SALDIRGAN DAVRANIŞLARI ÖNLEME EBEVEYN EĞİTİM PROGRAMININ (SADEP) 48-72 AY ARASI ÇOCUKLARIN DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ

Bu araştırma saldırgan davranışlar gösteren çocukların ailelerinin ihtiyaçlarından yola çıkılarak hazırlanan, Çocuklarda Saldırgan Davranışları Önleme Ebeveyn Eğitim Programı’nın (SADEP) çocukların davranışları, güçlükleri, güçleri üzerine etkilerini ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada öncelikle, saldırgan davranışlar sergileyen çocuğa sahip annelerle odak grup görüşmeleri ve devamında ihtiyaç analizi çalışması gerçekleştirilmiştir. Böylece, ortaya çıkan konu başlıkları, literatür verileri ve uzman görüşlerinden faydalanılarak SADEP oluşturulmuştur.Program Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Gelişim Polikliniği’ne başvuran, çocukları saldırgan davranışlar gösteren ve programa gönüllü olarak katılmak isteyen 20 anneye 13 hafta süreyle uygulanmıştır. Programın etkililiğini değerlendirmek amacıyla aynı sayıda annenin olduğu kontrol grubu oluşturulmuştur. Çalışmaya başlarken, her iki gruba Aile Bilgi Formu ve çocukların gelişimlerinin norma uygunluğunu belirlemek amacıyla Denver II Gelişim Tarama Testi uygulanmıştır. Programın sonuçlarını değerlendirebilmek için her iki gruptaki annelere, eğitim öncesi ve sonrası olmak üzere Güç ve Güçlükler Anketi (GGA) uygulanmıştır. GGA eğitim programı tamamlandıktan iki ay sonra izlem çalışması olarak sadece deney grubuna uygulanmıştır. Verilerin analizinde Bonferroni Düzeltmeli Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis H testi, Karışık Ölçümler İçin İki Faktörlü Anova Testi, İlişkili Örneklemler için Tek Faktörlü Anova Testi, Pearson Korelasyon Katsayısı ve etki büyüklüğü analizleri kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda, SADEP uygulamasının, çocukların sosyal becerileri, güçleri ve güçlükleri üzerine anlamlı düzeyde etkileri olduğu görülmüştür. SADEP’in olumlu etkileri izlem sürecinde de azalma göstermeden devam etmiştir. Programın etki büyüklüğü, geniş etki büyüklüğü olarak belirlenmiştir.Sonuçta, SADEP uygulaması saldırgan davranışlar sergileyen çocuklara müdahale yöntemi olarak uygulanabilir bir program olarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Saldırganlık, Davranış Problemi, Sosyal Beceri, Güçler ve Güçlükler Anketi, 48-72 Aylık Çocuklar, SADEP (Saldırgan Davranışları Önleme Ebeveyn Eğitim Programı), Ebeveyn Eğitimi

This study was carried out to aims to determine the effects of the Parent Training Program for Prevention of Children’s Aggressive Behavior (SADEP), which was developed based on the needs of parents of children who shows aggressive behaviors, children behaviours, difficulties, strengths, family functions and harmony of marriage. In the study, focus group discussions were held with the mothers of children with aggressive behavior and then needs analysis were conducted. Thus SADEP was formed based emerging topics, literature data and experts’ opinions. The program was implemented on 20 mothers who applied to the Children Development Clinic of Ankara Training and Research Hospital who has children with aggressive behavior and who participated in the program voluntarily for a period of 13 weeks. In order to evaluate the effectiveness of the program, a control group with equal number of mothers was established. At the begining of the study Family Information Form and Denver II Developmental Screening Test, which is used for determine the eligibility norms, were applied. In order to fully evaluate the results of the program, The Strenghts and Difficulties Questionarie was applied to mothers from both groups before and after training. Same material was also applied to only the experimental group as a monitoring study 2 months after the training. The Mann Whitney U Test with Bonferroni Adjustment, the Kruskal Wallis H test, the Two-Factor Anova Test for Mixed Measures, the Single Factor Anova Test for Correlated Samplings, the Pearson’s Correlation Coefficient and the effect size analyses was used for analyzing data. As a result of the present study it has been determined that application of SADEP application, had significant effects on the strengths and difficulties of children. Positive effects of SADEP continued during the monitoring period without any decrease. The effect size of the program was determined as a large effect size. It has been concluded that SADEP is a program that can be used as a method to intervene the children with aggressive behavior

PDF

___

Abay E., Tuğlu C. (2000) Şiddet ve Agresyonun Nörobiyolojisi, Klinik Psikiyatri, 3, 21-26
Algül A., Ateş M.A., Gülsün M., Doruk A., Semiz Ü.B., Başoğlu C., Ebrinç S., Çetin M. (2009) Antisosyal Kişilik Bozukluğu Olgularında Kendini Yaralama Davranışının Saldırganlık, Çocukluk Çağı Travmaları ve Dissosiyasyon ile İlişkisi, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 278-285
Alink L.R.A, Mesman J., van Zeijl J., Stolk M.N., Juffer F., Koot H.M., Bakermans-Kranenburg M.J., van Ijzendoorn M.H. (2006) The early Childhood Aggression Curve: Development of Physical Aggression in 10- to 50-Month-Old Children, Child Development, 77 (4), 954-966
Anastopoulos A. D., Shelton T. L., DuPaul G. J., Guevremont D. C. (1993) Parent Training for Attention Deficit Hyperactivity Disorder: Its Impact on Parent Functioning, Journal of Abnormal Child Psychology, 21 (5), 581-596
Bayhan P.S., Artan İ. (2004) Çocuk Gelişimi ve Eğitimi, 1. Baskı. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları Ltd. Şti.
Benedict E.A., Horner R.H., Squires J.K. (2007) Assessment and Implementation of Positive Behavior Support in Preschools, Topics in Early Childhood Special Education, 27 (3), 174-192
Beşer N. G., Çam O. (2009) Suça Yatkın Ergenlerde Olumlu Kişilerarası İlişkiler Geliştirme Programının Etkinliğinin İncelenmesi, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 226-232
Boivin, M. (2005). The Origin of Peer Relationship Difficulties in Early Childhood and Their Impact on Children's Psychosocial Adjustment and Development. In R. E. Tremblay, R. G. Barr & RDeV Peters (Eds.), Encyclopedia on Early encyclopedia.com/documents/BoivinANGxp.pdf (download date: 22.11.2012) (1-7). Montreal, http://www.child
Coie J.D., Dodge K.A. (1998) Aggression and Antisocial Behavior, Handbook of Child Psychology, (Ed.) Damon W. & Eisenberg N., 5.th ed.: Vol 3. Social, Emotional, and Personality Development, Hoboken, NJ, US: John Wiley & Sons Inc, 779-862.
Efilti E. (2008) Orta Öğretim Kurumlarında Okuyan Öğrencilerin Saldırganlık ve Denetim Odağının Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 213-230
Ergin H. (2004), Okul Öncesi Dönem Çocukları İçin İletişim Becerileri Ölçeklerinin Geçerlilik, Güvenirlik ve Norm Çalışması, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 2, 181-199
Erkan R., Bağlı M., Sümer F., Ünver M (2002) Sosyal Çevrenin Çocuk Suçluluğuna Etkisi ve Diyarbakır Örneği. 1. Ulusal Çocuk ve Suç: Nedenler ve Önleme Çalışmaları Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara: Tisamat Basın Sanayii, (51-90)
Fox L., Dunlap G., Cushing L. (2002) Early Intervention, Positive Behavior Support and Transition to School, Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 10 (32), 149-157
Gündoğdu R. (2010) 9. Sınıf Öğrencilerinin Çatışma Çözme, Öfke ve Saldırganlık Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (3), 257-276
Hawes D.J., Dadds M.R. (2006) Assessing Parenting Practices Through Parent-Report and Direct Observation During Parent-Training, Journal of Child and Family Studies, 15 (5), 555-568
Horn W. F., Ialongo N., Popovich S., Peradotto D. (1987) Behavorial Parent Training and Cognitive-Behavioral Self-Control Therapy With ADD-H Children: Comparative and Combined Effects, Journal of Clinical Child Psychology, 16 (1), 57- 68
Jones K., Daley D., Hutchings J., Bywater T., Eames C (2007) Efficacy of the Incredible Years Basic Parent Training Programme as an Early Intervention for Children with Conduct Problems and ADHD, Journal of Child Care Health Development, 33 (6), 749-756
Kandır A., Alpan Y. (2008) Okul Öncesi Dönemde Sosyal- Duygusal Gelişime Anne-Baba Davranışlarının Etkisi, Aile ve Toplum Dergisi, 4 (14), 33-38
Kazdin A.E. (2005). Parent Management Training: Treatment for Oppositional, Aggressive, and Antisocial Behavior in Children and Adolescents. New York: Oxford University Press.
Kent D., Pepler D. (2003) The Aggressive Child as Agent in Coercive Family Process, Handbook of Dynamics in Parent-Child Relations, (Ed) Kuczynski L., USA: Sage Publications,Inc., (131-144)
Kılıçarslan S. (2009) İlköğretim 7. Ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Akılcı Olmayan İnançları ile Saldırganlık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana,
