, 2018, Ss. 509-534.