Aynur ERDOĞAN, Faruk HOPLAMAZ, Gülay ATMACA, Adem KESİK

OKUL YÖNETİCİLERİNİN KAPSAYICI EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ, YAŞADIKLARI SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ: NİTEL BİR ÇALIŞMA

Bu araştırmanın amacı okul yöneticilerinin kapsayıcı eğitime ilişkin görüşleri, yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerilerini belirlemektir. Bu bağlamda bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim (fenomoloji) kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu devlet okullarında görev yapmakta olan ve seçkisiz olmayan örnekleme yöntemi ile belirlenen toplam 13 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Verilerin toplanması sürecinde araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Okul yöneticileri ile yapılan görüşmeler iletişim araçları aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Nitel verilerin analizi sürecinde ise içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda yöneticiler: eğitimin farklılaşması, fırsat eşitliği ve bilgilendirme yapılmasının gerekliliği şeklinde belirmişlerdir. Kaynaştırma eğitiminin sorunları olarak öğretmenin bilgi eksikliği, sınıfların kalabalık olması, Bu araştırmanın amacı okul yöneticilerinin kapsayıcı eğitime ilişkin görüşleri, yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerilerini belirlemektir. Bu bağlamda bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim (fenomoloji) kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu devlet okullarında görev yapmakta olan ve seçkisiz olmayan örnekleme yöntemi ile belirlenen toplam 13 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Verilerin toplanması sürecinde araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Okul yöneticileri ile yapılan görüşmeler iletişim araçları aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Nitel verilerin analizi sürecinde ise içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda yöneticiler: eğitimin farklılaşması, fırsat eşitliği ve bilgilendirme yapılmasının gerekliliği şeklinde belirmişlerdir. Kaynaştırma eğitiminin sorunları olarak öğretmenin bilgi eksikliği, sınıfların kalabalık olması, ayrımcılık/ötekileştirme, uyum sorunu ve eğitim saatinin yetersizliği kodları şeklinde belirtilmiştir. Kaynaştırma eğitimindeki sorunların çözümüne ilişkin ifadelerin olarak ise eğitimin farklılaştırılması, öğretmen eğitimi, farkındalık oluşturmak ve sınıf mevcudunun azaltılması gerektiğini belirtmişlerdir. Okul yönetimi, kapsayıcı eğitim uygulamalarının amacına uygun olarak uygulanması için gerekli ortam ve materyalleri sağlamalıdır. Bu konuda yetkili kurumla da iletişime geçilebilir. Okulların vizyonlarını geliştirmeleri, potansiyel olarak dezavantajlı gruplara hazır olmalarını artırmak için gerekli mekânsal düzenlemelere ve maddi desteğe sahip olmaları önerilir. Ayrıca Millî Eğitim Bakanlığı'nın kapsayıcı eğitimin uygulanmasına yönelik yasal düzenlemeler ve teşvik edici çalışmalar yapması önerilmektedir. Kaynaştırma eğitimi uygulamasının nitelikli bir şekilde uygulanabilmesi için okul kurumlarında ilgili alanlardan uzmanlardan oluşan bir ekip oluşturmak okul müdürlerinin görev ve sorumluluklarından biridir. Okul yönetimi, kurulan ekipte görev yapacak öğretmenleri belirlemeli, ekibi birlikte çalışmaya teşvik etmeli ve uzmanların birlikte çalışmasına temel olacak altyapıyı hazırlamalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Kapsayıcı Eğitim, Okul Yöneticileri, Öğrenci

