LİSE ÖĞRENCİLERİNİN OKUMAYA YÖNELİK TUTUMLARI (DİYARBAKIR İLİ ÖRNEĞİ)

Okuma, yaşam boyu öğrenmenin en önemli parçasıdır. Öğrencilerin okumayı alışkanlık hâline getirmelerinde tutumların önemli bir yeri bulunmaktadır. Bundan dolayı öğrencilerin okuma tutum düzeylerinin ve bu tutumlar üzerinde etkili olan unsurların incelenmesine ihtiyaç vardır. Bu araştırmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerinin okuma tutum düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre belirlenmesidir. Araştırmanın örneklemi random yoluyla belirlenmiştir. Diyarbakır il merkezinde bulunan iki okulda öğrenim gören 377 öğrenci bu araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Alan araştırması olan bu çalışmada tarama yöntemi kullanılmıştır. Verileri toplamak için Kişisel Bilgi Formu ile Akkaya ve Özdemir (2013) tarafından geliştirilen “Okumaya Yönelik Tutum Ölçeğinden yararlanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 17.0 veri analizi programı kullanılmış, verilerden iki değişken arasındaki ilişkiyi test etmek için t- testi uygulanırken ikiden fazla değişken arasındaki anlamlılığı test etmek için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ortaöğretim öğrencilerinin okuma tutumlarının orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin okuma tutumu ile cinsiyet, okul türü, sınıf, öğrenim alanı, anne eğitim durumu, baba eğitim durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunurken aile gelir düzeyi ile anlamlı bir ilişkinin bulunmadığı tespit edilmiştir.

This study aims to identify high school students' levels of attitudes to wards reading in terms of several variables. This study used random sampling. Two schools, randomly chosen, and 377 students studying in these schools in Diyarbakır city center constitute the sample of this research. In this field study was used survey method. High school students' attitudes towards reading were revealed as they are and the individuals were strived to describe as they are in the irunique circumstances. As data collection tools were used Personal Information Form and “Reading Attitude Scale” developed by Akkaya and Özdemir (2013) to collect data. In data analysis was used SPSS 17.0 data analysis software. T-test is preferred to test the significance between two groups while One-Way Analysis of Variance (ANOVA) was used to test the significance for variables including more than two groups. The reading attitude of high school students in the study was found to be “Moderate”. While there exist significant differences for gender, school type, grade, learning area, father's and mother's education level variables, there is no statistically significant difference for family income variable

Keywords:

Secondary education, reading attitude, reading attitude,

PDF

___

Acıyan, A. A. (2008). Ortaöğretim öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve akademik başarı düzeyi arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.

Akkaya, N. ve Özdemir, S. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi (İzmir-Buca örneği). Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2(1), 75-96.

Aksan, D. (2007). Her yönüyle dil: ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: TDK Yayınları.

Akyol, H. (2005). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.

Allport, G. W. (1967). Readings ın attitude theory and measurement. Martin Fishbein (Ed.), New York: John Wiley&Sons, s.1-14. https://archive.org/details/ ReadingsInAttitudeTheoryAndMeasurement (Erişim Tarihi: 25.03.2015).

Aronson, E., Wilson, T.D. & Akert, R. M., (2004). Social psychology. New Jer-sey: Pearson Education, Inc.

Arslan, Y., Çelik, Z. ve Çelik E. (2009). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 26, 113-124.

Bağcı, H. (2010). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. II. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu (9-11 Aralık 2009) Bildirileri, Lefkoşa: Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi.

Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlık ve ilgileri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.

Balcı, A., Uyar, Y. vd. (2012). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları, kütüphane kullanma sıklıkları ve okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Turkish Studies. 7(4), 965-985.

Baş, G. (2012). Reading attitude of high school students: an analysis from dif-ferent variables. International Journal on New Trends in Education and Their Implica-tions. 3 (2), 47-58.

Başaran, M. ve Ateş, S. (2009). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin okumaya ilişkin tutumlarının incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 29 (1), 73-92.

Bozpolat, E.(2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlığına ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği). Journal of World of Turks. 2 (1), 411-428.

Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Can, R., Türkyılmaz, M. ve Karadeniz, A. (2010). Ergenlik dönemi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 11(3), 1-21.

Çetinkaya, Ç. S. (2004). Afyon merkezindeki ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocatepe Üniversitesi, Afyon.

Demirel, Ö. (1999). İlköğretim okullarında türkçe öğretimi. İstanbul: Meb Yayınları.

Demirel, Ö. (2005), Eğitim sözlüğü , (3. baskı), Ankara: PegemA Yayıncılık.

Durualp, E., Çiçekoğlu, P. ve Durualap, E. (2013). 6-8. sınıftaki öğrencilerin okumaya ilişkin tutumlarının internet ve kitap okuma alışkanlıkları açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2/1, 115-132

Güncel eğitim (2015): http://www.guncelegitim.com/haber/3643-ygs-lys-ygs-sonuclarina-gore-81-il39in-basari-siralamasi-ve-birincileri.html (ErişimTarihi: 27.03.2015).

Ghaith, G. M. ve Bouzeineddine, A. R. (2003), Relation ship between reading attitudes, achievement, and learners’ perceptions of their jigsaw II cooperative learning experience, Reading Psychology, 24, 105-121.

Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda türkçe ve yazın eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi.

Gömleksiz, M. N. (2004). Geleceğin öğretmenlerinin kitap okumaya ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi. 1(1), 1-21.

Gönen, M., Öncü, E. ve Işıtan, S. (2004). İlköğretim 5. 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi. 164, 7-35.

Güngör, E. (2009). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığı ile türkçe dersi akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.

Harris, A. J. ve Sipay, E. R. (1990). How to increase reading abilitiy. Longman, New York.

İnceoğlu, M. (2004). Tutum, algı, iletişim. Ankara: Kesit Tanıtım http://www.beykent.edu.tr/webprojects/uploads/metın%20ınceoglu_tutum-algi-iletisim.pdf (Erişim:11.02.2015).

İşeri, K. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuma tutumlarının incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 7(2), 468-487.

Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). Yeni insan ve insanlar. İstanbul: Evrim Basın Yayın Dağıtım.

Karabay, A. ve Kuşdemir Kayıran, B. (2010). İlköğretim beşinci sınıf öğrencile-rinin okuduğunu anlama becerileri ve okumaya ilişkin tutumları arasındaki ilişki. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 3(38), 110-117.

Karakuş, İ. (2000). Türk dili ve edebiyatı öğretimi. Ankara: Sistem Ofset Yayınları.

Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.

Karatay, H. (2010). İlköğretim öğrencilerinin okuduğunu kavrama ile bilişsel farkındalıkları. Türklük Bilim Araştırmaları, 27, 457-475.

Keleş, Ö. (2006). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf öğrencilerinde kitap okuma alışkanlığının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.

Kolaç, E. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının okuyucu profilleri. VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (27-29 Nisan 2015), Eskişehir: Anadolu Üniversi-tesi, s. 1-21.

Köse, A. ve Yılmaz, Y. (2011). Öğretmen adaylarının okuma tutumlarının farklı değişkenlere göre değerlendirilmesi. 1. Uluslararası Türkçe Eğitimi Öğrenci Kongresi (29–30 Eylül 2011) Bildirileri. Ankara: Gazi Üniversitesi, s. 186-195.

Kuzu, T. S. (2013). Öğretmen adaylarının okumaya karşı tutumları ile genel kültür düzeyleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi. 2(6), 55-72.

McKenna, M.C., Kear, D. J. & Ellsworth, R. A. (1995). Children’s attitudes toward reading: a national survey. Reading Research Quarterly. 30, 934 -956.

MEB (2006). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (6-8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Basımevi.

MEB (2011). Dil ve anlatım dersi öğretim programı ve kılavuzu (9-12. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Basımevi.

MEB (2013). PISA 2012 ulusal ön raporu. (http://pisa.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2013/12/pisa2012-ulusal-on-raporu.pdf (Erişim Tarihi: 02.01.2015)

Özbay, M. (2013). Anlama teknikleri I: okuma eğitimi. Ankara: Öncü Kitap.

Özbay, M. ve Uyar, Y. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencileri için oku-maya yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences. 4(2), 632-651.

Özbay, M., Bağcı, H. ve Uyar, Y. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 9(15), 117–136.

Özdemir, E. (1990). Okuma sanatı. İnkılâp Kitabevi: İstanbul.

Özkara, Y. ve İzci, G. (2013). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ile noktalama işaretlerini uygulama düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education. 2(2), 1-9.

Sallabaş, E. (2008). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ve okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakülte-si Dergisi. 9(16), 141-155.

Senemoğlu, N. (2013). Kuramdan uygulamaya gelişim, öğrenme ve öğretim. Ankara: Yargı Yayınevi.

Sever, S. (1998). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.

Sever, S. ve Kaya, Z. (2006). Etkinliklerle türkçe öğretimi. Ankara: Morpa Yayın-ları.

Sevim, O. ve Gedik, M. (2014). Ortaöğretim öğrencilerinin konuşma kaygılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 52, 379-393.

Sevmez, H. (2009). Türkçe öğretmen adaylarının okuma alışkanlığı ve kütüphane kullanımı üzerine bir inceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.

Stange, T.V. & Carter, E.J. (1995). Gifted middle grade readers: attitudes and interests in the Paper Presented at the Annual Convention of the International Rea-ding Association (2 May 1995). CA, Anaheim: p. 1-20 http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED391346.pdf (Erişim Tarihi: 15.01.2015)

Tazebay, A. (1993). İlk okuma yazma öğretimi. İstanbul: MEB Yayınları.

Topçu, Y. E. (2007). İlköğretim 6,7 ve 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları. Milli Eğitim Dergisi. 176, 36-57.

Warmack, W. L. (2007). Elementary education pre-service teachers’ attitudes toward reading. Unpublished doctoral dissertation, Auburn University. Alabama.

Yalınkılıç, K. (2007). Türkçe öğretmen adaylarının okumaya ilişkin tutum ve görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 1(1), 225-241.

Yılmaz, D. E. (2010). Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve ki-tap okuma alışkanlığına ilişkin tutumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacet-tepe Üniversitesi, Ankara.

Yılmaz, M. ve Benli, N. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi. 12(1), 281-291.