Barış YAMAN, Hülya KARAKUŞ AYDOĞAN, Perihan CENGİZ ÖZGENÇ

İLKOKUL 4. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRE SORUNLARI VE ÇEVRE EĞİTİMİNE YÖNELİK ALGILARI

Son zamanlarda tüm dünya gündeminde olan çevresel sorunlar, çevre eğitimini zorunlu hale getirmiştir. Kaynakların giderek azalması, küresel ısınma, iklim değişikliği, buzulların erimesi gibi çevre sorunları teknolojinin gelişmesi, hazır paket gıdaların daha sık kullanılması gibi faktörler çevre kirliliğinin ve buna bağlı sorunların daha sık gün yüzüne çıkmasına olanak sağlamıştır. Sağlıklı çevresel koşullara sahip olmanın bir insanlık hakkı olduğunu benimsemiş toplumların gelişmişlik düzeyleri diğer ülkelere göre daha fazladır. Çevre sorunlarına duyarlı bireylerin yetiştirilmesinde en önemli görev ilkokullara düşmektedir. Bu araştırmada da amaç; ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin çevre sorunlarına ve çevre eğitimine yönelik algılarını ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda 36 ilkokul 4. sınıf öğrencisine ulaşılarak yarı yapılandırılmış görüşme formu ile görüşme yapılmıştır. Görüşme sonuçları betimsel analiz yoluyla analiz edilmiştir. Sonuç olarak; öğrencilerin çevreyi doğa, ağaç, yaşam, yeşillik, dünya olarak gördükleri ortaya çıkmıştır. Su kıtlığının olduğu, doğa kirliliğinin su kirliliğinin olduğu, ağaçların kesilmesinin de bir çevre sorunu olduğu sonucuna varılmıştır. İnsanların çevre konusunda duyarlı olmaları için kurum olarak; Tema, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Çevko, Milli Eğitim Bakanlığı’na; kişi olarak da bütün insanlığa görev düştüğü sonucuna varılmıştır. Çevre sorunlarını çözmek için insanlara; su tasarrufu yapmak, çevreyi temiz tutmak, doğaya sahip çıkmak, ağaç dikmek, piknikten sonra çöpleri toplamak, geri dönüşüme gidecekleri ayırmak, elektriği tasarruflu kullanmak, benzinli araçlar değil de elektrikli araçları kullanmak gibi görevlerin düştüğü sonucuna varılmıştır. Çevre ile ilgili olarak okullarında su ile ilgili resim yarışmalarının yapıldığı, ağaç dikildiği, geri dönüşüm kutularının olduğu ve çevre ile ilgili panoların hazırlandığı sonucuna varılmıştır. Çevre eğitimi ile ilgili olarak okullarında ağaç dikilebileceği, resim şiir yarışmalarının düzenlenebileceği, su tasarrufu yapılabileceği, geri dönüşüm kutularının arttırılabileceği ve oyun alanlarının çim yapılabileceği ve bunların yapılmasının istendiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

ilkokul, çevre sorunları, çevre eğitimi, Primary school, environmental problems, environmental education

PERCEPTIONS OF PRIMARY SCHOOL 4TH GRADE STUDENTS ABOUT ENVIRONMENTAL PROBLEMS AND ENVIRONMENTAL EDUCATION

Environmental problems, which are on the agenda of the whole world recently, have made environmental education compulsory. The gradual decrease of resources, global warming, climate change, environmental problems such as the melting of glaciers, the development of technology, factors such as the more frequent use of ready-made packaged food have allowed environmental pollution and related problems to come to light more frequently. Societies that have adopted that having healthy environmental conditions are a human right have higher levels of development compared to other countries. The most important task in raising individuals who are sensitive to environmental problems falls on primary schools. The aim of this study is to reveal the perceptions of primary school 4th grade students about environmental problems and environmental education. In accordance with this purpose thirty-six primary school 4th grade students were reached and interviewed with a semi-structured interview form. Interview results were analyzed through descriptive analysis. As a result, it has been revealed that the students see the environment as a nature, tree, life, greenery and the world. It has been concluded that there is water scarcity, nature pollution, water pollution and cutting trees is an environmental problem. It has been concluded that as an institution TEMA (Turkish Foundation for Combating Soil Erosion), the Ministry of Environment, Urban Planning and Climate Change, the General Directorate of Forestry, Çevko (Environmental Protection and Packaging Waste Recovery and Recycling Foundation), the Ministry of National Education have a duty to be sensitive to the environment and the whole humanity as a person. In order to solve environmental problems, it has been concluded that people have duties such as saving water, keeping the environment clean, protecting nature, planting trees, collecting garbage after picnic, separating those that will go for recycling, using electricity economically, using electric vehicles instead of gasoline vehicles. Related to the environment, it has been concluded that water related painting competitions were held in schools, trees were planted there were recycling bins and environmental boards were prepared. Regarding environmental education, it has been concluded that trees can be planted in schools, painting, poetry competitions can be organized, water saving can be made, recycling bins can be increased and playgrounds can be made of grass and these are desired to be done.