PDF

___

Açıkalın, A. (2002). Eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesi: Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi. Nobel Yayınları.
Aktekin, S. (2017). Sınıfında yabancı uyruklu öğrenci bulunan öğretmenler için el kitabı. MEB Yayınları.
Arslan, A. (2017). Evrensel tasarıma dayalı öğrenme ve evrensel olarak tasarlanmış eğitim programları. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 328-334.
Aslanargun, E., & Bozkurt, S. (2012). Okul müdürlerinin okul yönetiminde karşılaştığı sorunlar. Gaziantep Üniversitesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 349-368.
Aykırı, K. (2017). Sınıf öğretmenlerinin sınıflarındaki Suriyeli öğrencilerin eğitim durumlarına ilişkin görüşler. Turkish Journal of Primary Education, 2, 44-56.
Aypay, A. (2016). Türkiye'de eğitim yöneticileri ve maarif müfettişleri. PEGEM Akademi
Başaran, İ. E. (2000). Eğitim yönetimi: Nitelikli okul. Feryal Matbaası.
Bayram, B. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kapsayıcı eğitime yönelik algı ve uygulamaları. Yüksek lisans tezi. Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi: Teknikler ve örnek çalışmalar. Siyasal Kitabevi.
Birleşmiş Milletler (BM) (1989). Çocuk haklarına dair sözleşme. 9 Mayıs 2021 tarihinde http://cocukhaklari.barobirlik.org.tr/dokuman/mevzuat_uamevzuat/birlesmismilletler.pdf sayfasından erişilmiştir
Bursalıoğlu, Z. (1997). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. PEGEM Yayınları.
Büyüköztürk, Ş. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. PEGEM Akademi.
Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri. (Çev. M. Bütün, S. Demir), Siyasal Kitabevi.
Daşdemir, İ. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayıncılık.
Demirel Kaya, E. (2019). Millî Eğitim Bakanlığının temel eğitim kademesindeki dezavantajlı öğrencilere yönelik kapsayıcı eğitim politika ve uygulamaları. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Deniz, T. (2014). Uluslararası göç sorunu perspektifinde Türkiye. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(1), 175-204.
Eren, Z. (2019). Yönetici ve öğretmen görüşlerine göre göçmen çocukların eğitim sorunları ve çözüm önerileri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 213-234.
Eroğlu, Ö.B., Gülcan, M. G. (2016). Göçle gelen ailelerin ve çocukların eğitim sorunları (Mersin ili örneği).
Beycioğlu, K., Özer, N., Koşar, D., Şahin, İ. (Ed.) Eğitim yönetimi araştırmaları içinde (s. 218-238). PEGEM Akademi.
Ghiglione, R., & Matalon, B. (1978). Les enquêtes socialogiques. Armand Colin.
Gürbüz, S., & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
Hatch, A. (2002). Doing qualitative research in education settings (1.b.). Albany: State University of New York Press.
İra, N., & Gör, D. (2018). Eğitim fakültesi öğretim üyelerinin kapsayıcı eğitime yönelik görüşleri. Turkish International Journal of Special Education and Guidance & Counseling, 7(2), 29-38.
Kardeş, S., & Akman, B. (2018). Suriyeli mültecilerin eğitimine yönelik öğretmen görüşleri. Elementary Education Online, 17(3), 1224-1237.
Kıncal, R. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. (5. baskı), Nobel Yayıncılık.
MEB. (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu. 29 Mayıs 2021 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf sayfasından erişilmiştir.
Özaydınlık, K.B. (2019). Kapsayıcı eğitime giriş. P.O. Taneri (Ed.), Kuramdan uygulamaya kapsayıcı eğitim, İçinde. (s. 2-44). Pegem Akademi
Özokcu, O. (2018). The Relationship between teacher attitude and self-efficacy for inclusive practices in Turkey. Journal of Education and Training Studies, 6(3), 6-12.
Radivojevic, D., Milena J., Tatjana S., Dusanka C. (2009). A guide for advancing inclusive education practice. (Ed.: Tatjana Stojic), Fund For An Open Society, Belgrade.
Sayım, F. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma ve tez yazım yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
Şimşir, Z., & Dilmaç, B. (2018). Yabancı uyruklu öğrencilerin eğitim gördüğü okullarda öğretmenlerin karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri. İlköğretim Online, 17(2), 1116-1134.
UNESCO. (1990). World declaration on education for all. 30 Ocak 2021 tarihinde https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000086289_eng sayfasından erişilmiştir
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi.