Harmony and Music in Poetry of Molla al-Jazari

Ahenk, edebiyatta üslup ve estetiğin temel bir öğesidir. Edebiyatta ahenk unsurları iki kısım halinde ele alınabilir: Ritmik ahenk (vezin) ve ses ahengi (kafiye, redif vd.). Edebî türler içerisinde ahenk açısından en üst düzeyde olanı şiirdir. Şiirin ahengi aynı zamanda şiirin musikisidir. Kürt edebiyatı tarihinde ahenk unsurları, bir bütün olarak ilk kez Melayê Cizîrî'nin şiirlerinde ortaya çıkmış ve zirveye ulaşmıştır. Kürt şiirinde aruz veznini geniş bir perspektifle ve başarılı bir şekilde ilk kez Melayê Cizîrî uygulamıştır. Melayê Cizîrî günlük konuşma Kürtçe'sinde de aruzu başarı ile uygulamıştır. İç kafiye, Melayê Cizîrî'de ayırt edici bir üslup özelliğidir. Melayê Cizîrî 31 şiirinde iç kafiyenin farklı altı şeklini uygulamış ve bu şiirlerinde recez bahrini kullanmıştır. Redif ve nakaratlar da Melayê Cizîrî şiirinde önemli ahenk unsurlarıdır. Melayê Cizîrî şiirlerinde ses tekrarı ile ilgili olan bedi'i sanatlarını da kullanmıştır. Bunların başında iade, aks, tekrir ve aliterasyon gelmektedir. Sonuç olarak Melayê Cizîrî şiirlerinde kuvvetli bir ahenk ve musiki elde etmiş, orijinal bazı üsluplar kullanmış ve bu alanda öncü olmuştur

Melayê Cizîrî’nin Şiirlerinde Ahenk ve Musiki

Harmony is a main element of literary form and aesthetics. It can beclassified into two sections: ryhtmic harmony (metric) and sound harmoniy(rhyme, rime etc.). Poetry has more harmony than all other literary genres.Poetic harmony is also poetic music. In the history of Kurdish Literatureharmony and music reaches to a paramount level in Molla al-Jezeri’s poetry.In the history of Kurdish Literature, Molla was the first poet who usedprosody meter successfully in a broader perspective. Molla used prosody indaily Kurdish as well. Internal rhyme is one of independent characteristicsof Molla al-Jezeri’s form. Molla used internal rhyme with six different formsin his 31 poems and as a special form he reserved recez prosody for internal rhyme. Molla also used literary arts of sound harmony such as return,inverse and alliteration. To sum up, Molla gained a powerful harmonyand music in his poetry, he followed some special forms and became thepioneer of that field.

___