Kürkçüoğlu B. Ü. (2010), 0-6 Yaş Arası Çocukların Temel Gelişimsel Özellikleri: Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi, Erken Çocukluk Eğitimi, (Ed.) Diken İ.H., 1. Baskı, Ankara: Pegem Akademi, (135-168)
Lakes K.D., Vargas D., Riggs M., Schmidt J., Baird M. (2011) Parenting Intervention to Reduce Attention and Behavior Difficulties in Preschoolers: A CUIDAR Evaluation Study, Journal of Child and Family Studies, 20 (5), 648-659.
Martinez Jr CR, Forgatch, M. S. (2001) Preventing Problems With Boys' Noncompliance: Effects of a Parent Training Intervention for Divorcing Mothers, Journal of Consulting and Clinical Psychology, 69 (3), 416-428.
Olcay O. (2008). Bazı Kişisel ve Ailesel Değişkenlere Göre Okulöncesi Dönemdeki Çocukların Sosyal Yetenekleri ve Problem Davranışlarının Analizi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya
Özbey S. (2010) Okul Öncesi Çocuklarda Uyum ve Davranış Problemleriyle Başa Çıkmada Ailenin Rolü, Aile ve Toplum Dergisi, 21, 9-18
Özbey S. (2012) Ebeveynlerin Evlilik Uyumu ve Algıladıkları Sosyal Destek ile Altı Yaş Çocuklarının Problem Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 20 (1), 43-62
Özdemir S. (2010) Duygu Davranış Bozukluğu Olan Öğrenciler, Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim, (Ed.) Diken İ.H., 3. Baskı, Ankara: Pegem Akademi, (368-407)
Quinn M.M., Kavale K.A., Mathur S.R., Rutherford R.B., Forness S.R. (1999) A Meta-Analysis of Social Skill Interventions for Students with Emotional or Behavioral Disorders, Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 7 (1), 54-64
Patterson J., Barlow J., Mockford C., Klimes I., Pyper C., Stewart-Brown S. (2002) Improving Mental Health Through Parenting Programmes: Block Randomised Controlled Trial, Archives of Disease Child, 87 (6), 472-477
Patterson G.R., Chamberlain P., Reid J.B. (1982) A Comparative Evaluation of A Parent-Training Program, Behavior Therapy, 13 (5), 638-650
Rudo Z.H., Powell D.S., Dunlap G. (1998) The Effects of Violence in the Home on Children's Emotional, Behavioral, and Social Functioning: A Review of the Literature, Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 6(2), 94-113
Sanders M, Calam R, Durand M, Liversidge T, Carmont S.A. (2008) Does Self- Directed and Web-Based Support for Parents Enhance the Effects of Viewing a Reality Television Series Based on the Triple P-Positive Parenting Programme?, Journal of Child Psychology Psychiatry, 49 (9), 924-932
Smith D.K; Sprengelmeyer P.G.; Moore K.J (2004) Parenting and Antisocial Behavior, Handbook of Parenting: Theory and Research for Practise, (Ed.) Hoghughi M., Long N., 1st Ed., Great Britain: SAGE Publications, (237-255)
Sönmez M., Diken İ.H. (2010) Problem Davranışların Azaltılmasında İşlevsel İletişim Öğretiminin Etkililiği: Betimsel ve Meta-Analiz Çalışması, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 11(1), 1-16
Şahin S. (2010), 0-6 Yaş Arası Çocukların Temel Gelişimsel Özellikleri: Fiziksel ve Sosyal-Duygusal Gelişim, Erken Çocukluk Eğitimi, (Ed.) Diken İ.H., 1. Baskı, Ankara: Pegem Akademi, (169-208)
Turner K., Sanders M. (2006) Help When It's Needed First: A Controlled Evaluation of Brief, Preventive Behavioral Family Intervention in a Primary Care Setting, Behavior Therapy, 37( 2), 131-42
Wahler R.G., Cartor P.G., Fleischman J., Lambert W. (1993) The Impact of Synthesis Teaching and Parent Training with Mothers of Conduct-Disordered Children, Journal of Abnormal Child Psychology, Vol. 21 (4), 425-440
Webster-Stratton C., Hammond M. (1997) Treating Children with EarlyOnset Conduct Problems: A Comparison of Child and Parent Training Interventions, Journal of Consulting and Clinical Psychology, 65 (1), 93-109
Webster-Stratton C. (1994) Advancing Videotape Parent Training: A Comparison Study, Journal of Consulting and Clinical Psychology, 62, 583-593
Yalaz K., Anlar B., Bayoğlu B. U. (2009) Denver II Gelişimsel Tarama Testi: Türk Çocukları Standardizasyonu, Gelişimsel Çocuk Nörolojisi Derneği Yayını, Ankara: H.Ü. Basım-Yayım Koordinatörlüğü.
Yalçın H. (2013) Anne-Çocuk İletişimi Eğitiminin Etkileri, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28, (179-194)