ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN DEĞER YÖNELİMLERİ VE ÖZERKLİK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Bu çalışma ortaöğretim öğrencilerinin değer yönelimleri ile özerklik düzeyleri arasındaki ilişkiyi tespit etmek amacıyla ilişkisel tarama modelinde yapılmıştır. Araştırmanın örneklemi Kayseri il merkezindeki Anadolu ve Meslek Liselerinin 2012-2013 yılında 9 ve 12. sınıfındaki 431 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırma verileri Portre Değerler Ölçeği ve Ergen Özerklik Ölçeği ile toplanmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin evrenselcilik ve öz yönelim değerlerinin daha çok, geleneksellik ve uyma değerlerinin daha az benimsendiği tespit edilmiştir. Ayrıca davranışsal özerklik düzeylerinin duygusal özerklik düzeylerinden daha yüksek olduğu, değer yönelimlerinin cinsiyet, okul türü, sınıf düzeyi, anne ve baba eğitim düzeyine göre farklılık gösterdiği, özerklik düzeyleri ile İyilikseverlik, GeleneksellikUyma ve Güvenlik değerleri ile hem Davranışsal hem de Duygusal özerklik arasında ve Güç, Başarı, Uyarılım, Öz yönelim ve Evrenselcilik değerleri ile Davranışsal Özerklik arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

THE RELATION BETWEEN VALUE TENDENCY AND AUTONOMY LEVELS OF HIGH SCHOOL STUDENTS

The purpose of this study is to determine the releation ship between value tendencies and autonomy levels of high school students by using Relational Survey Model. The study take a population of students who have been studying at the 9thand 12thgrades of Anatolian High Schools and Vocational High Schools of Kayseri during 2012-2013 academic year. The research was conducted on the sample of 431 students from this population,.The data was collected byusing Adolescent Autonomy Scale and Portrait Values Scale performed on them. As a result Universalism and self tendencies value samong these students are put higher emphasis than conventionalism-obedience and power values. In addition, Besides distinctness of gender ,school type, class level, education level of the mother and fahter were effected their value tendencies; but they did not differaccording to family in come level. Nevertheless, it is foundout that there was a positive meaning ful relationship between Kindness, Conventionalism Obedience, Security value on the one hand; and Behaviouraland Emotional Autonomy of the students on the other. Furthermore, it is also revealed Power, Success, Stimulation, Self-tendency and Universalism had a positive meaningful relationship with Behavioural autonomy, but there was no relationship between these values and Emotional autonomy