Keywords:

Primary school, environmental problems, environmental education,

PDF

___

Ak, S. (2008). İlköğretim öğretmen adaylarının çevreye yönelik bilinçlerinin bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlamamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Atasoy, E. & Ertürk, H. (2008). İlköğretim Öğrencilerinin Çevresel Tutum Ve Çevre Bilgisi Üzerine Bir Alan Araştırması . Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 10 (1) , 105-122 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/erziefd/issue/6003/8005
Aydın,F &Kaya,H. (2011). Sosyal Bilimler Lisesi Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının Değerlendirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 24, Temmuz - 2011, p. 229-257.
Aydoğdu ,İ.B. (2014). Yerel Ve Bölgesel Düzeyde Çevre Kirliliği Sorunları: Elazığ İli Örneği. Fırat Üniversitesi Harput Araştırmaları Dergisi Cilt: I, Sayı:1, Elazığ p.113-148.
Aygün,S.(2019) Çevre Korumada Biliş Ve Tutum: Eskişehir Organize Sanayi Çalışanlarına Yönelik Uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İşletme Anabilim Dal Yüksek Lisans Tez Çalışması. Baykal, H. & Baykal, T. (2014). Küreselleşen Dünya'da Çevre Sorunları/Environmental Problems in A Globalized World . Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 5 (9) , Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/mkusbed/issue/19561/208526 Berg, B. L. (2001). Qualitative research methods fort the social sciences. (Fourth Edition). Boston: Allyn and Bacon. Bilgin. N. (2006). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi Teknikler ve Örnek Çalışmalar, Ankara: Siyasal Kitabevi, s.4.
Çiftçioğlu,H. &Aydın,A.H.(2019). Türkiye’de Yerel Yönetimler Ve Çevre Sorunlarının Çözümündeki Sorumlulukları, Rolleri Ve Önemi, Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi 3. 1, ss. 119- 126.
Erdoğan, M., 2021, İlköğretim Öğrencilerin Çevreye Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: Çanakkale Örneği, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 56(1), 249-271.
Erten, S. (2004). Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi nasıl olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın Organı, 65/66, 2006/25 Ankara.
Ertürk,R. (2017). İlkokul Öğrencilerinin Çevre Sorunları Ve Çevre Eğitimine Yönelik Algıları, İnönü University Journal of the Faculty of Education/İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3)-2017.
Karabıçak,M & Armağan,R.(2004). Çevre Sorunlarının Ortaya Çıkış Süreci, Çevre Yönetiminin Temelleri Ve Ekonomik Etkileri, Süleymen Demrel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi , p.203-228.
Karaca,C.(2007). Çevre, İnsan ve Etik Çerçevesinde Çevre Sorunlarına ve Çözümlerine Yönelik Yaklaşımlar, Cilt:11. Sayı:1.ss.1-19. Kayan,A. (2018). Çevre Sorunlarına Eğitimle Farkındalık Oluşturma, Journal Of Awareness cilt 3, Vol 3, p.2149-6544.
Kaypak, Ş. (2011). Küreselleşme Sürecinde Sürdürülebilir Bir Kalkınma İçin Sürdürülebilir Bir Çevre. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. 13 (20), 19-33.
Koto, B. (2020). İlkokul Programındaki Çevre Eğitiminin Unesco ve Unep İlkelerine Göre Değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
McClelland, D. C. (1973). Testing for competence rather than intelligence. American Psychologist, 28, 1–14. MEB. (2018a). Hayat Bilgisi Dersi (1.2.3) Öğretim Programı, Ankara.
MEB. (2018b). Fen Bilimleri Dersi (4.5.6. sınıflar) Öğretim Programı, Ankara.
MEB. (2018c). Sosyal Bilgiler Dersi (4.5.6.7) Öğretim Programı, Ankara.
Sadık ,F. (2014) Çocuk Ve Çevre Sorunları: Çocukların Algıladıkları Çevre Sorunlarıyla İlgili Görüşlerinin İncelenmesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 8, Aralık 2014, p. 114-133.
Sönmez, E. & Yerlikaya, Z. (2017). Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Bilgi ve Tutumlarının Farklı Okul Türleri Açısından İncelenmesi . Alınteri Sosyal Bilimler Dergisi , 1 (1) , p.53-59 . DOI: 10.30913/alinterisosbil.316899.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, (5.bs.), Ankara: Seçkin Yayınları.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.