PDF

___

Arkonaç, S. A. (1998). Sosyal Psikoloji. İstanbul: Alfa Yayınları.
Aydın, M, (2003). Gençliğin değer algısı: Konya örneği. Değerler Eğitimi Dergisi. Cilt.1,: 126-127.
Bacanlı, H, (2000). Üniversite öğrencilerinin değer tercihleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20: 597-610.
Çalışkur, E. A. (2008). Üniversite öğrencilerinin yaşam değerleri ile kişilik özellikleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Bozdoğan, F. A, (2013). Anadolu öğretmen lisesi öğrencilerinin değer yönelimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Ankara ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Çapulcuoğlu, U. ve Gündüz, B. (2013). Öğrenci tükenmişliğini yordamada stresle başa çıkma, sınav kaygısı akademik yetkinlik ve anne baba tutulmaları. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi. Cilt: 3, 201-218.
Demirutku, K. (2007). Parenting, styles, ınternalization of values, and the self-concept. Unpublished Doctoral Dissertation, Middle East Technical University, Ankara.
Erkmen, E. (2011). Özerkliği destekleyici ve kontrol edici ebeveynlikle bağlantılı ebeveyn özellikleri ve ergenin uyumu arasındaki ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Esmer, Y. (2012). Türkiye Değerler Atlası 2012. Bahçeşehir Üniversitesi, http://www. bahcesehir. edu.tr (Erişim Tarihi: 26.06.2015).
Hamurcu, H. ve Sargın, N. (2011). Lise öğrencilerinin boyun eğme davranışları ile psikolojik ihtiyaçları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı: 31, 2011/2:171-187.
İmamoğlu, E. O, ve Karakitapoğlu-Aygun, Z. (1999). 1970'lerden 1990'1ara değerler: Üniversite düzeyinde gözlenen zaman, kuşak ve cinsiyet farklılıkları. Türk Psikoloji Dergisi. Cilt.14(44), 1-22.
Kağıtçıbaşı, Ç, (1996). Özerk-ilişkisel benlik: yeni bir sentez. Türk Psikoloji Dergisi. Cilt.11, 36-44.
Karademir, Ç., (2015). Bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışmanın ergenlerin değer yönelimleri ve motivasyonel eylem çatışmaları üzerindeki etkisi. Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dagıtım.
Koç, M. (2004). Gelişim Psikolojisi Açısından Ergenlik Dönemi Ve Genel Özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 17. 231-256.
Kuşdil, M. E., ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değer yönelimleri ve schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, Cilt.15 (45), 59-76.
Küçük, L. (2009). Lise gençliği değerleri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Markus, H. R. ve Kitiyama, S. (1991). Culture and self: ımplication for cognition. emotion and motivation. Psychological Review, 98, (2), 224-253.
Morsünbül, Ü. (2011). Ergenlikte özerkliğin ve kimlik biçimlenmesinin öznel iyi oluş üzerindeki etkisi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Musaağaoğlu, C. (2004). Ergenlik sürecinde özerkliğin gelişimi ile algılanan ana-baba tutumları arasındaki ilişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Musaağaoğlu, C. ve Güre, A. (2005). Ergenlerde davranışsal özerklik ile algılanan ana-baba tutumları arasındaki ilişkiler. Türk Psikoloji Dergisi, Cilt .20 (55), 79-94.
Öngen, D. (2004). Özerklik kazanma sürecinde ergen-anne ile ergen- baba ilişkileri arasındaki farklar. Eğitim Bilim Dergisi, Cilt .29. 131: 3-13.
Özdemir, Y. (2009). Ergenlik döneminde benlik kurgusu gelişiminin anabanın çocuk yetiştirme stilleri açısından incelenmesi. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Özdemir, Y. ve Çok, F. (2011). Ergenlikte özerklik gelişimi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, Cilt .4 (36), 152-164.
Steinberg, L. (1993). Adolescence (3rd edition). NewYork: McGraw-Hill, Inc.
Steinberg, L., Lamborn, S. D., Dornbusch, S. M., & Darling, N. (1992). Impact of parenting practices on adolescent achievement: authoritative parenting, school involvement, and encouragement to succeed. Child Development, 63(5), 1266- 1281.
Steinberg, L. and Silverberg, S.B. (1986). The vicissitudes of autonomy in early adolescence. Child Development 841-851.
Sirin, A. (1986). Gençlerin değer sıralaması üzerine bir arastırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Türkkahraman, M. (2003). Gençlerin eğitim durumları ile sosyal değerlerle ilgili tutumları üzerine bir araştırma. Sosyoloji Konferansları. İstanbul Üniversitesi Yayınları. s.33-52.
TÜSİAD Raporu: (1991).Türk Toplumunun Değerleri. Yayın no: T/91,6.145 İstanbul.
Yağcı, H. (2006). Ortaöğretim öğrencilerinin değer yönelimleri üzerine karşılaştırmalı bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Yapıcı, A., ve Kayıklık, H. (2005). Ruh sağlığı bakımından öz saygı kaygı ile ilişkisi: çukurova üniversitesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt.3(9), 177-206.
Yapıcı, A., ve Zengin, S. Z. (2003). İlâhiyat fakültesi öğrencilerinin değer tercih sıralamaları üzerine psikolojik bir araştırma: çukurova üniversitesi ilâhiyat fakültesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4), 173-206.
Yavuzer, H. (1998). Çocuk ve Suç. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yılmazer, Y. (2007). Anne-baba tutumları ile ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okul başarısı ve özerkliklerinin gelişimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.